Yapay zeka (YZ) ürünlerini çalıştırmak muazzam bir bilgi işlem gücü gerektiriyor. Teknoloji endüstrisi, YZ modellerinin sunduğu potansiyeli yakalamak için hızla yarışırken, bu gücü sağlayacak altyapıyı inşa etmek için de paralel bir yarış başladı. Bu altyapı yarışı, yalnızca teknolojik bir atılımı değil, aynı zamanda devasa finansal taahhütleri ve çevresel zorlukları da beraberinde getiriyor.

Nvidia CEO'su Jensen Huang'ın tahminlerine göre, yapay zeka altyapısına bu on yılın sonuna kadar 3 ila 4 trilyon dolar arasında bir harcama yapılacak. Bu devasa bütçenin büyük bir kısmı, hem bulut sağlayıcıları hem de doğrudan YZ şirketleri tarafından finanse ediliyor. Ancak bu ölçekteki yatırımlar, mevcut elektrik şebekeleri üzerinde yoğun bir baskı yaratıyor ve endüstrinin veri merkezi inşa kapasitesini sınırlarına taşıyor.

İlk Büyük Ortaklık: Microsoft ve OpenAI Evliliği

Çağdaş yapay zeka patlamasını başlatan kilit anlaşma şüphesiz Microsoft ile OpenAI arasındaki işbirliği oldu. 2019 yılında Microsoft, o dönemde kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan OpenAI'a 1 milyar dolarlık yatırım yaptı. Bu stratejik anlaşmanın en kritik noktası, Microsoft’un Azure’unun, OpenAI’ın münhasır bulut sağlayıcısı olmasıydı. Model eğitimi talepleri arttıkça, yatırımın büyük bir kısmı nakit yerine Azure bulut kredisi şeklinde aktarıldı.

Bu ortaklık, her iki taraf için de son derece başarılıydı: Microsoft, Azure satışlarını artırırken, OpenAI en büyük maliyet kalemi olan bilgi işlem gücüne erişim sağladı. Takip eden yıllarda Microsoft, yatırımını yaklaşık 14 milyar dolara kadar çıkardı. Ancak işbirliğinin yakın zamanda gevşediğini görüyoruz. Ocak 2025 itibarıyla OpenAI, münhasırlıktan vazgeçerek, gelecekteki altyapı ihtiyaçları için Microsoft’a ilk ret hakkı tanımakla birlikte, diğer bulut sağlayıcılarını da değerlendirmeye başladı. Bu durum, Microsoft'un da kendi yapay zeka ürünleri için farklı temel modelleri araştırmaya başlamasıyla şirketler arası bağımsızlığı artırdı.

Oracle'ın Dev Atılımı: Trilyonluk Bahisler ve Şüpheler

Microsoft’un ardından en çarpıcı hamle Oracle’dan geldi. 30 Haziran 2025'te Oracle, adı açıklanmayan bir iş ortağıyla 30 milyar dolarlık bulut hizmetleri anlaşması imzaladığını duyurdu. Bu rakam, şirketin bir önceki mali yılının toplam bulut gelirinden bile fazlaydı ve ortağın OpenAI olduğu ortaya çıktı.

Ancak asıl şaşırtıcı gelişme birkaç ay sonra yaşandı. 10 Eylül’de Oracle, 2027'de başlayacak beş yıllık, akıllara durgunluk veren 300 milyar dolarlık bir bilgi işlem gücü anlaşması daha açıkladı. Bu haberin ardından Oracle hisseleri tırmanışa geçti ve kurucusu Larry Ellison’ı kısa süreliğine dünyanın en zengin insanı yaptı.

Bu 300 milyar dolarlık rakamın büyüklüğü dikkat çekicidir. OpenAI’ın bu kadar büyük bir bütçeye sahip olmaması, anlaşmanın her iki şirketin de gelecekteki büyüme potansiyeline dair 'biraz fazla' iyimserlik içerdiği yönünde eleştirilere neden oldu. Bu devasa anlaşma henüz başlamadan, Oracle'ı en önde gelen YZ altyapı sağlayıcılarından biri olarak konumlandırmış durumda.

Nvidia’nın Yeni İş Modeli: GPU’lar Karşılığında Ortaklık

Tüm YZ laboratuvarları altyapı inşa etmeye çalışırken, neredeyse hepsi bilgi işlem birimi (GPU) ihtiyacını tek bir şirketten karşılıyor: Nvidia. Bu durum, Nvidia'yı nakit açısından zenginleştirdi ve şirket, bu nakdi giderek alışılmadık yöntemlerle sektöre geri yatırıyor.

