Amerika Birleşik Devletleri'nin otoyollarında her gün seyreden binlerce yarı römorklu kamyonun önemli bir sırrı var: Kapasitelerinin yalnızca yarısı dolu. Bu şaşırtıcı verimsizlik, milyarlarca dolarlık kaçırılmış bir fırsatı ve lojistik sektöründeki büyük bir boşluğu işaret ediyor. Uber Freight ve Flock Freight gibi devler zaten bu alanda rekabet ederken, San Francisco merkezli yeni nesil girişim Oway, 'yük için Uber' olarak adlandırılabilecek merkeziyetsiz bir modelle sektöre iddialı bir giriş yapıyor.
2023 yılında Phillip Nadjafov tarafından kurulan ve Y Combinator ile General Catalyst gibi prestijli yatırımcılar tarafından desteklenen Oway, bu hedefler doğrultusunda yakın zamanda 4 milyon dolarlık bir tohum yatırım turunu başarıyla tamamladı. Nadjafov, TechCrunch'a verdiği demeçte, şirketinin yeni ve mevcut teknolojilerin akıllıca birleşimi sayesinde ABD genelinde bir palet kargoyu taşıma maliyetini %50 oranında düşürmeyi başardığını belirtiyor.
Boş Kamyonların Gizemi ve Milyarlarca Dolarlık Kayıp
ABD'deki karayolu taşımacılığı endüstrisi, yıllık trilyon dolarlık bir hacme sahip. Ancak bu devasa sektör, yıllardır süregelen ciddi bir verimsizlik sorunuyla boğuşuyor: kamyonların yük taşıma kapasitelerinin büyük bir bölümünün boş kalması. Oway'in kurucusu Phillip Nadjafov'a göre, bu 'boş alan' fenomeni tek başına 100 milyar dolarlık bir ekonomik probleme neden oluyor. Bu durum, sadece taşıma şirketleri için değil, aynı zamanda son tüketiciler için de daha yüksek nakliye ücretleri ve ürün fiyatları anlamına geliyor. Ayrıca, daha fazla emisyon ve sürücüler için boşta geçen süreler gibi çevresel ve operasyonel maliyetleri de beraberinde getiriyor.
Oway'in Çözümü: Yapay Zeka ve ELD Cihazlarının Gücü
Oway'in yenilikçi iş modelinin temelinde, yapay zeka (makine öğrenimi) ve elektronik kayıt cihazları (ELD'ler) yatıyor. Şirket, geliştirdiği yapay zeka algoritmaları sayesinde, boş römork alanlarını, uygun varış noktalarını veya kısa sapmaları olan rotaları akıllıca eşleştirerek kargoları optimize ediyor. Bunun yanı sıra, lojistik süreçlerdeki standart sevkiyat ve sigorta belgelerinin otomasyonu da Oway'in verimlilik artışı sağlamasındaki kilit unsurlardan biri.
Ancak Oway'in 'yük paylaşım' konseptinin temel taşı, yaklaşık on yıl önce hükümet tarafından zorunlu hale getirilen ELD cihazları. Bu cihazlar, kağıt günlüklerin yerini alarak kamyon şoförlerinin sürüş sürelerini daha sıkı denetliyor ve teorik olarak yorgunluğa bağlı kazaları azaltarak taşımacılığı daha güvenli ve verimli hale getirmeyi amaçlıyor. ELD'ler, aynı zamanda kamyonun konumunu gerçek zamanlı olarak izleme imkanı sunarak Oway'in operasyonel zekasının kalbini oluşturuyor.
SenNexus'tan Kritik Bakış: ELD Cihazlarının İki Yüzü
Her teknolojik yenilik gibi, Elektronik Kayıt Cihazları (ELD'ler) da beraberinde tartışmaları getiriyor. Sürücülerin bir kısmı, bu cihazların aşırı gözetim endişesi yarattığını ve kişisel özgürlüklerini kısıtladığını düşünüyor. Hatta bazı araştırmalar, vaat edilen güvenlik faydalarının, sürücülerin saatlerini manipüle edememesi nedeniyle agresif sürüşte bir artışla dengelenebileceğine dair kanıtlar sunuyor. Oway gibi şirketler bu teknolojiyi bir fırsat olarak görse de, sürücülerin endişelerinin ve potansiyel olumsuz yan etkilerin göz ardı edilmemesi, etik ve sürdürülebilir bir lojistik ekosistemi için kritik önem taşıyor.
Maliyet ve Verimlilik Vaadi: Rakamlar Ne Söylüyor?
