Dijital çağın getirdiği anlık paylaşımlarla, bazen basit bir teslimat videosu bile milyonların dikkatini çekerek derin ekonomik ve sosyal meselelere ışık tutabilir. Son günlerde internette hızla yayılan bir video, işte tam da böyle bir hikayeyi gözler önüne serdi: Bir DoorDash sürücüsünün, siparişini teslim ettiği sırada aracını haczetmeye gelen 'repo man'den (haciz memuru) akıl almaz bir hızla kaçışı, izleyenleri hem şaşırttı hem de düşündürdü.

Shamarfor3 adlı kullanıcı tarafından paylaşılan ve kısa sürede viral olan bu videoda, bir şirketin borçlarını tahsil etmek için ne kadar ileri gidebileceği ve insanların geçim kaynaklarını korumak adına neleri riske atabileceği çarpıcı bir şekilde görülüyor. Sürücü, müşterisinin garaj yoluna park ederken kapısını açık bırakıp siparişi teslim etmek üzere uzaklaşıyor. Tam da bu sırada, beyaz bir çekici kamyonet hızla yaklaşıyor ve sürücünün sedan aracını yüklemek için manevra yapmaya başlıyor. Ancak DoorDash sürücüsü durumu fark ettiği anda, adeta bir olimpik koşucu gibi arabasına geri sprint atıyor. Açık kalan kapı sayesinde saniyeler kazanıyor, kendini içeri atıyor ve vitesi anında geri takarak aracını çekicinin pençelerinden kurtarıyor. Çekici şoförünün de inatla peşinden gitmeye çalışması, olaya daha da dramatik bir boyut katıyor.

Video: Bir Anlık Görüntü, Derin Bir Mesaj

Bu birkaç saniyelik görüntü, sadece bir kovalamacadan ibaret değil. Bir yandan “repo man” olarak bilinen haciz memurlarının ne kadar hızlı ve organize hareket ettiğini gösterirken, diğer yandan da özellikle gig ekonomisi (serbest çalışma/kurye gibi) içerisinde yer alan bireylerin, araçlarının onlar için sadece bir ulaşım aracı değil, aynı zamanda temel geçim kaynakları olduğunu hatırlatıyor. Video, modern ekonominin kırılganlıklarını ve bireylerin bu zorluklar karşısında ne denli çaresiz kalabildiğini de sembolize ediyor.

Yasal Boyut: Araç Haczi Ne Zaman Başlar?

Amerika Birleşik Devletleri Federal Ticaret Komisyonu (FTC) verilerine göre, borç verenler, borçlu kredi ödemelerini aksattığı anda, hatta sadece tek bir ödemenin gecikmesiyle dahi araçlarını haczedebilirler. Çoğu eyalette, haciz işlemi önceden haber verilmeksizin gerçekleşebilir.

Ancak yasalar, borç verenlerin "huzuru bozma" (breach the peace) olarak adlandırılan durumları, yani şiddet kullanma veya aracı kapalı bir garajdan zorla çıkarma gibi eylemleri gerçekleştirmesini engeller.

Bu, haciz memurlarının yasal sınırlar içinde hareket etmesi gerektiği anlamına gelir. Video, bu yasal gri alanları ve tarafların sınırları zorlama potansiyelini de akıllara getiriyor.

Borçlular İçin Çözüm Yolları ve Haklar

Ödeme güçlüğü çeken sürücülerin finansal kurumlarıyla derhal iletişime geçmeleri tavsiye edilir. Birçok kurum, geçici ödeme ertelemeleri, yeniden yapılandırılmış ödeme planları veya ücret muafiyetleri konusunda anlaşmaya varabilir.

