Teknoloji ve savunma sanayisinin geleceğini şekillendirecek kritik mineraller tedarik zincirinde, ABD ile Avustralya stratejik bir hamle yaparak devasa bir ortaklık anlaşmasına imza attı. Pazartesi günü duyurulan bu iş birliği, iki ülkenin önümüzdeki altı ay içinde toplamda 3 milyar dolarlık bir finansal taahhütte bulunmasını içeriyor. Bu yatırım, toplamda 8.5 milyar dolarlık bir proje portföyünü destekleyecek.

Bu hamlenin ardındaki ana motivasyon, şüphesiz ki Çin'in nadir toprak elementleri ve diğer stratejik minerallerin ihracatı üzerindeki artan kontrolü. Çin'in geçtiğimiz dönemde aldığı kısıtlama kararları, özellikle elektrikli araç motorları ve ileri düzey elektronik bileşenler için hayati öneme sahip bu hammaddelerde küresel tedarik risklerini zirveye taşıdı.

Gallium Stratejisi: ABD'nin Kritik Bağımlılığına Çözüm

Anlaşmanın en dikkat çekici yönlerinden biri, ABD Savunma Bakanlığı'nın (DoD) Batı Avustralya'da kurulacak bir galyum rafinerisine yapacağı doğrudan yatırım oldu. ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumu (USGS) verilerine göre, ABD şu anda galyum ihtiyacının tamamını (yaklaşık 21 ton) ithal ediyor. Yeni rafineri, yıllık 100 ton üretim kapasitesiyle bu dışa bağımlılığı radikal bir şekilde azaltmayı hedefliyor.

Galyum, sadece cep telefonu ekranlarında değil, aynı zamanda güçlü lazerler ve radar sistemlerinde kullanılan mikro dalga devrelerinde de kritik bir rol oynamaktadır. Bu yatırım, ulusal güvenlik açısından büyük önem taşımaktadır.

Savunma ve Otonom Sistemlerde Derinleşen İşbirliği

Mineraller anlaşmasının yanı sıra, Avustralya'nın savunma sektöründeki satın alımları da dikkat çekti. Canberra yönetiminin, savunma girişim şirketi Anduril'den 1.2 milyar dolarlık Otonom Su Altı Araçları (AUV) satın almayı kabul ettiği bildirildi. Beyaz Saray, bu alımın Eylül ayında duyurulan ve Anduril'in Avustralya Kraliyet Donanması'na 'Ghost Shark' AUV'leri teslim edeceği 1.12 milyar dolarlık programın bir uzantısı mı yoksa yeni bir anlaşma mı olduğu konusunda net bir açıklama yapmadı. Ancak bu durum, iki ülkenin teknolojik entegrasyonunun hızlandığını gösteriyor.

Eleştirel Bakış: Tek Bir Alternatif Yeterli mi?

Bu ortaklık, Batı bloğunun Çin'e karşı ekonomik cephede aldığı en somut adımlardan birini temsil etse de, eleştiriler de beraberinde geliyor. Bazı jeopolitik analistler, 3 milyar dolarlık yatırımın, küresel mineraller pazarının büyüklüğü ve Çin'in mevcut hakimiyeti göz önüne alındığında, tam anlamıyla bir 'tedarik çeşitlendirmesi' sağlamaktan çok, stratejik bir koruma kalkanı oluşturma amacı taşıdığını savunuyor. Tamamen Çin'e bağımlı olan ABD'nin, bir ortak ülkeye (Avustralya) bu denli odaklanması, riskin sadece el değiştirmesi anlamına gelebilir mi?

Öte yandan, uzun vadeli bir perspektiften bakıldığında, bu tür büyük ölçekli, hükümet destekli 'girişim' yatırımları, özel sektörün tek başına üstlenmekte zorlandığı yüksek maliyetli ve uzun soluklu madencilik ve işleme tesisleri için kaçınılmaz bir zorunluluk olarak görülüyor. Bu anlaşma, sadece mineralleri değil, aynı zamanda Batı ülkeleri arasındaki stratejik güveni de pekiştiren bir adım olarak kayıtlara geçiyor.

Bu gelişmelerin, önümüzdeki dönemde diğer önemli maden üreticisi ülkeleri de benzer ikili veya çok taraflı anlaşmalara yöneltebileceği öngörülüyor.

Öte yandan, kritik minerallere olan bağımlılığı azaltmanın veya teknolojik üstünlüğü korumanın bir diğer yolu da, yapay zeka destekli bilimsel keşifler olabilir. Örneğin, eski OpenAI ve Google Brain araştırmacılarının kurduğu Periodic Labs girişimi, dil modellerini robotik otomasyonla birleştirerek yeni malzemelerin, özellikle de süper iletkenlerin keşfini hızlandırmak amacıyla 300 milyon dolarlık rekor bir yatırım aldı. Bu tür yapay zeka girişimleri, geleneksel madencilik ve rafineri projelerinin ötesinde, savunma sanayisi ve ileri teknoloji için hayati önem taşıyan yeni nesil bileşikleri hızla laboratuvar ortamında sentezleyerek tedarik zinciri krizlerine kalıcı bir teknolojik çözüm sunmayı hedefliyor. Periodic Labs'ın bu dev yatırımına ve yapay zeka destekli malzeme bilimi alanındaki detaylarına daha yakından bakmak için Nexus Haber'in yapay zeka malzeme bilimi haberini inceleyebilirsiniz.

Kaynak: ABD ve Avustralya'nın kritik mineraller anlaşması hakkındaki orijinal rapor için TechCrunch'taki haberi inceleyebilirsiniz.