Asya sinemasının tartışmasız en tanınmış yüzlerinden biri olan Shu Qi, neredeyse otuz yıllık oyunculuk kariyerinin ardından bu kez kamera arkasına geçerek sinema dünyasında yeni bir sayfa açtı. 82. Venedik Film Festivali, tarihi Lido adasında sinema sanatının en yeni ve çarpıcı örneklerine ev sahipliği yaparken, aynı zamanda yaklaşan ödül sezonunun ilk önemli işaretlerini de veriyor. Sinema dünyasının en özgün ve düşünmeye sevk eden isimlerinden biri olan Oscar ödüllü yönetmen Charlie Kaufman, yeni kısa filmi “How to Shoot a Ghost” ile tekrar gündemde. Uzun süredir merakla beklenen bu projenin ilk fragmanı nihayet izleyiciyle buluşurken, film 1 Eylül’de Venedik Film Festivali'nde yarışma dışı özel bir gösterimle dünya prömiyerini yapmaya hazırlanıyor. Kaufman’ın psikolojik derinlikleri ve varoluşsal sorgulamaları işleyen filmleriyle tanındığı bu eseri hakkında daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz. Shu Qi'nin ilk yönetmenlik denemesi olan 'Girl' (Kız) filmi, festivalde dünya prömiyerini yaparak rekabet bölümünde yer aldıktan sonra, Toronto Uluslararası Film Festivali'nde de 'Centrepiece' seçkisine dahil edildi. Festivalde ayrıca, Hollywood'un efsanevi isimlerinden Julia Roberts'ın yeni filmi “After the Hunt” ile #MeToo hareketi ve iptal kültürü üzerine yaptığı açıklamalar da büyük yankı uyandırdı ve hararetli tartışmalara neden oldu. Bu yılki festivalde dikkat çeken bir başka önemli olay ise Kore sinemasının usta ismi Park Chan-wook'un son filmi 'No Other Choice' ile yer alması ve yönetmenin Yazarlar Birliği (WGA) grevi kurallarını ihlal ettiği yönündeki iddialarla gündeme gelmesiydi. Bu durum, sinema sektöründe geniş yankı uyandırdı ve tartışmalara neden oldu. Park Chan-wook'un filmi ve WGA tartışması hakkında daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz. Julia Roberts'ın Venedik Film Festivali'ndeki #MeToo tartışmaları hakkında daha fazla bilgi edinin. Qi'nin derin kişisel izler taşıyan bu projesi, izleyicileri Tayvan'ın 1988 yılına, çocukluk travmalarının gölgesinde yeşeren bir dostluk hikayesine davet ediyor.

Sadece 27 dakikalık bir yapım olan “How to Shoot a Ghost”, oyuncu kadrosunda Jessie Buckley ve Josef Akiki'yi bir araya getiriyor. Film, Atina sokaklarında karşılaşan, hayata yeni veda etmiş iki genç karakterin, ölüm sonrası dünyada arzularıyla ve hatalarıyla yüzleşmesini konu alıyor. Bu derinlemesine varoluşsal hikaye, Kaufman'ın “Eternal Sunshine of the Spotless Mind”, “Being John Malkovich” ve “Anomalisa” gibi zihin açıcı eserlerinde olduğu gibi kimlik, hafıza ve gerçeklik gibi karmaşık temaları ele alma yeteneğini bir kez daha gözler önüne seriyor. Venedik Film Festivali'nin Kaufman'ın kariyerinde özel bir yeri olduğu da biliniyor; zira yönetmen, 1999'da ‘Being John Malkovich’ ve 2015'te ‘Anomalisa’ ile festivalde yer alarak senaristlik kariyerini başlatmasında önemli bir etkiye sahip olduğunu belirtiyor.

