Brezilya film endüstrisi, hem ulusal hem de uluslararası alanda dikkat çeken bir yükseliş trendi yakaladı. Sektördeki oyuncular, yerel filmlerin gişe payının önümüzdeki yıllarda daha da artacağını öngörüyor. Bu iyimser tablo, federal teşvik kurallarındaki değişiklikler, Hollywood yapımlarının geçici olarak azalması ve Brezilya filmlerinin kalitesindeki gözle görülür artış gibi bir dizi faktörün birleşimiyle oluştu. Latin Amerika'nın en büyük sinema endüstrisi buluşması Expocine, 30 Eylül - 3 Ekim tarihleri arasında 12. kez São Paulo'da kapılarını açmaya hazırlanıyor. Bu yılki etkinlik, Brezilya filmlerinin hem uluslararası arenadaki görünürlüğünün artışını hem de iç pazarda yakaladığı dikkat çekici gişe performansını mercek altına alıyor.

Gişe Rakamları Konuşuyor: Brezilya Filmleri Yükselişte

Ulusal Sinema Ajansı (Ancine) verilerine göre, Brezilya filmlerinin gişe payı 2023'teki %3,3'ten 2024'te %10,1'e fırladı. 2024 yılında Brezilya yapımı filmler, toplam 125.4 milyon bilet satışının ve 2.5 milyar Brezilya Reali (yaklaşık 454 milyon dolar) gişe gelirinin önemli bir kısmını oluşturdu. 2025 yılının 33. haftası itibarıyla bu oran %10,6 olarak kayıtlara geçti. Bu rakamlar, Latin Amerika'nın geneline kıyasla oldukça çarpıcı. Avrupa Görsel-İşitsel Gözlemevi'nin "Focus 2025" raporuna göre, Dominik Cumhuriyeti (%16) dışındaki Latin Amerika ülkelerinde yerel filmlerin pazar payı geçtiğimiz yıl %0,3 (Şili) ile %4 (Meksika) arasında değişiyordu.

Expocine'yi düzenleyen Tonks şirketinin CEO'su Marcelo Lima, "Yerel filmlerin payının önümüzdeki üç dört yıl içinde istikrarlı bir şekilde artmasını bekliyorum. Büyüme süreci yeni başladı ve şimdiden %10-11'lik bir paya sahibiz. Bu, bir veya iki filmin güçlü performansından kaynaklanan anlık bir büyüme değil, tutarlı bir artış olacak." ifadelerini kullandı.

Devlet Teşvikleri ve Hollywood'un Duraksaması

Brezilya çoklu sinema salonları işletmecileri birliği Abraplex'in başkanı ve Cinesystem CEO'su Marcos Barros, geçtiğimiz yıl sonunda bir başkanlık kararnamesiyle yürürlüğe giren Görsel-İşitsel Yasası'ndaki değişiklikleri büyük bir övgüyle karşıladı. Bu değişiklikler, vergi avantajı sağlayan teşvik mekanizmasında önemli düzenlemeler getirdi. Buna göre, uluslararası stüdyolar ve yayıncılar, yurt dışına gönderdikleri paralardan kesilen vergilerin bir kısmını yerel bağımsız yapımlara aktarabiliyor.

Aralık 2024 kararnamesiyle, büyük stüdyoların ve yayıncıların her bir prodüksiyona yatırabileceği limit, 2006'dan beri dondurulmuş olan 3 milyon Brezilya Reali (yaklaşık 545 bin dolar) seviyesinden 9 milyon Brezilya Reali'ne (yaklaşık 1,6 milyon dolar) yükseltildi. Bu artış, kaynakların daha az sayıda, ancak gişe potansiyeli daha yüksek filmlere odaklanmasına olanak tanıyor.

Ek olarak, Ancine de ana film teşviki olan Görsel-İşitsel Sektör Fonu'nun en yeni finansman hatlarında film başına yatırım limitini yükseltti. Marcos Barros, bu sayede "önümüzdeki yıllarda daha yüksek bütçeli ve daha fazla prodüksiyon değerine sahip filmlerin ortaya çıkacağını, bunun da daha fazla insanı sinemalara çekeceğini" belirtiyor. Bu durum, Brezilya filmleri için önemli bir büyüme fırsatı sunuyor.