• Gönüllü Haciz: Bir anlaşmaya varılamaması durumunda, gönüllü haciz, tahsilat ücretlerini azaltabilir. Ancak borçlular, aracın satışından elde edilen gelir ile borcun tamamı arasındaki fark olan "açık" (deficiency) için hala sorumlu olurlar.
• Geri Alma Hakkı: Haciz sonrası, borç verenler aracı açık artırmada satabilir veya kendilerinde tutabilir. Bazı eyaletlerde borçlular, aracını geri satın alma veya gecikmiş tutarlar ile haciz masraflarını ödeyerek krediyi yeniden canlandırma hakkına sahiptir.
• Kişisel Eşyalar: Borç verenler aracı alabilirken, araçta bırakılan kişisel eşyaları yasal olarak tutamaz veya satamazlar.

Yükselen Bir Endişe: Artan Araç Hacizleri

DoorDash sürücüsünün bu kaçışı, ülke genelinde araç hacizlerinin yükselişte olduğu bir döneme denk geliyor. Ekonomik göstergeler, pek çok hanenin finansal baskı altında olduğunu ortaya koyuyor.

Bu artışın temel nedenleri arasında, araç maliyetlerindeki yükseliş, daha yüksek faiz oranları, fırlayan sigorta primleri ve yedek parça fiyatlarındaki çarpıcı farklılıklar ve yüksek bakım giderleri gösteriliyor. Öyle ki, basit bir fren bakımı için yetkili servislerden 1.150 dolarlık bir teklif alınırken, akıllıca bir araştırmayla aynı parçaların 112 dolara temin edilebildiği örnekler, araç sahiplerinin üzerindeki finansal yükü daha da ağırlaştıran bu maliyetlerin ne denli değişken olabileceğini ve potansiyel tasarruf yollarını ortaya koyuyor. Fitch Ratings verileri, özellikle subprime (düşük kredi notuna sahip) borçlular arasında olmak üzere, oto kredisi temerrütlerinin son on yılların en yüksek seviyesine ulaştığını gösteriyor. Bu tablo, dünya genelinde, Türkiye dahil birçok ülkede gözlemlenen benzer ekonomik zorlukların bir yansıması olarak da okunabilir.

Otomobil Uzmanından Kritik Uyarı: Servislere En Çok Gelen Markalar ve Kronik Sorunları

Yukarıda bahsedilen yüksek bakım giderleri ve yedek parça fiyatlarındaki çarpıcı farklılıklar, bazen aracın markasına özgü kronik sorunlardan da kaynaklanabiliyor. İşte tam da bu noktada, sektörün içinden gelen bir uzman, yılların deneyimiyle edindiği bilgileri otomobil tutkunlarıyla paylaştı. 15 yıllık sektör tecrübesine ve 5 yıllık kıdemli mekanik onarım talep analistliği geçmişine sahip ASE sertifikalı uzman Yonatan, atölyelere en sık giren ve kendisinin 'uzak durulması gerekenler' listesine aldığı 5 markayı açıkladı. Bu liste, sıradan bir tamircinin değil, onarım taleplerini günlük olarak inceleyen bir analistin perspektifinden hazırlandı. Uzman Yonatan'ın bu kritik uyarıları hakkında daha fazla detay için otomobil uzmanının uzak durulması gereken markalar listesine göz atabilirsiniz.

Bu güvenilirlik arayışında ve özellikle ikinci el araç alımlarında karşılaşılabilecek riskler, bazen en 'güvenilir' görünen markaları bile kapsayabilir. Örneğin, Colorado Springs'ten Anna isimli bir tüketicinin "Gold Sertifikalı" 2019 model bir Toyota Highlander ile yaşadığı deneyim, sertifikasyon programlarının dahi her zaman kesin güvence sağlamadığını gösterdi. Sadece 18.000 mil yapmış, "mükemmel durumda" olduğuna inanılan bu aracın, bağımsız bir ekspertiz sonucu triger zinciri kopuk ve motor içinde metal parçacıklarıyla dolu olduğu ortaya çıktı. Bu durum, aracın aslında yeni bir motora ihtiyaç duyduğu anlamına geliyordu. Bu türden, marka sertifikalı araçlarda bile karşılaşılan beklenmedik ciddi arızalar, ikinci el otomobil alımında bağımsız ekspertizin ve detaylı araştırmanın hayati önemini bir kez daha gözler önüne seriyor. Benzer şekilde, sadece üç gün önce satın alınan 2014 model bir Nissan Pathfinder'ın şanzımanının bozulması, 11.000 dolarlık bütçeyle araç alan bir aileyi büyük bir hayal kırıklığına uğratarak ikinci el otomobil alımının getirebileceği beklenmedik maliyetli sorunları çarpıcı bir şekilde gözler önüne serdi.