Bir Yönetmenlik Hayalinin On Yıllık Yolculuğu

Shu Qi'nin yönetmenlik koltuğuna oturma fikri, tam on yıl öncesine, usta yönetmen Hou Hsiao-hsien'in teşvikiyle dayanıyor. 2011 yılında oyunculuk kariyeri üzerine düşünürken Hou'nun 'Neden yönetmen olmayı denemiyorsun?' sorusuyla başlayan bu serüven, uzun ve meşakkatli bir senaryo yazım sürecine dönüştü. Qi, senaryoyu defalarca yeniden yazıp yapılandırdığını belirtiyor. Sonunda, 2023 Venedik Film Festivali'ndeki jüri görevinin ardından Milan'da bir otel odasında, on yıl süren bu arayışın meyvesini vererek senaryoyu tamamladı.

Shu Qi, o günleri şöyle anlatıyor: "Hou Hsiao-hsien, filmin hikayesinin buzdağının görünen yüzü olduğunu, önemli olanın su altındaki derinliği keşfetmek olduğunu söylerdi. Bu felsefe beni her zaman etkiledi."

'Girl': Çocukluk Travmalarının Kuşaklararası Yankısı

'Girl' filmi, Hsiao-lee adında içe kapanık bir kızın, Li-li adında hayat dolu bir arkadaşıyla kurduğu dostluk sayesinde umut bulmasını konu alıyor. Ancak Hsiao-lee'nin annesinin geçmişi, kendi acılarının bir yansıması olarak filmin dramatik derinliğini oluşturuyor. Shu Qi, filmin konusunu kendi kişisel deneyimlerinden ve aile yaşamından ilham alarak şekillendirdiğini açıkça ifade ediyor. 1988 Tayvan'ının ekonomik yükselişine rağmen toplumsal gölgeleri barındıran atmosferi, hikayenin arka planını oluşturuyor.

Zor Bir Konuyu Perdeye Taşımak: Şeytanın Avukatı Perspektifi

Film, aile içi şiddet sahnelerini de içeriyor. Shu Qi, çocukken 'anlamsızca' dövüldüğünü ve babasının alkollü hallerini hatırladığını belirtiyor. Bu sahneleri "en basit ve en doğrudan" şekilde tasvir ettiğini söylerken, Hsiao-lee karakteri için farklı bir yaklaşım benimsemiş: "Kızın dövülmesini istemedim, oyuncuların da travma yaşamasını istemedim." Bunun yerine, ses ve atmosfer kullanımıyla (karanlık sokaklardaki köpek sesleri, motoksiklet sesleri, babanın anahtar sesi ve sarhoş adımları) kızın korkusunu dolaylı yoldan hissettirerek izleyicinin empati kurmasını sağlamış. Bu, travmatik konuları işlerken sanatçıların yüzleştiği etik ve estetik ikilemlerin bir örneği. Gerçekliği yansıtırken, aynı zamanda izleyiciyi incitmeden veya konuyu sömürmeden hassas bir denge kurmak, her yönetmen için büyük bir meydan okumadır.

Oyunculuktan Yönetmenliğe Geçişin Zorlukları ve Öğrenilen Dersler

Shu Qi gibi uzun yıllar kamera önünde yer almış bir ismin kamera arkasına geçmesi, şüphesiz büyük bir uyum süreci gerektirdi. "En büyük zorluk, yeterli zamanımın olmamasıydı!" diyen Qi, çekimlerin Tayvan'ın farklı bölgelerine yayılması nedeniyle zamanının yarısını yolda geçirdiğini ve bunun kendisini çok endişelendirdiğini belirtiyor. Ancak bu deneyim, ona usta yönetmenlerden öğrendiği en önemli dersi hatırlatmış: Adapte olabilme yeteneği. Çalıştığı yaklaşık 90 filmden ve sayısız yönetmenden edindiği tecrübe, 'Girl' çekimlerindeki engelleri aşmasında ona yardımcı olmuş.