Diğer yandan, Hollywood'un büyük stüdyolarının içsel sorunları, pandemi sırasındaki üretim duraklaması ve son dönemdeki çifte grev, ABD yapımlarının arzını önemli ölçüde azalttı. Bu durum, yerel dağıtımcılar ve sinema işletmecileri tarafından Brezilya filmleri için bir "fırsat penceresi" olarak görülüyor. Paris Filmes'in genel müdürü Marcio Fraccaroli, "Pazarımızı kendi filmlerimizle doldurmak için bu fırsat penceresinden faydalanmalıyız," diyerek bu stratejinin altını çiziyor.

Yayın Platformları ve Sektörün Geleceği

Kongre'de onaylanması beklenen yayın platformlarını düzenleyici yasa tasarısı, yerel prodüksiyon sektörünü daha da güçlendirecek önemli bir adım olarak görülüyor. Tasarı, platformlarda Brezilya yapımları için kotalar belirleyerek, yayıncıları yerel film ve TV şovlarını sipariş etmeye ve lisanslamaya teşvik edecek. Ayrıca, yayın platformlarının Brezilya'nın ana sübvansiyon fonu olan Görsel-İşitsel Sektör Fonu'na gelir sağlayan Condecine vergisini ödemesini de zorunlu kılıyor. Ancak bu düzenlemelerin yanı sıra, küresel dijital yayın pazarındaki dinamikler de önem arz ediyor. Hindistan gibi büyük pazarlarda sinema salonları yeniden güç kazanırken, bölgesel ve Bollywood filmleri de güçlü bir toparlanma sergiliyor. Ormax Media CEO'su Shailesh Kapoor'a göre, Hintçe Bollywood endüstrisi bu yıl gişe gelirlerinde 2023'e kıyasla daha derin bir toparlanma kaydediyor, özellikle 150-200 crore Rupi (yaklaşık 17-22 milyon dolar) bandında bir dizi orta ölçekli filmin başarısıyla sektör daha istikrarlı bir büyüme sergiliyor. Bu durum, bir veya iki yıldıza ya da franchise'a daha az bağımlılıkla daha sağlıklı bir büyüme türüne işaret ediyor. Bu arada, Hollywood filmlerinin uluslararası pazarlardaki etkisi de devam ediyor; "F1", "Superman" ve "Jurassic World" gibi yapımlar Hindistan gibi pazarlarda iyi performans göstererek uluslararası içeriğin global gişedeki gücünü bir kez daha kanıtladı. Buna rağmen, dijital yayın platformları abone sayısında benzeri görülmemiş bir durgunluk yaşıyor. Ormax Media CEO'su Shailesh Kapoor'a göre, Hindistan'daki 100 milyon abonelik sayısının bir doygunluk noktasına ulaştığı ve gelecekteki büyümenin reklam destekli modellerden gelmesi gerektiği belirtiliyor. Bu durum, ücretli abonelik modellerinin doygunluğa ulaşmasıyla platformları reklam destekli modellere yönelmeye ve film satın alma maliyetlerini neredeyse %50 oranında düşürmeye iterek içerik üretim ekonomisini yeniden şekillendiriyor. Kapoor ayrıca, dünya çapında artan rekabet göz önüne alındığında geleneksel TV yayınlarının da önemini koruduğunu ve televizyonun hala 900 milyona yakın izleyiciye sahip olduğunu vurguluyor. Geleceğin formatları olarak ise akıllı telefon öncelikli pazarlar için kısa, dikey içerikler ve mikro-dramalar öne çıkıyor. Bu dinamikler, Brezilya'daki ortak yapım ve dağıtım stratejilerini de etkileyebilir.

Rodrigues, "Pandemi sonrası yayın platformlarından alınan lisans ücretleri önemli ölçüde arttı. 'Auto' ve 'I’m Still Here', Brezilya'da filmleri finanse etmek için alternatif modellerin olduğunu gösterdi ki bu çok önemli. Ancak teşvikler, Brezilya üretim sektörü için hala çok önemli olmaya devam ediyor," diyerek sektörün geleceğine dair dengeli bir bakış açısı sunuyor.

