ABD'nin önde gelen sosyal medya platformlarından TikTok'un geleceği, Başkan Donald Trump'ın imzaladığı bir başkanlık emriyle yeni bir döneme giriyor. Bu önemli adım, platformun ABD operasyonlarının Amerikalı yatırımcıların kontrolüne geçmesini öngörüyor ve uzun süredir devam eden ulusal güvenlik endişelerini gidermeyi amaçlıyor.
Perşembe günü Oval Ofis'te gerçekleştirilen imza töreninin ardından konuşan Başkan Trump, TikTok'un ABD sürümünün %80'inin Amerikalı yatırımcılar tarafından devralınacağını belirterek, 'Gençler bunun olmasını gerçekten istiyordu' ifadelerini kullandı. Bu açıklama, platformun ABD'de tamamen yasal hale gelmesinin önünü açıyor.
14 Milyar Dolarlık Anlaşma ve Yeni Ortaklık Yapısı
Biden yönetimi sırasında yasalaşan ve Ocak 2025'te yürürlüğe giren 'TikTok'u elden çıkar ya da yasakla' yasası, herhangi bir uygulamanın 'yabancı bir düşman' tarafından %20'den fazla sahiplenilmesini yasaklıyor. Bu yeni anlaşma, Çinli ana şirket ByteDance'in TikTok ABD'deki sahipliğini %19.9'a düşürerek bu yasalara uyumlu hale geliyor.
Başkan Yardımcısı JD Vance'in açıklamalarına göre, TikTok'un ABD operasyonları yaklaşık 14 milyar dolar değerinde. Anlaşma kapsamında adı geçen yatırımcılar arasında Oracle'ın kurucusu Larry Ellison, teknoloji devi Michael Dell ve medya patronu Rupert Murdoch bulunuyor. CNBC'nin raporlarına göre ise, Oracle'ın yanı sıra özel sermaye şirketi Silver Lake ve Abu Dabi merkezli devlet yatırım firması MGX, %45'lik birleşik bir hisseyle birincil sahipler arasında yer alacak. Ayrıca, Susquehanna International, KKR ve General Atlantic gibi mevcut ByteDance yatırımcıları da bu yeni ortaklık yapısında yer alacak.
Ulusal Güvenlik Endişeleri ve Veri Koruması
Başkan Yardımcısı JD Vance, anlaşmanın 'temel amacının' Amerikalıların TikTok'u kullanmaya devam etmesini sağlamakla birlikte, kişisel verileri için koruma sağlamak olduğunu belirtti. Vance, 'Amerikalılar TikTok'u kullanabilir ancak geçmişe göre daha fazla güvenle kullanabilirler. Propaganda aracı olarak kullanılmayacak' dedi.
ABD hükümeti, TikTok'un Çinli sahipliği nedeniyle ulusal güvenlik tehdidi oluşturabileceği, Çin hükümetinin uygulamayı ABD vatandaşlarını gözetlemek veya dezenformasyon yaymak için kullanabileceği endişelerini uzun süredir dile getiriyordu. Bu endişeler, yasanın Kongre'den ezici iki partili destekle geçmesine ve Biden tarafından imzalanmasına yol açmıştı. TikTok ve ByteDance, Birinci Anayasa maddesi temelinde yasaya itiraz etse de, Yüksek Mahkeme bu temyiz başvurusunu reddetmişti.
Anlaşmanın Önündeki Engeller ve Algoritma Sorunu
Bu dev anlaşmanın resmiyet kazanması için hala Çinli düzenleyicilerin onayına ihtiyaç var. Başkan Trump, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping'in anlaşmayı kabul ettiğini ve geçen hafta Çin'in üst düzey ticaret müzakerecisinin iki ülke arasında prensipte bir çerçeve üzerinde anlaşıldığını belirtmişti. Ancak nihai onay süreci devam ediyor.
Anlaşmanın en karmaşık yönlerinden biri, ByteDance'in TikTok'un içerik öneri algoritmasını ABD şirketine lisanslaması. Bu algoritma, Çin kontrolündeki sürümden ayrı olarak işletilecek. Ancak, 'TikTok'u elden çıkar ya da yasakla' yasası, uygulamanın bir 'yabancı düşman' ile operasyonel bir ilişki içinde olmasını, içerik öneri algoritması da dahil olmak üzere açıkça yasaklıyor. Bu durum, algoritmanın tam bağımsızlığını sağlama konusunda teknik ve yasal zorluklar yaratabilir.
SenNexus Analizi: Anlaşma Tüm Endişeleri Gideriyor mu?
Trump yönetiminin imzaladığı bu anlaşma, TikTok'un ABD'deki geleceği için önemli bir dönüm noktası. Ancak, Çinli ana şirketin %19.9'luk hissesinin kalması ve algoritma lisanslama modeli, bazı güvenlik uzmanları için hala tam bir ayrılık anlamına gelmeyebilir. Algoritmanın nasıl izole edileceği ve Çinli müdahalenin tamamen engelleneceğinin garantisi, gelecekteki tartışmaların ana odağı olmaya devam edecektir. Bu durum, diğer teknoloji devleri için de emsal teşkil edebilir ve uluslararası dijital ekosistemde milliyetçi politikalara zemin hazırlayabilir.
Trump'ın yasanın yürürlüğünü dört kez ertelemesi ve en son ertelemenin 16 Aralık'a kadar olması, anlaşmanın nihai detaylarının hala üzerinde çalışıldığını ve sürecin siyasi pazarlıklara açık olduğunu gösteriyor. Bu uzun soluklu süreç, dijital egemenlik ve ulusal güvenlik arasındaki karmaşık dengeyi bir kez daha gözler önüne seriyor.
Konuyla ilgili daha fazla bilgi için Variety'nin ilgili haberini inceleyebilirsiniz.