Oyuncuları Yönetmek: Farklı Sanatsal Arka Planları Bir Araya Getirmek

Filmin oyuncu kadrosu, farklı sanatsal geçmişlere sahip isimleri bir araya getiriyor: caz şarkıcısı 9m88, deneyimli oyuncu Roy Chiu ve genç yetenek Bai Xiao-Ying. Özellikle 9m88 için 1980'lerin atmosferine girmesinin zorlayıcı olduğunu belirten Qi, karakterinin 21. yüzyıl kadını gibi özgür olamayacağını sürekli hatırlatması gerektiğini ifade ediyor. Roy Chiu ile çalışmanın ise kolay olduğunu, karakterini anladığını ve düşünce yapılarının uyumlu olduğunu belirtiyor. Genç Bai Xiao-Ying'in ise rolüne tamamen adapte olduğunu ve yönetime neredeyse hiç ihtiyaç duymadığını ekliyor.

Evrensel Bir Mesaj: Yaraları Sarma ve Uzlaşma Çağrısı

Shu Qi, filmin 1988 Tayvan'ında geçmesinin kendi çocukluk travmalarıyla bağlantılı olduğunu ve bu travmaların psikolojik düzeyde birçok soruna yol açtığını dile getiriyor. Ancak hayata karşı mücadeleci ve dışa dönük yapısı sayesinde zorlukların üstesinden geldiğini söylüyor. "O karanlık günler neredeyse görünmez yara izlerine dönüştü. Ne zaman ortaya çıksalar, tüm vücudumdaki tüyler ürpertici fiziksel tepkiler çok rahatsız edici oluyor" sözleriyle, travmanın derin izlerini gözler önüne seriyor.

Yönetmen, filminin bir dönem filmi olmasına rağmen, anlattığı hikayenin her çağda ve her ailede yaşanabileceği evrensel bir gerçekliğe sahip olduğunu vurguluyor. Umudu ise, filmi izleyenlerin kendileriyle ve ebeveynleriyle barışması. Ebeveyn olan izleyicilerin ise filmin karakterleri gibi davrandıklarında, çocuklarıyla olan ilişkilerini gözden geçirmeleri ve onlara daha fazla sevgi göstermeleri için bir uyanış yaşamaları. "Ebeveynlerin çocuklarını sevmediğine inanmıyorum; sadece onları nasıl eğiteceklerini bilmiyorlar ya da kendi zorlukları ve travmaları var" diyerek, filminin insanlara ışık tutmasını ve zor durumda olanları rahatlatmasını umuyor.

Geleceğe Dair: Yeni Bir Odak Noktası mı?

'Girl' filmi, Shu Qi'nin yönetmen olarak ilk uzun metrajlı eseri. Kendisini "yeni bir kıdemli yönetmen" olarak tanımlayan Qi, gelecekte oyunculuk ve yönetmenlik arasında bir denge kurup kurmayacağı konusunda henüz kesin bir şey söylemiyor. Önceliği, ilk filminin başarılı olması ve izleyiciler tarafından iyi karşılanması. İkinci bir film projesi olduğunda, yeni bir odak noktası olup olmayacağını düşüneceğini belirtiyor. Oyunculuk ve yönetmenliği iki farklı meslek olarak gören Qi, daha önce oyuncu olmanın kendisine yönetmenlik yolculuğunda "daha az dolambaçlı yollar" sunmuş olmasından dolayı kendini şanslı hissediyor.

Şu an için belirli bir planı olmadığını, sadece elindeki yoğun işleri bitirip bir ay kadar dinlenmek istediğini dile getiriyor. Shu Qi'nin 'Girl' filmiyle açtığı bu yeni kapı, Asya sinemasının geleceği için hem ilham verici hem de merak uyandırıcı bir gelişme olarak kayıtlara geçiyor.

Kaynak: Variety - Shu Qi'nin Yönetmenlik Debut'si 'Girl' ve Çocukluk Travması