Bir zamanlar elektrikli araç denince akla gelen ilk isim olan Tesla, otoyolları süslüyordu ve lüks segmentten Prius sahiplerine kadar geniş bir kitleyi kendine çekiyordu. Ancak günümüz itibarıyla, Tesla'nın pazar payı erozyona uğramış durumda ve şirketin geleceği hakkında önemli sorular gündeme geliyor. Özellikle CEO Elon Musk'ın politik söylemleri ve şirketin odak noktasını araç üretiminden yapay zeka ve robotlara kaydırma stratejisi, markanın 'cool' imajını sarsmış olabilir. Bu stratejik değişim, şirketin en güçlü varlıklarından biri olan Supercharger şarj ağının iş modelini de etkileyerek, artık istasyonların doğrudan işletmelere satılması gibi yeni yaklaşımları beraberinde getiriyor. Elon Musk'ın, belirli performans hedeflerine ulaşması halinde potansiyel olarak "bir trilyon dolar" daha kazanabileceği konuşulan devasa ödeme paketi de bu stratejinin bir parçası olarak dikkat çekiyor. Tesla Yönetim Kurulu'nun Musk'ı şirketin geleceği için vazgeçilmez görmesiyle sunulan bu paketin en stratejik maddelerinden biri ise, Musk'ın kendi yerine geçecek bir CEO'nun belirlenmesine yardım etme zorunluluğu. Bu devasa paket ve ardıl planlama süreci hakkında daha fazla bilgi edinmek için Elon Musk Tesla Trilyon Dolar Ödeme Paketi ve Elon Musk'ın Tesla'daki Ardıl Planlama Görevi başlıklı yazılarımızı inceleyebilirsiniz.

Tesla'nın Pazar Payı Tarihi Düşüşte: Rakamlar Ne Söylüyor?

Cox Automotive tarafından derlenen ve Reuters tarafından yayınlanan verilere göre, Tesla'nın ABD'deki elektrikli araç pazarındaki payı, 2017'den bu yana en düşük seviyesine gerileyerek %38'e düştü. Bu, markanın pazar payının ilk kez %40'ın altına inmesi anlamına geliyor ve Model 3'ün üretiminin hızlandığı ve 2017 üçüncü çeyreğinde yalnızca 26.137 araç teslim edebildiği döneme denk geliyor. Bu düşüş, artan rekabetin ve Tesla'nın ürün gamındaki yenilik eksikliğinin bir yansıması olarak görülüyor. Ancak bu düşüşe rağmen, Tesla'nın Supercharger şarj ağı, markanın araç odaklı çekirdek işindeki nadir ve sürekli büyüme gösteren alanlardan biri olarak öne çıkıyor. Hatta geçtiğimiz yıl yaklaşık 1000 yeni Supercharger istasyonu ve 10.000'den fazla yeni şarj noktası kuruldu.

Sektör analistleri, Tesla'nın yeni ve uygun fiyatlı EV modelleri yerine robotaksi ve insansı robot projelerine odaklanmasının, şirketin otomobil işindeki payını olumsuz etkilediğini belirtiyor. Bu odak kaymasının bir parçası olarak, Tesla, Supercharger şarj ağında da stratejik bir değişikliğe giderek istasyonlarını artık doğrudan işletmelere satma kararı aldı. Bu yeni iş modeli sayesinde işletmeler, kendi beyaz etiketli Supercharger'larını satın alarak boş otopark alanlarını tüm marka ve modeldeki EV'ler için hızlı şarj destinasyonlarına dönüştürebilirler. Bu önemli gelişme hakkında daha fazla bilgi için Tesla Supercharger Satışları: Yeni İş Modeli başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz. Ayrıca, başta Porsche ve Audi olmak üzere Ford, Rivian, Mercedes, Nissan, Hyundai ve Toyota gibi birçok büyük otomobil üreticisinin 2025 sonuna kadar elektrikli araçlarına NACS portlarını entegre etme veya adaptörler sunma planları, Supercharger ağının sadece Tesla araçlarına değil, geniş bir EV kitlesine açıldığını gösteriyor. Elon Musk için tasarlanan ve 8.5 trilyon dolarlık piyasa değeri hedefi içeren devasa ödeme paketinin şartları arasında, 1 milyon Optimus robotunun teslimatı, 20 milyon Tesla aracının üretimi ve teslimatı ile 1 milyon robotaksinin ticari operasyona geçmesi gibi iddialı hedefler bulunuyor. Cox'un endüstri içgörüleri direktörü Stephanie Valdez Streaty, Reuters'a verdiği demeçte, 'Bir otomobil şirketi olduğunuzda ve yeni ürünleriniz olmadığında, pazar payınız düşmeye başlar' yorumunu yapıyor. Cybertruck'ın sınırlı başarısı ve Model Y'nin beklentileri karşılamayan yenilenme süreci de bu düşüşte etkili oldu.