“Bu markaları her gün akın akın görüyorum. Tam kapsamlı bir servis garantiniz yoksa, bu markalardan uzak durmanızı tavsiye ederim.” - Yonatan, ASE Sertifikalı Mekanik Analist

Şeytanın Avukatı: Her Arıza Bir Sorun mu Demek?

Yonatan'ın listesi, mekanik arıza taleplerine dayalı istatistiksel bir gözlem sunsa da, bu durum her modelin veya her kullanıcının aynı sorunları yaşayacağı anlamına gelmez. Bir aracın bakım geçmişi, kullanım alışkanlıkları ve periyodik bakımlara verilen önem, arızaların sıklığını doğrudan etkileyebilir. Ayrıca, bazı markaların satış hacmi yüksek olduğundan, doğal olarak tamirhanelerde daha sık görülmeleri de beklenebilir. Uzman, bazı markalar için 'felaketle sonuçlanan arızalar' yerine 'bakım gerektiren' sorunlardan bahsederken, bu ayrım, potansiyel alıcılar için önemli bir nüans sunuyor. Ancak, belirli tasarım kusurları veya kronikleşmiş sorunlar, markanın genel güvenilirlik algısını olumsuz etkileyebilir.

İşte Uzmanın 'Uzak Durun' Dediği O Otomobil Markaları ve Sorunları:

Detaylı Bakış: Her Markanın Karanlık Yüzü

5. Volkswagen ve Audi: Yoğun Bakım, Az Felaket

Yonatan, Alman otomobil devleri Volkswagen ve Audi'nin atölyelerde sıkça görüldüğünü ancak bu arızaların genellikle felaketle sonuçlanan motor değişimleri gibi büyük sorunlar olmadığını belirtiyor. Daha çok rutin dışı bakım gereksinimleri öne çıkıyor. Özellikle yağ ve sıvı kaçakları yaygın. Üst triger kapakları, yağ karterleri ve valf kapakları gibi parçaların silindir kafasına entegre olması (kam mili köprüsü olarak bilinen tasarım), bu onarımları oldukça işçilik yoğun ve maliyetli hale getirebiliyor. Bu durum, sahipler için beklenmedik faturalar anlamına gelebilir.

4. Ford: EcoBoost Kabusu, Şanzıman Sıkıntıları ve Rekor Geri Çağırmalar

Ford, özellikle popüler EcoBoost motorlarıyla listede yerini alıyor. Yonatan'ın dikkat çektiği başlıca sorun, eksantrik mili fazlayıcı (cam phaser) arızaları. Hatta 100 bin dolarlık bir Raptor EcoBoost'un sıfır kilometre iken 'tıkırdaması' onu dehşete düşürmüş. Bu sorunlar, Newparts.com gibi kaynaklara göre tasarım kusurları, mekanik aşınma ve yetersiz bakımdan kaynaklanabiliyor. Dört silindirli EcoBoost motorlarda soğutma sıvısının motora sızması gibi ciddi bir sorun ise genellikle komple motor değişimi gerektiriyor. Ayrıca debriyaj arızaları, turboşarjlara yağ sızması ve su pompası sorunları da Ford sahiplerini sıkça servis yollarına düşürüyor.