Bu durum, YZ ekosisteminde döngüsel bir ekonomik model yaratıyor. Nvidia'nın GPU'ları kıt olduğu için değerlidir. Bu donanımları doğrudan sürekli şişen veri merkezi projeleriyle takas ederek, Nvidia, hem ürünlerinin değerini hem de OpenAI'ın özel hisselerinin değerini koruyor. Bu tür düzenlemeler, piyasa momentumu devam ettiği sürece kârlı görünse de, ivme yavaşlarsa çok daha fazla denetime tabi tutulacaktır.

Nvidia'nın GPU hakimiyetine karşılık, diğer köklü çip üreticileri de bu altyapı yarışında kritik adımlar atmaktadır. Örneğin, Intel, yakın zamanda şirketin en kritik teknolojisi olan 18A yarı iletken sürecini kullanan yeni nesil işlemcisi Panther Lake'i tanıttı. Bu teknoloji, özellikle yapay zeka iş yüklerini hedefleyen ve 2026'nın ilk yarısında piyasaya sürülmesi beklenen ilk 18A tabanlı sunucu işlemcisi olan Xeon 6+ (Clearwater Forest) ile kurumsal tarafa güçlü bir giriş yapmayı hedefliyor. Intel'in bu atılımı, hem ABD'de üretimi güçlendirme stratejisinin bir parçası hem de küresel yarı iletken pazarındaki liderliğini geri kazanma çabasının somut bir yansımasıdır. Bu teknolojik gelişme hakkında daha fazla detay için Intel 18A Panther Lake İşlemci Duyurusu: Teknoloji Devrimi haberine göz atılabilir.

Tasarım Dünyasında Yapay Zeka Devrimi: Figma ve Google Gemini Ortaklığı

Altyapı devleri trilyonlarca dolar harcarken, bu gücün sonuçları son kullanıcı uygulamalarında da görülmeye başlandı. Dijital tasarımın önde gelen platformu Figma, Google'ın güçlü Gemini yapay zeka modellerini platformuna entegre etmek için stratejik bir ortaklığa gitti. Bu işbirliğinin temel amacı, ürün tasarımcılarının iş akışlarını kökten hızlandırmaktır.

Entegrasyon kapsamında, özellikle görsel oluşturma ve düzenleme süreçlerinde devrim yaratacak kilit modeller devreye alındı. Örneğin, Gemini 2.5 Flash, Figma'nın görüntü oluşturma yeteneklerine entegre edilerek kullanıcıların metin komutlarıyla hızlıca yapay zeka görselleri üretmesini sağlıyor. Erken testler, kullanıcıların "Görüntü Oluştur" (Make Image) özelliğini kullanırken yaşadığı gecikme süresinde (latency) %50 oranında azalma tespit etti. Ayrıca fotogerçekçi görsel üretimi için Imagen 4 de platforma dahil edildi. Bu tür entegrasyonlar, arka planda inşa edilen devasa bilgi işlem gücünün doğrudan yaratıcılık ve verimlilik artışına nasıl dönüştüğünün somut bir örneğidir. Figma ve Google Gemini ortaklığıyla tasarım dünyasındaki bu yapay zeka entegrasyonu hakkında daha fazla bilgi edinmek için Figma Google Gemini Ortaklığı haberimize göz atabilirsiniz.

Meta ve Hiper Ölçekli Veri Merkezleri: Güç ve Çevre Baskısı

Meta gibi zaten önemli altyapıya sahip şirketler için süreç daha karmaşık ve pahalıdır. Mark Zuckerberg, şirketin 2028 sonuna kadar ABD altyapısına 600 milyar dolar harcamayı planladığını açıkladı. Sadece 2025'in ilk yarısında, şirketin YZ hedefleri nedeniyle önceki yıla göre 30 milyar dolar daha fazla harcama yaptığı görülüyor. Bu harcamanın bir kısmı Google Cloud ile yapılan 10 milyar dolarlık anlaşmalar gibi büyük bulut sözleşmelerine giderken, daha büyük kaynaklar devasa yeni veri merkezlerine akıtılıyor.