Oway, ELD'lerden elde ettiği konum verilerini kullanarak, planlanmış bir rotaya yakın destinasyonları olan göndericilerle iş birliği yapabiliyor. Kamyon römorklarında genellikle boş yer olduğu için (Nadjafov'a göre sıklıkla), Oway müşterilere bu boş alanları tipik maliyetin çok altında bir fiyatla kullanma imkanı sunuyor. Şirket, bu sayede 2.000 pound'un altındaki bir paletin Los Angeles ile Dallas arasında taşınma maliyetini yaklaşık 350 dolardan 140 dolara kadar düşürebileceğini iddia ediyor. Bu, %60'ın üzerinde bir tasarruf anlamına geliyor.
Phillip Nadjafov, bu konudaki vizyonunu şu sözlerle özetliyor: "İyi bir fiyat almak için ülkenin bir ucundan diğerine bir şeyi taşımak için 15 metrelik koca bir kamyonu satın almanıza gerek kalmamalı. Eğer 100 pounddan ağır tek bir kutunuz varsa, mevcut teknolojiyle bunu yapabilmelisiniz. Ve bu, Amerika'da sahip olduğumuz büyük bir sorun."
Geleneksel Modeller ve Oway'in Merkeziyetsiz Yaklaşımı
ABD'deki yük taşımacılığı genellikle iki ana modelle işler: Tam Kamyon Yükü (Full Truckload - FTL) ve Parça Yük (Less-than-Truckload - LTL). FTL, genellikle tek bir göndericinin tüm römorku doldurmasıyla gerçekleşir; hızlı teslimat sunar ancak maliyeti yüksektir. LTL ise birden fazla göndericinin aynı kamyonu paylaşmasını sağlar, maliyeti düşürür ancak malların birden fazla kamyon ve depo arasında aktarılması gerektiği için daha uzun sürer ve hasar riski artırır.
Nadjafov, Oway'in FTL'nin hızını, LTL'nin dinamizmi ve düşük maliyetiyle birleştirmeyi vaat ettiğini belirtiyor. Ayrıca, yüklerin doğrudan uzun mesafeli rotalarda taşınması sayesinde, malın kamyondan depoya ve tekrar kamyona aktarılması gibi süreçler azaldığı için hasar görme olasılığı da düşüyor. Oway, bu yaklaşımı 'merkeziyetsiz' bir şekilde uyguluyor; yani tüm römork alanlarını kendisi satın almak yerine, endüstrideki diğer brokerlar, taşıyıcılar ve göndericilerle de iş birliği yapıyor. Nadjafov, bu esnek yapının gelecekte yeni iş modellerinin ve endüstrilerin bu altyapı üzerine kurulmasına olanak tanıyacağına inanıyor.
Geleceğe Yönelik Vizyon ve Beklentiler
Oway, henüz 12 kişilik küçük bir ekiple faaliyet gösterse de, Phillip Nadjafov'un vizyonu oldukça büyük. Şimdilik ABD pazarına odaklanmış olsalar da, diğer ülkelerden de ilgi gördüklerini belirtiyorlar. Nadjafov, "Boş alan fenomeni 100 milyar dolarlık bir sorun. Önümüzdeki 10 yıl içinde Amerika'nın tüm ticaret ve lojistik sektörü için çok dönüştürücü bir hareket olacağını düşünüyorum, çünkü inanıyorum ki bu, çoğu işletmenin eşyaları taşıma şeklinin fiili yolu olacak" diyor.
SenNexus Değer Katıyor: Türkiye Lojistik Sektörü İçin Çıkarımlar
Oway'in ABD lojistik sektörüne getirdiği bu yenilikçi bakış açısı, Türkiye gibi karayolu taşımacılığının yoğun olduğu ülkeler için de önemli dersler barındırıyor. Türkiye'de de benzer verimsizlikler, yüksek maliyetler ve çevresel etkiler sıkça dile getiriliyor. Yapay zeka destekli, merkeziyetsiz lojistik çözümler, sadece operasyonel verimliliği artırmakla kalmayıp, küçük ve orta ölçekli taşıma şirketlerinin de büyük aktörlerle rekabet edebilmesine olanak tanıyabilir. Boş kapasitelerin daha etkin kullanılması, sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmada ve genel ekonomik kalkınmada kritik bir rol oynayacaktır. Oway'in başarısı, küresel çapta lojistik sektörünün dijital dönüşüm potansiyelinin bir göstergesi.
Oway'in bu iddialı yolculuğu, lojistik sektörünün geleceğinde yapay zeka, otomasyon ve merkeziyetsiz iş modellerinin ne kadar kritik bir rol oynayacağını gösteriyor. Şirketin, sektöre getirdiği yeniliklerin ve vaat ettiği maliyet düşüşlerinin ne denli yaygınlaşacağını ve sektörde ne gibi dönüşümlere yol açacağını zaman gösterecek.
Kaynak: Daha fazla bilgi için TechCrunch'ın orijinal haberini inceleyebilirsiniz.
