Çin'in otomotiv endüstrisi, jeopolitik gerilimlere rağmen küresel pazarlardaki büyümesini sürdürüyor. Avrupa'nın en büyük otomobil fuarı IAA Münih, bu yıl ondan fazla Çinli markanın gövde gösterisine sahne oldu ve bu durum, Çinli araçların artık kalıcı olduğunu net bir şekilde ortaya koydu. Bu agresif pazar girişi, özellikle Avrupa Birliği'nin 2035 yılına kadar fosil yakıtlı araç satışını tamamen yasaklama kararı gibi hedeflerle şekillenen, kıtanın otomotiv endüstrisi için tarihi bir dönemeçte yaşanıyor. Bu radikal karar, otomotiv devlerini tamamen elektrikli mobiliteye geçiş için devasa yatırımlar yapmaya zorlasa da, Mercedes-Benz CEO'su Ola Källenius gibi isimler AB'nin emisyon azaltma planının endüstriyel rekabeti korumak adına yeniden düzenlenmesi gerektiğini savunurken, Volvo ve Polestar gibi markalar ise 2035 hedefine sadık kalınması çağrısı yapıyor. Diğer yandan, Stellantis'in başlangıçta 2030'a kadar Avrupa'da %100 elektrikli araç satış hedefinden vazgeçmesi ve Volkswagen'in ABD pazarındaki EV hedeflerini %55'ten %20'ye düşürüp hibrit modellere yönelmesi gibi adımlar bu değişimin somut göstergeleridir. Küresel çapta yaşanan bu ticari gerilimler ve ekonomik denge arayışları, Kanada'nın Çinli EV'lere uyguladığı %100'lük gümrük vergisi ve Çin'in misilleme tarifeleri gibi politikalarla daha da karmaşık bir hal alıyor; bu durum, ekonomik istikrar ve ticari ilişkiler arasında hassas bir denge gerektiriyor. Kanada'nın Çinli EV tarifeleri ve ekonomik denge arayışı hakkında daha fazla bilgi için tıklayın. Escalent'in 2025 yılı Avrupa pazarı için yayımladığı "Çin Otomotiv Etki Markaları" çalışmasının ön verileri, potansiyel alıcıların %47'sinin Çinli bir otomobili değerlendirdiğini gösterirken, bu oran 2024'te %31 idi. Aynı dönemde Amerikan otomobillerini değerlendirenlerin oranı ise %51'den %44'e düşerek, Çin markalarına duyulan güvenin artışına karşılık ABD ürünlerine olan güvenin azaldığını ortaya koyuyor. Avrupa otomotiv sektörü ve 2035 elektrikli araç yasağı hakkındaki tartışmalara rağmen MG ve BYD gibi markaların uygun fiyatlı modelleriyle yakaladığı ivme, pazarın dinamiklerini değiştirirken, dikkat çeken bir diğer oyuncu ise Xpeng oldu.

2010'ların ortalarından bu yana faaliyet gösteren bir yeni enerji aracı (NEV) girişimi olan Xpeng, başlangıçta G3 adlı kompakt SUV ile yola çıktı. Ancak hızla P7 büyük sedan ve Tesla Model S ile X'e rakip olarak konumlandırılan G9 büyük SUV gibi üst segment modellere yöneldi. Marka, zamanla X9 minivan, G6 ve G7 crossover modelleri ile Mona liftback sedan gibi farklı elektrikli araç tiplerini de ürün gamına ekleyerek pazar ihtiyaçlarına cevap verdi.

Teknoloji ve Stratejik Ortaklıklarla Güçlenen Xpeng

Xpeng, kendisini sektördeki en iyi yarı otonom sürüş teknolojilerinden bazılarına sahip olarak konumlandıran teknoloji odaklı bir marka. Bu iddiası o kadar güçlü ki, Volkswagen Grubu, Çin'deki yazılım ve elektrik mimarisi geleceğini Xpeng'e emanet etme kararı aldı. Bu stratejik ortaklık, Xpeng'in teknolojik yetkinliğinin önemli bir kanıtı olarak öne çıkıyor ve Avrupa'nın köklü otomotiv devlerinin elektrikli dönüşümde yaşadığı yazılım ve mimari zorluklarına bir yanıt niteliğinde. Ayrıca marka, uçan araba konseptleri ve IAA Münih'te sergilediği insansı robot prototipleriyle de Tesla'ya sadece elektrikli otomobillerde değil, daha geniş bir teknoloji yelpazesinde meydan okuduğunu gösteriyor.

Diğer Çinli markalar genellikle Avrupa pazarına lüks ve yüksek fiyatlı büyük elektrikli sedanlar veya SUV'larla girerken, Xpeng'in Mona liftback ve G6 SUV gibi daha erişilebilir modellerle pazara yaklaşımı, Avrupa'nın kalabalık şehir sokakları ve fiyat hassasiyeti göz önüne alındığında daha akılcı bir strateji olarak değerlendiriliyor.

