Silikon Vadisi ve küresel teknoloji ekosistemi, son yıllarda yapay zekâ, uzay ve enerji gibi alanları kapsayan derin teknoloji (deep tech) yatırımlarına büyük bir ilgi gösteriyor. Bu yükselişin en dikkat çekici yeni aktörlerinden biri ise, Elon Musk'ın uzay şirketi SpaceX'in en kritik başarılarından birinin mimarı olan Jamie Gull. Gull, edindiği benzersiz mühendislik ve yatırım tecrübesini, yeni kurduğu Wave Function Ventures adlı erken aşama fonuyla derin teknoloji dünyasına taşıyor. Bu küresel ilgi ve odaklanma, 27-29 Ekim tarihleri arasında San Francisco’da 10 binden fazla teknoloji liderini bir araya getirecek olan ve Yapay Zeka (AI) ile Uzay Ekonomisinin ana temalar olduğu TechCrunch Disrupt 2025 gibi sektör etkinliklerinde de açıkça görülmektedir. TechCrunch Disrupt 2025 etkinliği ve ana temaları hakkında daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz.

Bu bağlamda, yapay zeka (AI) ekosisteminin finansal dinamikleri de dikkat çekmektedir. Yakın zamanda Andreessen Horowitz (a16z) ve Mercury işbirliğiyle yayımlanan Yapay Zeka Harcama Raporu'na göre, startup'lar yüzlerce farklı AI aracı kullanmasına rağmen pazar henüz konsolide olmamıştır. Startup'lar en büyük harcamalarını hâlâ temel büyük dil modeli (LLM) sağlayıcılarına (liste başında OpenAI ve Anthropic yer alıyor) yönlendirirken, mevcut durumda insan verimliliğini artıran "yardımcı pilot" (copilot) tarzı araçları, tam otonom ajantik sistemlere kıyasla daha fazla tercih ediyor. Bu, derin teknoloji yatırımlarının temel altyapı sağlayıcılarına olan bağımlılığını ve pazarın hâlâ gelişim aşamasında olduğunu gösteriyor. Startup yapay zeka harcamaları ve en çok kullanılan AI uygulamaları hakkında a16z raporu detaylarına ulaşabilirsiniz.

Geçtiğimiz günlerde ilk fonunu 15.1 milyon dolar büyüklüğünde kapatan Wave Function Ventures, nükleer enerjiden insansı robotlara kadar, dünyanın en zorlu mühendislik problemlerine çözüm arayan girişimlere odaklanacak. Gull, bu fondan yaklaşık 25 adet tohum öncesi (pre-seed) veya tohum (seed) aşaması yatırım yapmayı hedefliyor.

Mühendislikten Yatırımcılığa: Jamie Gull'un SpaceX Mirası

Jamie Gull'un kariyer yolculuğu, havacılık ve uzay endüstrisinde hızlı prototipleme ve somut sonuç alma isteğiyle başladı. 2007'de Stanford'dan mezun olduktan sonra, büyük şirketlerin yavaş ilerleyen yapısından kaçınarak Scaled Composites'e katıldı.

Gull’un kariyerindeki dönüm noktası ise 2009'da SpaceX'e geçmesi oldu. Burada, Falcon 9 roketinin yeniden kullanılabilir hale getirilmesi projesinde kilit rol oynayarak, SpaceX'in maliyet avantajına dayalı ticari başarısının temelini attı. Bu deneyim, Gull'a sadece mühendislik başarısı değil, aynı zamanda yıkıcı teknolojilerin nasıl ticari başarıya dönüştürüleceği konusunda derin bir anlayış kazandırdı.

2016'dan itibaren melek yatırımcılığa başlayan Gull; Boom Supersonic, K2 Space ve Varda gibi önemli projelere yatırım yaptı. Ayrıca elektrikli dikey kalkış ve iniş (eVTOL) girişimi Talyn Air'in kurucu ortağı oldu ve halen Y Combinator'ın Pioneer Fund'ında risk ortağı (venture partner) olarak görev yapıyor. Tüm bu tecrübesini şimdi Wave Function çatısı altında erken aşama girişimcilere aktarmayı planlıyor.

Derin Teknolojideki Fırsat ve Uzun Vadeli Strateji

Gull, derin teknolojinin (deep tech) önümüzdeki 10 ila 20 yıl içinde en büyük getirileri sağlayacak alan olacağına inanıyor. Yatırım stratejisinin temelinde, bu tip girişimlerin yazılım şirketlerine göre daha sağlam ticari 'hendekler' (moat) oluşturabilme yeteneği yatıyor. Bu, rekabetin zorlaşacağı ve teknolojinin olgunlaşacağı uzun vadede kritik bir avantaj sağlıyor.

Gull'a göre, derin teknoloji girişimleri başlangıçta daha fazla sermaye gerektirse de, devlet sözleşmeleri, fonlar veya varlığa dayalı krediler gibi geleneksel risk sermayesi dışındaki finansman kaynaklarını kullanarak hızlıca ölçeklenebiliyorlar. Bu durum, onlara uzun vadede daha sürdürülebilir bir büyüme yolu sunuyor.

Ancak, derin teknoloji alanındaki projelerin finansmanı, kamu fonlarına bağımlılık nedeniyle önemli riskler de taşımaktadır. Nitekim, ABD Enerji Bakanlığı (DOE) kısa süre önce, ülkenin temiz enerji hedeflerini etkileyecek kritik bir kararla, hidrojen yakıt merkezleri ve yenilenebilir enerji dahil 321 projeye ayrılan toplam 7.56 milyar dolarlık fonu iptal etti. Bu tür kesintiler, özellikle büyük altyapı projeleri için devlet sözleşmelerine güvenen girişimler açısından finansal belirsizlik yaratmaktadır. ABD Enerji Bakanlığı’nın 7.5 milyar dolarlık temiz enerji projesi iptali hakkında daha detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.

Wave Function'ın İlk Hedefleri ve Disiplinler Arası Yaklaşım

Wave Function Ventures, ilk aşamada dokuz farklı girişime yatırım yaptı. Bu yatırımlar, fonun sadece uzay değil, kritik mühendislik alanlarına olan odaklanmasını gösteriyor:

Riskler ve Derin Teknolojide Sabır Testi

Wave Function'ın kuruluşu, Leitmotif (Volkswagen destekli 300 milyon dolarlık fon) gibi diğer büyük deep tech fonlarının ortaya çıktığı, pazarın canlı olduğu bir döneme denk geliyor. Ancak derin teknoloji yatırımları, yazılım girişimlerine kıyasla çok daha uzun Ar-Ge döngüleri ve yüksek risk içerir.

Gull'un kendi tecrübesi de bu sabır gerekliliğini teyit ediyor. Scaled Composites'te çalıştığı dönemde üzerinde çalıştığı Stratolaunch (dünyanın en büyük uçağı) projesinin ilk uçuşunu, Gull şirketten ayrıldıktan ve hatta SpaceX'teki görevini tamamladıktan yaklaşık 10 yıl sonra, 2019'da gerçekleştiğini gözlemledi. Bu tür projeler, getirilerin görünmesi için yatırımcının on yıllık bir sabır göstermesini gerektirebilir. Gull'un hem hızlı prototipleme hem de uzun vadeli projelerdeki deneyimi, fonun bu uzun vadeli zorluklara karşı ne kadar hazırlıklı olduğunun bir göstergesi olarak değerlendiriliyor.

***

Kaynak: TechCrunch