Bu kronik sorunlara ek olarak, Ford'un 2025 yılında rekor sayıda geri çağırmayla gündeme gelmesi de markanın güvenilirlik algısını zedeleyen önemli bir faktör oldu. Yılın ilk sekiz ayında tam 104 farklı geri çağırma programı başlatan şirket, yaklaşık iki milyon aracı etkileyerek diğer tüm üreticileri geride bıraktı. Bu geri çağırmaların başında özellikle elektrik sistemlerindeki (21 farklı geri çağırma) ve geri görüş kamerası sistemlerindeki (12 farklı geri çağırma) sorunlar geliyordu. Güç aktarma organları ve fren sistemlerinde de önemli geri çağırmalar yaşandı. Bu durum, Ford'un sadece bireysel mekanik sorunlarla değil, aynı zamanda geniş çaplı teknolojik ve üretim kaynaklı problemlerle de mücadele ettiğini gösteriyor. Ford'un 2025 yılındaki bu geniş kapsamlı geri çağırmaları ve nedenleri hakkında daha detaylı bilgi almak için Ford 2025 Rekor Geri Çağırma Listesi ve Nedenleri haberimize göz atabilirsiniz.

3. GM (General Motors): Onlarca Yıllık Çözülemeyen Sorunlar

Yonatan, kendisinin de bir 'GM fanı' olmasına rağmen, son 6-7 yıldır markanın kendisini hayal kırıklığına uğrattığını ifade ediyor. Şirketin onlarca yıldır çözemediği Aktif Yakıt Yönetimi (AFM) sistemi ile ilgili eksantrik mili ve kaldıraç sorunları, listenin başında yer alıyor. AFM sistemi, yakıt verimliliğini artırmak için bazı silindirleri devre dışı bırakan bir teknoloji. Ancak bu sistem, motorlarda aşınma ve arızalara yol açabiliyor. Uzman, GM'in bu sorunu çözmek yerine, çevresel düzenlemeleri veya başka faktörleri bahane ederek 'sorunu düzeltmektense ücret ödemeyi tercih ettiğini' iddia ediyor. Kendi 2019 model Silverado'sındaki 8 vitesli şanzımanın da baştan beri sorunlu olduğunu ekliyor.

2. Stellantis (Dodge, Chrysler, Fiat, Jeep, Ram, Alfa Romeo): Geniş Bir Yelkende Sorunlar

Dodge, Chrysler, Fiat, Jeep, Ram ve Alfa Romeo gibi birçok markayı bünyesinde barındıran Stellantis, Yonatan'a göre 'tamamen çöp' olarak nitelendiriliyor. Ancak bir istisna var: SRT Hellcat modelleri. Onun dışında 3.6 Pentastar ve 5.7 Hemi motorlar ciddi sorunlarla boğuşuyor. Yağ soğutucu, egzoz manifoldu, valf treni tiklemeleri, şanzıman, radyatör ve kondenser arızaları sıkça görülüyor. Elektronik sorunlar, özellikle radyo ekranlarında görülen 'delaminasyon' (katman ayrılması), kalite algısını daha da düşürüyor. Uzman, parçaların ucuz olmasının yanı sıra kalitesiz olduğunu ve bayi ağının da yetersiz kaldığını belirtiyor.

1. Kia/Hyundai: Motor Arızaları ve Garanti Tuzakları

Listenin zirvesinde Kia ve Hyundai yer alıyor. Yonatan, Amerikalı tüketicileri bu markaları satın almadan önce 'aşırı dikkatli olmaya' çağırıyor. Avrupa'daki alıcılardan Kia'nın yurt dışında daha üstün olduğuna dair geri bildirimler alsa da, ABD pazarındaki garanti koşulları ciddi bir sorun teşkil ediyor. İlk sahibine sunulan 10 yıl/100.000 mil motor-şanzıman garantisi, araç ikinci el olduğunda aniden 5 yıl/60.000 mile düşüyor. Bu durum, Yonatan'ın işini doğrudan etkiliyor çünkü 'sayısız motor talebiyle' karşılaşıyor. Biyel yatağı arızaları, triger zinciri arızaları, kam dişlisi arızaları (kam mili hasarına yol açan), yağ tüketimi sorunları ve karbon birikimi gibi motor sorunları bitmek bilmiyor. Uzman, bu markaları almayı düşünenlere en iyi garanti paketini satın almalarını şiddetle tavsiye ediyor.