Avrupa Pazarına Uygun Modeller: G6 ve Mona

Xpeng'i rakiplerinden ayıran en önemli özelliklerden biri, Avrupa pazarı için daha uygun boyut ve fiyatlandırmaya sahip modeller sunması. Örneğin, Xpeng G6, Tesla Model Y ile benzer boyutlarda olmasına rağmen, çoğu Avrupa pazarında Model Y'den biraz daha uygun fiyatlı. Üstelik G6, daha zengin donanım seviyesi ve konforlu sürüş deneyimi sunmasıyla dikkat çekiyor. Tesla'nın ürün gamındaki durgunluk da göz önüne alındığında, Xpeng'in Avrupa satışlarında bir önceki yıla göre %100'lük bir artış kaydetmesi şaşırtıcı değil. Bu yükseliş, Stellantis ve Volkswagen gibi Avrupalı devlerin başlangıçtaki tamamen elektrikli araç hedeflerinden geri adım atarak hibrit modellere yöneldiği, hatta Tesla'nın bile ABD pazar payının düşüş yaşadığı bir döneme denk geliyor. Özellikle yüksek işlem fiyatları, yetersiz şarj altyapısı ve ikinci el piyasasındaki değer düşüşü gibi faktörler, genel EV benimsenmesini yavaşlatırken, Xpeng'in erişilebilir modelleri bu zorluklara karşı bir alternatif sunuyor.

Mona liftback sedan ise Xpeng'in Avrupa satışlarını ikiye katlayabilecek potansiyele sahip. Model 3 boyutlarındaki bu küçük sedan, çoğu pazarda Tesla'nın altında bir fiyatla rekabet etmeyi hedefliyor. Teknik olarak Tesla'ya göre daha temel bir araç olmasına (örneğin önden çekiş ve torsiyon çubuğu arka süspansiyon), özellikle kolay bakımı ve uygun satın alma maliyetiyle öne çıkıyor. Çin'de yaklaşık 16.000 dolara satılan Mona'nın Avrupa pazarına 30.000 dolar civarında bir fiyatla gelmesi bekleniyor ki bu da Toyota Corolla gibi popüler kompakt sedanlarla doğrudan rekabet edebileceği anlamına geliyor. Oysa Avrupa pazarında, Amerikan markalarının genellikle daha büyük ve pahalı EV modelleri sunmasına karşılık, Çinli markalar MG 4 ve BYD Dolphin gibi uygun fiyatlı ve kompakt modellerle önemli bir boşluğu dolduruyor. Yapılan anketler, Avrupalı tüketicilerin %72'sinin bir Çinli otomobilin mevcut araçlarından daha ucuz olması gerektiğini düşündüğünü ortaya koyarken, bu durum uygun fiyat beklentisinin küresel bir olgu olduğunu gösteriyor. Bu duruma ek olarak, Çin'in Guangzhou hükümetine ait GAC gibi şirketler, Avrupa için ilk elektrikli modeli Aion V'i piyasaya sürmeye hazırlanırken, önümüzdeki iki yıl içinde Avrupa'daki elektrikli araç satışlarını tam 17 kat artırmayı hedefliyor ve yerel üretim tesisleri kurma olasılığını değerlendiriyor. Bu agresif büyüme hedefleri, AB'nin Çin yapımı elektrikli araçlara uyguladığı tarifelere rağmen, Çinli üreticilerin Avrupa pazarına ne denli kararlı girdiğini gözler önüne seriyor.

