ABD Enerji Bakanlığı (DOE), ülkenin temiz enerji hedeflerine darbe vuracak bir kararla, toplamda 321 adet projenin finansmanını durdurdu. Çarşamba akşamı duyurulan bu kararla birlikte, yaklaşık 7.56 milyar dolarlık temiz enerji hibesi ve ödül sözleşmesi iptal edilmiş oldu. Bu devasa kesintiler, özellikle yenilenebilir enerji, hidrojen yakıt merkezleri ve doğrudan hava yakalama (DAC) teknolojilerine odaklanan projeleri vurdu.

Ancak kesintilerin yarattığı şok dalgası sadece finansal değil, aynı zamanda siyasi. Elde edilen bilgilere göre, iptal edilen projelerin büyük çoğunluğu, son başkanlık seçimlerinde Kamala Harris'i destekleyen ve Demokratların yönetiminde olan eyaletlerde bulunuyordu. Bu durum, kararın ardında yatan nedenlere dair ciddi tartışmaları beraberinde getirdi.

Milyarlarca Dolarlık Kayıp ve Etkilenen Başlıca Projeler

Kesintilerin en dikkat çekici kurbanlarından biri, California eyaletinin temiz hidrojen merkezi projesi oldu. California Valisi Gavin Newsom, eyaletin Yenilenebilir Temiz Hidrojen Enerji Sistemleri İttifakı (ARCHES) için ayrılan 1.2 milyar dolarlık fonun iptal edildiğini doğruladı. Texas ve Louisiana'daki diğer hidrojen merkezlerinin de iptal listesinde yer aldığı bildirildi.

Bunun yanı sıra, atmosfere salınan karbondioksiti doğrudan yakalamayı amaçlayan kritik Doğrudan Hava Yakalama (DAC) projeleri de ağır yara aldı. Toplam 47.3 milyon dolarlık fon ayrılan en az 10 DAC projesi iptal edilirken, Alaska, Kentucky, Louisiana ve Kuzey Dakota'daki bazı projelerin hayatta kaldığı öğrenildi. Bu projeler, özellikle fosil yakıt endüstrisinin, yakalanan CO2’yi eski petrol kuyruklarına enjekte ederek üretimi artırma potansiyeli nedeniyle desteklediği projelerdi.

Siyasi Arka Plan ve Partizanlık Tartışmaları

Bu kesintiler, Hükümet ve Bütçe Ofisi (OMB) Direktörü Russell Vought'un açıklamalarıyla daha da siyasi bir boyut kazandı. Vought, iptalleri sosyal medyada duyurarak, “Solun iklim gündemi iptal ediliyor” şeklinde partizan bir yorumda bulundu. Listelediği 16 eyaletin tamamının son seçimde Demokrat adayı desteklemesi, kararın siyasi bir hedef gözetilerek alındığı iddialarını güçlendirdi.

Enerji Bakanlığı tarafından iptal edilen bu fonların önemli bir kısmı, yetkinin bitiş tarihinden hemen önce, Seçim Günü ile Ocak ayındaki Göreve Başlama Günü arasında kalan dönemde verilmişti. Bakanlık, iptal edilen fonların %26'sının bu geçiş döneminde tahsis edildiğini belirtti.

Eleştirel Bakış: Denetim mi, Engelleme mi?

Bu tür agresif fon kesintileri, temiz enerji sektöründe büyük bir belirsizlik yaratıyor. Bakanlık yetkilileri, kesintilerin “uygun denetim ve yönetim” amaçlı olduğunu savunsa da, projenin ödüllendirildiği kurumlar ve eyaletler bu kararı siyasi bir engelleme olarak nitelendiriyor. Geçmişte de benzer iptaller (Mayıs ayında 3.7 milyar dolarlık iptal dahil) yasal süreçlere taşınmış, ancak davacılar karışık sonuçlar almıştı. Bir federal mahkeme EPA'nın kararlarını 'keyfi ve kaprisli' bulurken, bir temyiz mahkemesi ajansın lehine karar vermişti.

İptal edilen projelerin hak sahiplerinin karara itiraz etmek için 30 günlük bir süresi bulunuyor. Enerji Bakanlığı, bazı ödül sahiplerinin şimdiden itiraz sürecini başlattığını doğruladı. Bu iptaller, ABD'nin fosil yakıtlardan uzaklaşma taahhüdünü baltalamayı hedefleyen daha geniş bir idari stratejinin parçası olarak görülüyor; zira daha önce bakanlık bünyesinde 'iklim değişikliği' ve 'emisyonlar' gibi kelimelerin kullanımını yasaklama girişimleri de olmuştu.

Konuya dair daha fazla detay ve etkilenen eyalet listesi için orijinal haber kaynağını inceleyebilirsiniz: ABD Enerji Bakanlığı'nın Temiz Enerji Projeleri Kesintisi Detayları