Sürdürülebilirlik ve Eleştirel Bakış Açısı

Brezilya film endüstrisinin bu yükselişi elbette sektör için umut verici. Bu başarının somut örnekleri arasında, Oscar adayı “I’m Still Here” filmi ve Netflix için Gullane tarafından üretilen, prodüksiyon kalitesiyle övgüler toplayan “Senna” dizisi gibi yapımlar yer alıyor. Bu küresel yükselişe benzer bir ivme, Afrika sinema endüstrisinde, özellikle de Nijerya'nın Nollywood'unda da gözlemleniyor. Nollywood, uluslararası arenada kendine daha geniş bir yer bulma yolunda önemli bir adım atarak, Nijeryalı dağıtım şirketi Nile Entertainment'ın İngiliz Sovereign Films'in tür odaklı markası Action Xtreme ile kapsamlı bir 'first-look' anlaşması imzalamasıyla dikkat çekti. Bu stratejik ortaklık, otantik Afrika hikayelerini dünya sahnesine taşırken, Nollywood'un yetenekli oyuncu ve ekibine yüksek seviyeli uluslararası yapımlarda çalışma fırsatları sunuyor. Anlaşmanın ilk meyvesi, Lagos'ta geçecek aksiyon-gerilim filmi 'Son of the Soil' olacak. Nollywood'un küresel sahnedeki bu yükselişi ve Nile Entertainment ile Action Xtreme arasındaki bu anlaşma hakkında daha fazla bilgi edinmek için Nexus Haber'in ilgili içeriğine göz atabilirsiniz. Yönetmen Kleber Mendonça Filho'nun Cannes 2025'te birçok ödül kazanan “The Secret Agent” filmi ve Gabriel Mascaro'nun Berlin Film Festivali'nden Gümüş Ayı Büyük Jüri Ödülü ile dönen “The Blue Trail” gibi eserler, Brezilya sinemasının sanatsal gücünü ve hikaye anlatımındaki zenginliğini gözler önüne seriyor. Filho'nun da belirttiği gibi, bu filmler “dünyayı dolaşan ve ülkemizin küresel varlığını işaret eden birer diplomat” işlevi görerek, Brezilya sinemasının bir “yumuşak güç” olduğunu kanıtlıyor. Ancak, sadece sanat filmleri değil, düşük gelirli mahallelerdeki izleyicilerle bağ kurabilecek ticari filmlerin de üretilmesi gerektiği vurgulanıyor. Marcio Fraccaroli, "Hem sanat hem de ticari filmler yapmalıyız. Brezilya şehirlerinin düşük gelirli mahallelerindeki izleyicilerle bağlantı kuran hikayeler anlatmalıyız. Her ay bir Brezilya gişe rekortmeni çıkarabilecek kadar sektörümüzü organize etmeliyiz," diyerek iddialı bir hedef ortaya koyuyor.

Bu hedef, sektörün önündeki en büyük meydan okumalardan biri olarak duruyor. Zira "O Auto da Compadecida 2" gibi başarılı yapımların bile bütçesinin %75'inin özel kaynaklardan (%25'i kamu teşviklerinden) finanse edilmesi, devlet desteklerine olan bağımlılığın azaltılması gerektiğine işaret ediyor. Peki Brezilya, hükümet teşviklerine ihtiyaç duymayan sürdürülebilir bir üretim sektörüne sahip olabilecek mi? Bu, sektörün uzun vadeli stratejileri ve yayın platformlarının daha fazla katkısıyla şekillenecek önemli bir soru işareti.

Sonuç olarak, Brezilya film endüstrisi, doğru adımlar ve stratejik yatırımlarla önemli bir büyüme potansiyeli taşıyor. Ancak bu fırsat penceresini kalıcı bir başarıya dönüştürmek, dengeli bir finansman modeli, hedef kitleye ulaşan hikayeler ve uluslararası rekabette ayakta kalabilecek kalitede yapımlar sunmaktan geçiyor. São Paulo'nun önemli noktalarından Renaissance Hotel ve Cine Marquise çoklu salonunda gerçekleştirilecek Expocine etkinliğine yaklaşık 2.500 kişinin katılması bekleniyor. Çoğunlukla Brezilya'nın farklı bölgelerinden gelen katılımcıların yanı sıra Arjantin, Şili, Uruguay ve Paraguay gibi Latin Amerika ülkelerinden de önemli bir katılım öngörülüyor.

Kaynak: Daha fazla bilgi için Variety.com'daki orijinal makaleye göz atabilirsiniz. Brezilya sinemasının uluslararası başarısı ve gişe rekorları hakkında daha fazla detaya Nexus Haber'in özel içeriğinden ulaşabilirsiniz. Küresel dijital yayın piyasasındaki değişimler ve Hindistan eğlence sektöründeki güncel durumu merak ediyorsanız, Nexus Haber'in bu detaylı analizini inceleyebilirsiniz. Hollywood'daki gişe başarıları, Emmy Ödülleri ve sektörün geleceğine dair tartışmalar hakkında daha fazla bilgi edinmek için Nexus Haber'in bu kapsamlı içeriğini ziyaret edebilirsiniz.