Tesla'nın 'Master Plan Part 4' kapsamında araç dışı projelere odaklanması, kısa vadede pazar payı düşüşüne yol açsa da, uzun vadede şirketin yapay zeka ve robotik alanlarında milyarlarca dolar değer yaratma potansiyeli taşıdığı savunuluyor. Bu vizyon doğrultusunda, Supercharger ağı gibi mevcut varlıkların ticarileştirilmesi de önemli bir yer tutuyor; şirketin hizmet gelirleri son çeyrekte %64 oranında artmasında, şarj hacmindeki yükselişin ve ağın diğer markalara açılmasının büyük payı olduğu belirtiliyor. Bu, Tesla'nın sadece bir otomobil üreticisinden çok daha fazlası olma vizyonunun bir parçası. Ancak bu stratejik kayışın, elektrikli araç sektöründeki liderlik boşluğunu kimin dolduracağı sorusunu da beraberinde getirdiği aşikar.

Ancak bu iddialı hedeflerin gerçekçiliği konusunda ciddi şüpheler bulunuyor. Özellikle dünya genelinde 20 milyon Tesla satışı hedefi (şu an 7 milyonun biraz üzerinde), yeni veya çığır açan modellerin eksikliğiyle zorlu görünüyor. Robotaksi hedefleri de benzer bir belirsizlik taşıyor; Austin'deki Model Y taksileri insan sürücülerle çalışmaya başlamışken, yapay zeka bilimcileri Tesla'nın yalnızca kamera tabanlı otonomi yaklaşımının lidar ve radar gibi daha kapsamlı sensör paketleri kadar yetenekli olmadığını savunuyor. Analistler, Tesla'nın mevcut 1 trilyon dolarlık değerinin bile, şirketin robotaksiler, yapay zeka ve insansı robotlar alanındaki başarısına aşırı derecede bağlı "şişirilmiş bir rakam" olabileceğini belirtiyor. Hatta Musk'ın kendisi de geçmişte, bu hedeflere ulaşılmazsa şirketin değerinin "neredeyse sıfır" olabileceğini ifade etmişti. Tek bir yaralanma veya ölümcül kaza, milyonlarca robotaksiyi güvenli bir şekilde konuşlandırma hedefi için devasa bir meydan okuma oluşturabilir.

Volkswagen'den ABD Hamlesi: Tarifeler ve Üretim Potansiyeli

Küresel ticaretteki tarife savaşları, Avrupalı otomobil üreticilerini de etkilemeye devam ediyor. Volkswagen CEO'su Oliver Blume, Almanya'daki IAA Mobility fuarında yaptığı açıklamada, ABD hükümetiyle tarifelerin finansal yükünü hafifletecek bir ticaret anlaşması üzerinde görüştüklerini belirtti. Blume, şirketin ABD'de önemli üretim yatırımları yapmayı düşündüğünü ve bu adımın hem istihdam yaratacağını hem de tedarik zincirlerini güçlendireceğini vurguladı. Özellikle Audi markalı araçların ABD'de üretilme olasılığı, BMW'nin South Carolina'daki Spartanburg fabrikasıyla kurduğu lüks SUV üretim başarısına benzer bir strateji olabilir.

%15'lik tarifelerin VW Grubu için 'milyarlarca dolarlık bir yük' oluşturduğunu belirten Blume, ABD hükümetinden teşvik ve vergi indirimleri gibi destekler beklediklerini ifade etti. Bu tür bir yatırım, Volkswagen'in hem tarifelerden kaçınmasını hem de kritik ABD pazarına daha yakın olmasını sağlayabilir.

Hyundai Metaplant Baskını ve Vize Sorunlarının Perde Arkası

ABD'deki Hyundai Metaplant'ta yaşanan ve göçmenlik bürosunun geniş çaplı operasyonu, Güney Koreli firmalar arasında 'açık bir sır' olarak bilinen vize suiistimali sorununu gün yüzüne çıkardı. Associated Press'in ilk olarak bildirdiğine göre, Perşembe günü Hyundai'nin Georgia'daki EV fabrikasına yapılan ABD Göçmenlik ve Gümrük Muhafaza (ICE) baskınları, Hyundai'nin LG Energy Solution ile ortaklaşa inşa ettiği yakındaki batarya tesisinde gerçekleşti. CNN'in bildirdiğine göre, bazı işçilerin belgesiz olduğu iddia edilirken, ICE "yasadışı istihdam uygulamaları ve diğer ciddi federal suçlamalar" üzerinde duruyor. Hyundai, InsideEVs'e gönderdiği e-posta açıklamasında, gözaltına alınanların hiçbirinin doğrudan Hyundai Motor Company'de istihdam edilmediğini belirterek, durumu yakından takip ettiklerini ve tüm yasalara uyduklarını ifade etti. Financial Times'ın haberine göre, B-1 vizesi (iş amaçlı giriş sağlayan ancak ücretli çalışmaya izin vermeyen) ve ESTA sistemi, Hyundai'nin taşeronları tarafından işçi temini için yanlış kullanıldı.