Bu yeni projelerden biri, Louisiana'da 2.250 dönümlük bir alan üzerine kurulacak ve 'Hyperion' adı verilen tesistir. Tahmini inşa maliyeti 10 milyar dolar olan bu tesis, yaklaşık 5 gigawatt bilgi işlem gücü sağlayacak. Dikkat çekici bir şekilde, artan enerji yükünü karşılamak için yerel bir nükleer santral ile anlaşma içeriyor. Öte yandan, Elon Musk'ın xAI şirketi de Güney Memphis'te kendi hibrit veri merkezi ve enerji üretim tesisini kurdu. Ancak buradaki doğalgaz türbinleri, uzmanlara göre Temiz Hava Yasası'nı ihlal eden miktarda duman üreten kimyasal yayarak çevresel maliyetleri artırıyor.

Stargate Projesi: Siyasete Dayalı Yarım Trilyon Dolarlık Vizyon

Yapılan en büyük ve en tartışmalı altyapı vizyonlarından biri de Stargate Projesi’dir. Eski ABD Başkanı Trump’ın ikinci göreve başlamasından sadece iki gün sonra duyurulan bu ortak girişim, SoftBank, OpenAI ve Oracle arasında ABD'de YZ altyapısı inşa etmek üzere 500 milyar dolar harcamayı hedefliyor. Projenin ana hatları, SoftBank'ın finansmanı sağlaması, Oracle'ın inşaatı üstlenmesi ve OpenAI'ın teknolojik girdi sunması üzerine kurulmuştu.

Proje büyük bir heyecanla karşılanmış olsa da, Elon Musk gibi isimler tarafından fonların mevcudiyeti konusunda şüpheler dile getirildi. Heyecanın azalmasıyla birlikte projenin ivme kaybettiği ve ortakların fikir birliğine varamadığı bildirildi. Buna rağmen proje ilerlemeye devam etti ve Teksas, Abilene'de sekiz veri merkezinin inşaatına başlandı. Bu binaların tamamlanmasının 2026'nın sonuna kadar sürmesi bekleniyor.

Veri Kalitesi Savaşları: Datacurve'den 15 Milyon Dolarlık Stratejik Atılım

Trilyon dolarlık altyapı yatırımları devam ederken, yapay zeka modellerinin başarısını belirleyen bir diğer kritik alan da yüksek kaliteli eğitim verisine ulaşım olmaya devam ediyor. İlk modeller basit, geniş veri kümeleriyle eğitilirken, günümüzün gelişmiş YZ ürünleri karmaşık Pekiştirmeli Öğrenme (RL) ortamlarına dayanıyor ve bu da özel, stratejik veri toplama ihtiyacını doğuruyor. Bu yoğun rekabet ortamında, Y Combinator mezunu Datacurve, pazar lideri Scale AI gibi devlere meydan okumak üzere Seri A turunda 15 milyon dolarlık önemli bir yatırım aldığını duyurdu. Bu yatırım turuna DeepMind, Vercel, Anthropic ve OpenAI çalışanlarının katılması, şirketin potansiyelini vurguluyor. Datacurve, özellikle yazılım geliştirme alanında yüksek nitelikli veri peşinde koşuyor ve bunu, yetenekli mühendisleri çekerek görevler karşılığında ödeme yaptığı alışılmışın dışındaki 'ödül avcısı' (bounty hunter) sistemiyle gerçekleştiriyor. Şirketin bu stratejik yatırımı, veri kalitesinin finansal gücün önüne geçmeye başladığını gösteriyor. Datacurve'ün bu yatırım detayları ve veri kalitesi savaşları hakkındaki güncel gelişmeleri Nexus Haber yazılım haberleri sayfasında inceleyebilirsiniz.

Önemli Yapay Zeka Altyapı Anlaşmalarına Genel Bakış

Aşağıdaki tabloda, yapay zeka altyapı patlamasına yön veren en büyük finansal taahhütler özetlenmiştir:

Yapay zekanın gerektirdiği muazzam bilgi işlem gücü, küresel teknoloji devlerini trilyonlarca dolarlık yatırıma zorluyor. Bu yatırımlar bir yandan teknolojik ilerlemeyi hızlandırırken, diğer yandan enerji tüketimi ve finansal riskler açısından yeni soruları gündeme getiriyor.

Kaynak: Yapay zeka altyapı yatırımları hakkında daha detaylı bilgi için TechCrunch'ın orijinal içeriğine göz atabilirsiniz.