Beklenmedik Bir Finansal Yük: Yol Çukurlarından Kaynaklanan Araç Hasarları

Araç sahiplerinin karşılaştığı finansal zorluklar sadece yüksek kredi taksitleri veya bakım giderleriyle sınırlı kalmıyor. Bakımsız yollar ve özellikle çukurlar, sürücüler için beklenmedik ve ciddi maliyetlere yol açabiliyor. Amerika Birleşik Devletleri'nde viral olan bir olayda, bir sürücü Tesla Model S aracının bir çukurdan dolayı hasar görmesi üzerine devletten 1.000 dolara kadar tazminat almaya hak kazandığını gösterdi. Bu durum, vergi mükellefleri olarak ödediğimiz paraların yol altyapısının bakımı için ayrıldığını ve bu bakımsızlık nedeniyle araçlarımızda oluşan zararlar için tazminat talep etme hakkımızın olabileceğini hatırlatıyor.

Peki, Türkiye'de durum nasıl? Her ne kadar hukuki sistemler farklı olsa da, Karayolları Genel Müdürlüğü, belediyeler veya diğer ilgili kamu kurumları, sorumlu oldukları yollardaki bakım eksiklikleri nedeniyle meydana gelen zararlardan belirli şartlar altında sorumlu tutulabilirler. Önemli olan, hasarın kurumun ihmali sonucu oluştuğunu somut delillerle (fotoğraf, polis raporu, görgü tanığı ifadeleri vb.) ispatlamaktır. Bu tür durumlarla karşılaşan sürücülerin haklarını aramaları, hem kendi zararlarını telafi etme imkanı sunar hem de ilgili kurumlar üzerinde yol bakım standartlarını yükseltme yönünde bir baskı oluşturur. Araç hasarları ve çukurlardan tazminat alma süreçleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için buraya tıklayabilirsiniz.

Kuryeler ve Esnaf İçin Aracın Anlamı: Geçim Kaynağı

Teslimat sürücüleri, kuryeler ve birçok küçük esnaf için bir araç, sadece ulaşım aracı değildir; aynı zamanda ekmek kapısıdır, temel geçim kaynağıdır. Araca erişimin geçici olarak bile kaybedilmesi, anında gelir kaybı anlamına gelir. İşte bu yüzden araç haczi, özellikle gig ekonomisinde çalışanları derinden etkiler. Tek bir kaçırılan ödeme, onları işlerini yapmalarını sağlayan aracı kaybetme riskiyle karşı karşıya bırakabilir. Bu durum, finansal güvenlik ağlarının ne kadar ince olduğunu ve beklenmedik bir krizin bireylerin hayatlarını nasıl alt üst edebileceğini çarpıcı bir şekilde göstermektedir.

Kamuoyu Ne Diyor? Tartışmalı Yorumlar

Viral videonun altına gelen yorumlar, olayın karmaşıklığını ve kamuoyundaki farklı bakış açılarını gözler önüne serdi. "Şeytanın avukatı" prensibimiz gereği, bu farklı yorumları ele almak, haberimize denge katıyor:

• Bir yorumcu, olayın bir haciz girişimi değil, "aracını çalmaya çalışan biri" olduğunu savundu ve ekledi:

  "Haciz memurlarının, aracı bağlamadan önce VIN numarasını kontrol etmeleri gerekir."

