Shakespeare'in ölümsüz eseri "Hamlet", çağlar boyunca sayısız kez yorumlandı ve sahnelendi. Ancak Oscar ödüllü oyuncu Riz Ahmed, bu klasik tragedyaya yepyeni, radikal ve kışkırtıcı bir bakış açısı getiriyor. Telluride Film Festivali'nde ilk kez gösterilen ve Toronto Film Festivali'nde de izleyiciyle buluşacak olan yeni "Hamlet" uyarlaması, hem eleştirmenleri hem de Shakespeare meraklılarını şimdiden ikiye bölmüş durumda. Ahmed, prensin ruh halini ve motivasyonlarını geleneksel algılardan tamamen ayırıyor; onu kararsız bir melankolik yerine, öfkesiyle dolup taşan, adaletsizliğe karşı savaşmaya hazır bir figür olarak sunuyor.

Bu yıl Telluride Film Festivali, Riz Ahmed'in "Hamlet"inin yanı sıra, sinema dünyasına farklı ve dikkat çekici yapımlar sundu. Usta oyuncu Dustin Hoffman ve White Lotus dizisiyle tanınan Leo Woodall'ın bir araya geldiği, yönetmen Daniel Roher imzalı 'Tuner' filmi, karakter odaklı derinliği ve duygusal zenginliğiyle eleştirmenlerden tam not alarak dünya prömiyerini burada gerçekleştirdi. 'Tuner' filmi hakkında daha fazla bilgi için sitemizi ziyaret edebilirsiniz. Festivalde ayrıca, ünlü yönetmen Chloé Zhao'nun Jessie Buckley ve Paul Mescal'ı başrollerde buluşturan 'Hamnet' filmi de dünya prömiyerine ev sahipliği yaptı ve şimdiden 2025 Akademi Ödülleri yarışının güçlü adayları arasında yerini aldı. 'Hamnet' filmiyle ilgili detaylı bilgilere buradan ulaşabilirsiniz. Rock müziğin efsanesi Bruce Springsteen'in hayatını konu alan ve Jeremy Allen White'ın başrolünde olduğu "Springsteen: Deliver Me From Nowhere" filmi de Telluride'da büyük ilgi gördü. Bu yapım, Springsteen’in 1982 tarihli kült albümü “Nebraska”nın doğuş sürecine odaklanarak Oscar sezonunun dikkat çekenleri arasına girdi.

Geleneksel "Hamlet" Anlayışına Meydan Okuma

Riz Ahmed'e göre, birçok Shakespeare uzmanı "Hamlet"in kalbindeki gerçek ritmi kaçırıyor. Ünlü "Olmak ya da olmamak" tiradı, intihar eşiğindeki bir prensin çaresizliği değil, daha çok haksızlığa karşı direnme arayışı. Ahmed, "Bu 'her şeye son vermeli miyim?' sorusu değil," diyerek açıklıyor, "Bu, 'adaletsizliğin altında yaşamaya razı mıyız? Savaşacak mısın, yoksa pes mi edeceksin?' sorusu." Bu radikal yorum, Hamlet'i sürekli eylem halinde, intikam için strateji geliştiren, kanıt toplayan ve zihinsel olarak kendini 'düşünülemez' olanı yapmaya hazırlayan bir karakter olarak konumlandırıyor. Ahmed'in Hamlet'i, kararsızlıkla değil, bastırılmış bir öfke ve öç alma arzusuyla dolup taşan, gergin bir enerji yumağı olarak karşımıza çıkıyor.

Modern Bir Dünyada Kleptokrasi ve Adaletsizlik

Yeni uyarlama, kraliyet sarayını terk edip çağdaş Londra'nın "McMansion" adı verilen lüks malikanelerine taşınıyor. Bu malikaneler, Güney Asyalı iş adamları, aileleri ve maiyetleriyle dolu. Eserin metni önemli ölçüde sadeleştirilmiş, bazı karakterler (Horatio gibi) ve sahneler çıkarılmış, böylece tüm odak işkence görmüş kahramanın iç dünyasına kaydırılmış. Ahmed, "Deneyimin öznelliğini artırmayan her şeyi attık," diyerek bu tercihi açıklıyor. Yönetmen Aneil Karia ise, dünyanın günümüzde kleptokrasiye (yönetimin hırsızlar tarafından yapıldığı sistem) eğilimli olmasını vurgulayarak, "eskiden yazılı olmayan kurallar vardı, ama şimdi insanlar suçlarını saklamaya bile çalışmıyorlar. Hamlet'in altındaki zemin kayıyor. Ve günümüzdeki birçok insan gibi, o da olup bitene isyan ediyor ama bunu değiştirecek güçten yoksun hissediyor," yorumunu yapıyor. Bu modern bağlam, eserin eleştirel boyutunu günümüz toplumuna taşıyarak, adaletsizlik ve güç istismarı konularına yeni bir ışık tutuyor.