Geleceğe Yönelik Beklentiler ve Zorluklar

Xpeng CEO'su He Xiaopeng, CNBC'ye yaptığı açıklamada Mona ürünlerinin Avrupa'ya geleceğini ve muhtemelen Mona temelli bir crossover'ın da yolda olduğunu belirtti. Şirket, Çin'de üretilen elektrikli araçlara uygulanan olası Avrupa tarifelerini aşamasa bile, X9 van modelinde yakında sunulacak yeni EREV (Genişletilmiş Menzilli Elektrikli Araç) sistemi gibi alternatif çözümler geliştiriyor. Xiaopeng, küresel büyümelerinin beklentilerinin üzerinde olduğunu da sözlerine ekledi. Ancak, sektör genelinde zorluklar devam ediyor. Örneğin, otonom sürüş teknolojileri ve robotaksi pazarında da önemli gelişmeler yaşanıyor; Lyft, May Mobility'nin 'Hizmet Olarak Otonomi' (AaaS) platformuna dayanarak Atlanta sokaklarına kendi markalı robotaksi filosunu çıkarmayı planlasa da, bu tür girişimler milyarlarca dolarlık yatırım gerektiren yüksek riskli bir kumar olarak görülüyor ve sektörde 'yapay zeka balonu' tartışmalarını da beraberinde getiriyor. Diğer yandan, dünyanın en büyük elektrikli araç pazarı Çin'de, otomobil üreticilerinin yanıltıcı pazarlama uygulamalarına ve internet trollerine karşı sert bir denetim kampanyası başlatıldı; Sanayi ve Bilgi Teknolojileri Bakanlığı (MIIT) liderliğindeki altı kurum, araç özelliklerini abartma, sahte içerik yayma ve içeriği manipüle etme gibi 'online kaosu' ortadan kaldırmayı hedefliyor. Volvo'nun eski CEO'su Hakan Samuelsson'ın "Endüstri elektrikli olacak; geri dönüş yok... bazı şirketler hayatta kalamayacak" öngörüsü, bu dönüşümün ne denli çetin olacağını gözler önüne seriyor. Bu 'depremler' arasında ABD'de Tesla'nın elektrikli araç pazar payının 2017'den bu yana en düşük seviyesine (%38) gerilemesi, General Motors'un lüks elektrikli modellerinin üretimini geçici olarak durdurması ve Porsche'nin EV batarya hücresi üretim planlarını askıya alması gibi gelişmeler, batılı otomotiv devlerinin de zorlandığını gösteriyor. Nitekim, Tesla'nın Full Self-Driving (FSD) özelliğinin benimseme oranları da dikkat çekiyor; Model S ve Model X gibi lüks modellerde %50 ila %60'ın üzerine çıkarken, daha uygun fiyatlı Model 3 ve Model Y'de %11 ila %17 seviyelerinde kalıyor. Bu durum, FSD'nin hala 'nakit yakma' operasyonu olduğu ve tam otonomluk vaadinin yıllardır gecikmesi nedeniyle eleştirilere yol açtığı gerçeğini de gözler önüne seriyor. Yüksek işlem fiyatları, uzun kredi süreleri, ikinci el değer kaybı, benzinli rakiplerine kıyasla ortalama %49 daha yüksek sigorta primleri ve %22 daha pahalı onarım giderleri gibi faktörler de Avrupa pazarındaki EV benimsenme hızını etkileyen önemli unsurlar arasında yer alırken, küresel EV batarya üretim kapasitesinin tahmini talebin çok üzerinde kalmasıyla ortaya çıkan devasa arz fazlası da bu zorluklara ekleniyor. Tüm bu gelişmeler ışığında, BYD gibi Çinli markaların Avrupa'da Tesla'yı geride bırakarak geniş ürün yelpazesiyle liderliği ele geçirme çabaları, global otomotiv endüstrisinde yeni bir dönemin habercisi olarak kabul ediliyor. Bu küresel rekabetteki dinamik dönüşümler ve otonom teknolojilerdeki son durum hakkında daha fazla bilgi için Robotaksi Yarışı, Lyft, Çin ve Tesla FSD Son Durum Analizi yazımıza göz atabilirsiniz.

Xpeng'in daha lüks modelleri de etkileyici. IAA'da sergilenen yeni nesil P7, 800 volt elektrik mimarisi, Avrupa döngüsünde 820 km'ye kadar menzil ve gelişmiş bir yapay zeka asistanı sunuyor. Bazı otoriteler, bu modelin Tesla'nın robotaksi odaklı olmasaydı üretmesi gereken türden bir otomobil olduğunu belirtiyor. Bu teknolojik ilerlemeler sadece Xpeng ile sınırlı kalmayıp, Çinli elektrikli araç üreticilerini katı hal batarya teknolojileri konusunda da küresel lider konuma taşıyor. BloombergNEF verilerine göre, mevcut veya planlanan yarı katı hal batarya üretim kapasitesinin %83'ünü ellerinde bulunduran Çinli şirketler, Nio ET7/ET5, IM Motors L6, MG4 ve Voyah Passion gibi modellerle yarı katı hal bataryalarla 1.000 km'ye varan menziller ve çok hızlı şarj süreleri sunarak Batılı rakiplerini geride bırakma potansiyelini gösteriyor. BYD gibi büyük oyuncular da katı hal bataryalarının gösterimlerine 2027'de başlamayı ve seri üretimi 2030 sonrası hedefliyor; bu da gelecekte menzil kaygısını tamamen ortadan kaldırabilecek potansiyeli ortaya koyuyor.

Xpeng'in uçan taksisi belki hiçbir zaman gerçek anlamda havalanamayabilir, ancak ürün gamının genişliği, fiyatlandırma stratejisi ve Volkswagen gibi devlerle yaptığı ortaklıklar, markayı Avrupa ve dünya pazarında önemli bir oyuncu haline getiriyor. Tesla'nın sevilen özelliklerini daha uygun fiyatlıdan daha iyiye değişen bir pakette sunan Xpeng, önümüzdeki dönemde yakından takip edilmesi gereken Çinli markalar arasında başı çekiyor. Küresel EV pazarındaki bu dinamik dönüşümde, şarj altyapısı da kritik bir rol oynuyor; bu bağlamda, Tesla'nın Supercharger ağını işletmelere açma stratejisi küresel şarj altyapısı sorununa potansiyel bir çözüm sunsa da, tek bir şarj noktasının yüksek maliyeti ve uzun yatırım geri dönüş süreleri gibi zorluklar devam ediyor. Ancak, hızlı şarj istasyonlarına yakın işletmelerin satışlarında artış olduğunu gösteren çalışmalar, bu yatırımların perakende ve yeme-içme sektörleri için ek gelir ve müşteri çekme potansiyeli sunduğunu da gösteriyor.

Kaynak: InsideEVs