Teknoloji dünyasında yapay zeka ajanlarının internet üzerindeki faaliyetleri hızla gündem olurken, e-ticaret devi Amazon ile yapay zeka arama motoru Perplexity arasında gerilim tırmandı. Amazon, Perplexity'nin Comet adlı yapay zeka destekli alışveriş asistanının hizmet şartlarını ihlal ettiğini belirterek, bu aracın kendi online mağazasından çekilmesi yönünde sert bir yasal uyarıda bulundu. Perplexity ise bu durumu bir blog yazısıyla kamuoyuna duyurarak, Amazon'un hamlesini "İnovasyonu Zorbalıkla Durdurmak" olarak nitelendirdi.
Temel İhtilaf: Ajan Kimliğini Açıklamalı mı?
Krizin merkezinde, bir yapay zeka ajanının internette nasıl davranması gerektiği sorusu yatıyor. Perplexity, Comet'in bir insan kullanıcının talimatları doğrultusunda hareket ettiğini ve bu nedenle tıpkı o kullanıcı gibi aynı izinlere sahip olduğunu savunuyor. Dolayısıyla, bir ajan olduğunu açıkça belirtmek zorunda olmadığını iddia ediyor.
Perplexity, Amazon'un bu hamlesinin sadece kendilerine değil, tüm internet kullanıcılarına yönelik bir tehdit olduğunu ve bunun ilk yasal saldırı olduğunu belirtti.
Öte yandan, Amazon bu argümanı çürütmek için diğer üçüncü taraf uygulamalara işaret ediyor. Amazon'a göre, yeme-içme uygulamalarından seyahat acentelerine kadar pek çok hizmet, kullanıcı adına işlem yaparken kendilerini açıkça bir aracı (ajan) olarak tanımlıyor. Amazon, üçüncü taraf uygulamaların açık ve şeffaf olması gerektiğini ve hizmet sağlayıcıların (Amazon'un kendisi gibi) kimin sitelerinde yer alacağına dair kararlarına saygı duyması gerektiğini vurguluyor.
Karşıt Görüşün Yorumu: Rekabet ve Kontrol
Perplexity cephesi ise bu yasal talebin ardında Amazon'un kendi ticari çıkarlarının yattığını öne sürüyor. Amazon'un kendi alışveriş botu Rufus bulunuyor. Eğer Comet gibi bir ajan, kullanıcının ihtiyacına en uygun, en ucuz sepeti oluşturursa, Amazon'un sunduğu ücretli reklam alanlarından veya ürün yerleştirmelerinden elde edeceği geliri tehlikeye atabilir. İnsanların aksine, bir botun daha pahalı bir ürüne yönlendirilme ihtimali bulunmuyor, bu da Amazon'un reklam gelir modelini doğrudan etkileyebilir.
Tarih Tekrarlıyor mu? Benzer Tartışmalar Geçmişte Yaşandı
Bu olay, yapay zeka botlarının internette nasıl erişim sağlayacağı konusundaki tartışmaların ilk örneği değil. Birkaç ay önce Cloudflare, Perplexity'yi web sitelerini kazıma (scraping) ve özellikle yapay zeka botlarını engelleyen sitelere karşı kasıtlı olarak bu engelleri aşmaya çalışmakla suçlamıştı. O dönemde Perplexity, bir insan tarayıcısının yaptığı gibi, kullanıcı sorduğunda o siteye erişim sağladığını savunarak büyük ölçüde destek toplamıştı. Ancak, siteler botları engellemek istediğinde kimliğini gizleme gibi şüpheli yöntemler kullanması eleştirilmişti.
Teknoloji analistleri, bu tür ajanların yaygınlaşmasıyla birlikte web sitelerinin botlara karşı tutumlarının ne olacağını sorguluyor. Tüketiciler alışveriş, rezervasyon gibi işlemleri botlara devrettikçe, web siteleri botları tamamen engellemek yerine onlarla işbirliği yapmanın yollarını mı arayacak, yoksa Amazon'un yaptığı gibi katı kurallar mı koyacak?
Bu gelişmelerin aksine, e-ticaret sektörünün diğer büyük oyuncusu Shopify, yapay zeka ajanlarının geleceği olan 'Agentic Commerce' modelini tamamen benimsemiş durumda. Hatta Perplexity ve OpenAI gibi firmalarla işbirliği yapan Shopify, platformdaki AI araçlarından gelen trafiğin 7 kat, yapay zeka destekli siparişlerin ise 11 kat arttığını bildirerek bu modelin somut ticari faydalarını ortaya koyuyor. Shopify’ın yapay zeka stratejisi ve Agentic Commerce modelinin e-ticarette yarattığı bu büyük büyümeye dair detaylı bilgileri Shopify yapay zeka, Agentic Commerce, trafik ve siparişlerdeki büyük büyüme haberimizden öğrenebilirsiniz.
Pazarın Devinin Mesajı
E-ticaretin âdeta “800 kiloluk gorili” olan Amazon'un bu hamlesi, sektör için önemli bir emsal teşkil ediyor. Amazon, ajansal alışverişin gelecekte şeffaf bir modelle, yani ajanın kendisini tanıtmasıyla ve platformun buna izin vermesiyle ilerlemesi gerektiği mesajını veriyor. Bu durum, yapay zeka geliştiricileri ve e-ticaret devleri arasındaki dengeyi yeniden şekillendirebilir.
Bu gelişmeler, dijital dünyada otomasyonun artışı ve buna karşı geleneksel internet kurallarının çatışması açısından kritik bir döneme işaret ediyor.
Kaynak: Amazon'un Perplexity'ye Yönelik Yasal Tehditleri Hakkında TechCrunch Raporu