Bu durum, ABD hükümetinin şirketleri 'ne pahasına olursa olsun' Amerika'da üretim yapmaya teşvik etmesi ile, şirketlerin hızlı inşaat süreçleri ve ABD'deki nitelikli işgücü eksikliği arasında sıkışıp kalmasının bir sonucu olarak değerlendiriliyor. Güney Kore Uluslararası Ticaret Birliği araştırma başkanı Chang Sang-sik, Financial Times'a yaptığı açıklamada, ABD hükümetinin çelişkili politikalarını eleştirerek, 'ABD hükümeti ikiyüzlü. Kore'den ABD'ye daha fazla yatırım yapmasını isterken, Koreli işçilere suçlu muamelesi yapıyor' dedi.

Uzmanlar, özellikle Georgia gibi hızlı büyüyen bölgelerde nitelikli ve güvenilir işçi bulmanın zorluğunun, şirketleri bu tür 'kısayollara' ittiğini belirtiyor. Firmalar, projeleri zamanında bitirmek için hızlı çözümler ararken, yasalara aykırı durumlar ortaya çıkabiliyor.

Bu süreçte elektrikli araç sektöründeki diğer oyuncular da farklı zorluklarla mücadele ediyor. Tesla'nın iddialı hedefleri konuşulurken, Rivian maliyetleri düşürmek ve verimliliği artırmak amacıyla iş gücünün "yüzde 1.5'inden azını" işten çıkarıyor. Şirket için zorlu geçen bir yılın ardından bu adım, henüz kârlı olmayan Rivian'ın finansal baskılarla yüzleştiğini gösteriyor. CEO RJ Scaringe, Tesla Model Y rakibi olarak lanse ettiği R2 modelinin lansmanını "ya hep ya hiç" anı olarak nitelendirmişti.

EV Pazarının Gelecek Lideri Kim Olacak?

Tesla'nın odağını değiştirmesi ve vergi teşviklerinin sona ermesiyle diğer otomobil üreticilerinin EV stratejilerini gözden geçirmesi, elektrikli araç pazarında yeni bir liderlik boşluğu yaratabilir. Rivian gibi genç şirketler, R2 ve R3 modelleriyle bu boşluğu doldurma potansiyeli taşıyor. Ayrıca Mercedes'in mega-watt şarj istasyonları ve Skoda'nın yeni nesil elektrikli vagonları gibi gelişmeler, rekabetin kızıştığını gösteriyor. Gelecekte ana akım EV liderliğini kimin üstleneceği, otomotiv sektörünün en merak edilen sorularından biri olmaya devam edecek.

Bu bağlamda, Tesla'nın Supercharger ağını işletmelere açması, sadece Tesla için değil, tüm EV ekosistemi için yeni fırsatlar ve zorluklar yaratıyor. İşletmeler için cazip bir gelir kapısı olsa da, tek bir şarj noktasının ortalama 40.000 ila 45.000 dolara mal olması ve minimum dört kabinlik bir kurulumun yaklaşık 200.000 dolarlık bir maliyete ulaşması, yüksek başlangıç yatırımını işaret ediyor. Ortalama 22 kWh'lik bir hızlı şarj seansından işletmeye kalan kazanç tahmini 3.85 dolar civarında olup, 200.000 dolarlık bir yatırımın geri dönmesi için yaklaşık 51.950 şarj seansına ihtiyaç duyulacağı öngörülüyor. Ancak, bir MIT çalışması, hızlı şarj istasyonlarına yakın işletmelerin yıllık satışlarında belirgin bir artış olduğunu gösteriyor; çünkü elektrikli araç sürücüleri şarj olurken bekleme sürelerini alışveriş veya yeme-içme gibi aktivitelerle değerlendiriyor. Bu, özellikle perakende ve yeme-içme sektöründeki işletmeler için önemli bir ek gelir ve müşteri çekme potansiyeli sunuyor. Bu strateji, Tesla'nın ağını daha hızlı ve yaygın bir şekilde genişletirken, aynı zamanda şarj altyapısı rekabetini ve işbirliğini de artırıyor.

Kaynak: Daha fazla bilgi için InsideEVs adresini ziyaret edebilirsiniz.