"Eskiden yazılı olmayan kurallar vardı, ama şimdi insanlar suçlarını saklamaya bile çalışmıyorlar. Hamlet'in altındaki zemin kayıyor. Ve günümüzdeki birçok insan gibi, o da olup bitene isyan ediyor ama bunu değiştirecek güçten yoksun hissediyor." - Yönetmen Aneil Karia

Şeytanın Avukatı: Geleneksel Yorumların Değeri ve Bu Adaptasyonun Riskleri

Riz Ahmed'in bu cesur yorumu şüphesiz "Hamlet"e yeni bir soluk getirirken, geleneksel Shakespeare okumalarının derinliğini ve estetik değerini savunanlar için bazı tartışmaları da beraberinde getiriyor. Kimi edebiyat eleştirmenleri, Hamlet'in kararsızlığının, insan doğasının karmaşıklığını ve trajik kaderle yüzleşmenin zorluğunu yansıttığını öne sürer. Prens'in iç çatışmaları, sadece intikam arayışından öte, varoluşsal bir sorgulamayı, eylemsizliğin getirdiği acıyı ve bilgelikle çılgınlık arasındaki ince çizgiyi temsil eder. Eserin metninin sadeleştirilmesi ve bazı karakterlerin çıkarılması, bazı okuyucular için Shakespeare'in dilinin ve evreninin zenginliğini kaybetme riski taşıyabilir. Bu adaptasyon, bir yandan Shakespeare'i "demokratikleştirme" ve genç nesillere ulaştırma potansiyeli taşırken, diğer yandan orijinal eserin inceliklerini göz ardı etme eleştirileriyle de karşılaşabilir. Ancak Ahmed ve Karia'nın amacı da tam olarak bu; eseri kalıplarından çıkarıp, günümüz insanının deneyimleriyle buluşturmak.

Shakespeare'i Demokratikleştirme Misyonu ve Kişisel Bir Yolculuk

Riz Ahmed için "Hamlet" sadece bir rol değil, aynı zamanda kişisel bir yolculuk. Gençliğinde aidiyet hissetmekte zorlandığı dönemlerde, İngilizce öğretmeni Bay Roseblad sayesinde bu oyunda kendisini bulduğunu belirtiyor. "Uzun zaman boyunca pek çok insan gibi, o oyunda kendimi buldum. Uyum sağlamadığını hisseden bir karakter gördüm," diyor. Yıllar süren senaryo çalışmaları ve "Sound of Metal" ile Oscar adaylığı gibi başarılarının ardından bile, bu karamsar prense kendi yorumunu katma hayali hiç sönmedi. Mükemmel yaratıcı ortağını ise Oscar ödüllü kısa filmi "The Long Goodbye"da birlikte çalıştığı Aneil Karia'da buldu. Ahmed, Karia'nın şiiri aksiyona çevirme konusunda benzersiz bir yeteneğe sahip olduğunu düşünüyor.

Ahmed'in ve Karia'nın temel hedefi, Shakespeare'i "demokratikleştirmek" ve onu sıkıcı, uzak bir eser olmaktan çıkarmak. Yönetmen Karia, "Olmak ya da olmamak" konuşmasını Hamlet'in trafikte hızla giden bir arabada, bir kamyona doğru ilerlerken yapması gibi sahnelere imza atarak esere adeta adrenalin enjekte ediyor. Yaklaşık dört saatlik orijinal eserin süresini yarıya indiren bu uyarlama, dinamizmi ve güncel hissiyle izleyiciyi koltuklarına çivilemeyi amaçlıyor.

Riz Ahmed'in "Hamlet"i, Shakespeare'in zamana meydan okuyan dehasını yeni nesillere taşıyan cesur ve tartışmalı bir deneme olarak öne çıkıyor. Eserin ne kadar "demokratikleştiğini" ve klasikseverleri ne ölçüde tatmin edeceğini zaman gösterecek. Ancak Ahmed'in bu vizyoner projesi, edebi klasikler üzerine düşünmeye ve onları yeniden yorumlamaya teşvik eden önemli bir adım.

Kaynak: Variety.com