SpaceX'in Teksas'taki devasa Starbase fırlatma ve üretim kompleksi, hızla büyüyen ve zaman zaman patlamalı sonuçlar doğuran roket geliştirme operasyonları nedeniyle dikkat çekiyor. Son gelişmelere göre şirket, bu geniş alandaki acil durum müdahalesi üzerindeki kontrolünü daha da sıkılaştırma kararı aldı. SpaceX, sessiz sedasız bir şekilde kendi 'Starbase Gönüllü İtfaiye Departmanı'nı (SVFD) kuruyor.
Teksas Dışişleri Bakanlığı'na 30 Haziran'da yapılan başvuru ile kurulan bu kar amacı gütmeyen kuruluş, merkez ofisini SpaceX'in ana adresi olan Brownsville'deki 1 Rocket Road olarak gösteriyor. Bu adım, Starbase'in resmi olarak Teksas şehri haline gelmesinden sadece birkaç ay sonra atılmasıyla dikkat çekiyor ve SpaceX'in bölge üzerindeki otoritesini artırma çabalarının bir parçası olarak yorumlanıyor.
Kendi İtfaiyesini Kurmanın Arkasındaki Kritik Nedenler
SpaceX'in kendi acil durum ekibini kurma isteği, tesisin doğasından kaynaklanıyor. Starship gibi devasa roketlerin hızlı prototipleme ve test süreçleri, kaçınılmaz olarak yüksek riskli durumlar yaratıyor. Örneğin, son zamanlarda bir Super Heavy güçlendirici testinin ardından meydana gelen ve kilometrelerce öteden görülen dramatik ateş topu, tesiste acil durum yönetiminin ne kadar kritik olduğunu gösterdi.
Yeni gönüllü itfaiye departmanının temel amacı, 'kamu güvenliği eğitimi, yangın önleme ve söndürme hizmetlerinin sağlanması için sistem ve tesislerin kurulmasına, teşvik edilmesine ve sağlanmasına yardımcı olmak' olarak belirtiliyor. Kuruluşun yönetim kurulunda, Çevre Sağlığı ve Güvenliği Müdürü Cody Dye ile şirket içi hukuk müşaviri Kevin Bagnall gibi SpaceX çalışanları yer alıyor.
Yerel Yönetimle Kopan Bağlar ve İç Denetim
SpaceX’in bu hamlesi, sadece yeni bir departman kurmakla kalmıyor, aynı zamanda Cameron County ile olan bazı anlaşmaları da sonlandırıyor. SpaceX, daha önce Cameron County içinde bir İtfaiye Müfettişi pozisyonunun finansmanını sağlıyordu. Ancak Ağustos ayında yapılan bir komisyon toplantısında, bu anlaşmanın sona erdiği ve ilçe yönetiminin bu pozisyonun finansmanını başka bir ortak (NextDecade) ile sürdürmeye çalıştığı açıklandı.
İtfaiye müfettişi pozisyonu, yangın güvenliği uyumluluğu için binaları denetleme ve planları inceleme gibi kritik görevleri içeriyordu. SpaceX'in bu finansmanı kesmesiyle birlikte, Starbase şehri yangın kodu denetimini kendi içine almış oldu. Şehir, bu görev için SAFEbuilt adlı bir dış satıcıdan iki uzman atadı: Cliff Nevins İtfaiye Müfettişi ve Wade Cain Yapı Yetkilisi oldu.
Yeni gönüllü itfaiye ve dışarıdan atanan yangın kodu denetçileri, Starbase’in yangın güvenliği onay süreçlerini tamamen kendi kontrolüne aldığını gösteriyor. Bu, SpaceX'in hızlı inşaat ve prototipleme temposuna uyum sağlamak için dış bürokratik engelleri aşma stratejisinin bir yansıması olabilir. Ancak bu durum, kamu güvenliği standartlarının dış denetimden ne kadar bağımsız kalabileceği konusunda bazı soruları da beraberinde getiriyor.
Polis ve İtfaiye Stratejileri Arasındaki Çelişki
Starbase’in acil durum hizmetlerine yaklaşımı, farklı alanlarda çelişkili bir tablo çiziyor. Şehir, yangın hizmetlerini büyük ölçüde şirket bağlantılı bir gönüllü kuruluşa devrederken, kolluk kuvvetleri için farklı bir yol izliyor. Starbase, Cameron County ile anlaşarak her vardiyada iki şerif devriyesi bulunduruyor ve ilçe hapishanelerini ücret karşılığında kullanıyor (mahkum başına günlük 100 dolar).
Bu fark, bütçeye de yansımış durumda. Starbase'in 2026 mali yılı için önerilen bütçesi, gönüllü itfaiye departmanı için mütevazı bir 60.000 dolar ayırırken, kolluk kuvvetleri sözleşmeleri için 1.3 milyon dolar tahsis ediyor. Bu büyük fark, itfaiye ekipman ve diğer masraflarının büyük bir kısmını SpaceX'in kendisinin karşıladığı yönünde bir sinyal olarak algılanıyor.
Karşıt Görüş: Komisyon Üyesinden Eleştiri
SpaceX'in bu farklı yaklaşımları yerel yetkililerin de dikkatini çekmiş durumda. Cameron County'deki bir komisyon üyesi, SpaceX’in itfaiye müfettişi fonunu sonlandırmasına tepki gösterirken, “Ama polis memuru tutamıyorlar mı? İlginç,” yorumunu yaparak Starbase’in güvenlik stratejisindeki tutarsızlığa işaret etti.
Starbase'in bu adımları; plaj kontrolünü kısmen devralması ve şehre erişimi kısıtlamak için kapılar kurması gibi diğer özerklik hamleleriyle birlikte, şirketin Teksas'ın bu köşesinde giderek daha fazla kendi başına hareket eden bir idari birim haline geldiğini gösteriyor. Gönüllü İtfaiye Departmanının kurulması, bu kontrol pekiştirme sürecinin en yeni ve en kritik adımıdır, zira roket fırlatmalarının güvenliği doğrudan şirketin kendi eline geçmiştir.
Bu tür özerklik ve operasyonel hızı önceliklendirme çabaları, Elon Musk'ın diğer girişimlerinin de düzenleyici zorluklarla karşı karşıya kaldığı bir dönemde geliyor. Örneğin, The Boring Co.'nun Las Vegas'taki tünel projelerinde Nevada çevre düzenlemelerini yaklaşık 800 kez ihlal ettiği iddia edilmişti. Bu ihlaller arasında onaysız kazı çalışmaları, arıtılmamış suyun deşarjı ve kirlilik kontrol eksikliği gibi ciddi çevresel sorunlar bulunuyordu, ancak şirkete potansiyel 3 milyon dolarlık ceza yerine 242.800 dolarlık bir ceza kesilmişti. Bu durum, Musk’ın şirketlerinin operasyonel hızı önceliklendirirken çevre ve güvenlik standartlarını esnetme eğilimini yansıtıyor. Detaylı bilgi için Elon Musk'ın Boring Co.'suna Nevada çevre ihlalleri haberini inceleyebilirsiniz.
Kaynak: Bu haber, SpaceX’in Starbase’deki acil durum kontrolünü içselleştirmesine dair detayları içeren TechCrunch makalesinden derlenmiştir.