  Bu yorum, haciz prosedürlerinin detaylarına dikkat çekerek, olayın yasallığı konusunda şüphe uyandırdı.
• Başka bir kişi ise daha eleştirel bir bakış açısıyla,

  "Belki de ödemelerinizi yapın, daha az stresli olurdu."

  diyerek sürücünün kendi sorumluluğunu vurguladı.
• Üçüncü bir yorumcu ise işi komplo teorisine vurarak,

  "Olay örgüsü tersine dönse: çekici şirketi yemeği sipariş edenlerdi ve onu o eve gönderdiler. Çekici şoförü bir şeyleri atlıyordu."

  şeklinde esprili bir senaryo ortaya attı.

Bu yorumlar, bir olayın farklı açılardan nasıl yorumlanabildiğini ve ekonomik zorlukların bireyler üzerindeki etkilerinin toplumda ne denli farklı yankılar bulduğunu gösteriyor.

Sonuç ve Okuyucuya Mesaj

DoorDash sürücüsünün hacizden kaçış videosu, modern yaşamın getirdiği finansal kırılganlıkların ve bununla başa çıkma mücadelesinin çarpıcı bir özeti niteliğinde. Bu olay, bir yandan yasal hakların ve borçlu-alacaklı ilişkilerinin karmaşıklığını gösterirken, diğer yandan da özellikle gig ekonomisi çalışanlarının karşılaştığı zorluklara dikkat çekiyor. Ekonomik dalgalanmaların bireylerin hayatları üzerindeki doğrudan etkileri göz önüne alındığında, finansal planlama, borçlarla proaktif iletişim ve yasal haklar konusunda bilinçli olmak her zamankinden daha önemli hale geliyor.

Ek Tavsiyeler: Bilinçli Otomobil Seçimi ve Bakımı

• Kapsamlı Garanti: Özellikle ikinci el alımlarda, mevcut garanti koşullarını ve kapsamını çok iyi inceleyin. Uzatılmış garanti seçeneklerini değerlendirin.
• Sertifikasyon Programlarına Dikkat: Büyük markaların "sertifikalı ikinci el" programları bir avantaj sunsa da, yukarıda Anna'nın Toyota Highlander vakasında görüldüğü gibi, bu programlar her zaman gizli ve ciddi sorunları ortaya çıkaramayabilir. Sertifikalı olsa bile aracınızı mutlaka bağımsız bir ekspertize kontrol ettirin.
• Detaylı Servis Geçmişi: Aracın önceki bakımlarını ve onarımlarını gösteren detaylı bir geçmiş talep edin.
• Bağımsız Ekspertiz: Güvenilir bir uzmana aracı detaylı bir ön kontrol yaptırın. Özellikle motor, şanzıman ve elektronik aksamların durumu kritik öneme sahiptir.
• Kullanıcı Yorumları ve Forumlar: İlgilendiğiniz modelin kullanıcı yorumlarını, kronik sorunları ele alan forumları ve güvenilirlik anketlerini araştırın.
• Fiyat Tekliflerini Karşılaştırın: Servis veya parça alımlarında asla ilk aldığınız teklifi kabul etmeyin. Farklı ustalardan ve parça mağazalarından fiyat araştırması yaparak büyük tasarruflar sağlayabilirsiniz.
• Gerekliliği Sorgulayın: Size önerilen her parçanın veya işlemin gerçekten gerekli olup olmadığını sorgulayın. Güvendiğiniz bir uzmandan ikinci bir görüş almak, gereksiz masraflardan kaçınmanıza yardımcı olabilir.
• Alternatif Parçaları Değerlendirin: Orijinal (OEM) parçalar yerine, kalitesinden emin olduğunuz yan sanayi veya mağazaların kendi markalarını (private label) tercih etmek, maliyetleri önemli ölçüde düşürebilir.

Kaynak: Bu haberin derlenmesinde Motor1.com'da yayınlanan 'Get Away From the Repo Man:' Doordash Driver Is About to Get Towed. Then He Pulls a Risky Maneuver başlıklı makaleden faydalanılmıştır.