İnternet dünyasında dolaşan ve giderek güçlenen bir teori var: “Ölü İnternet” (The Dead Internet Theory). Bu teoriye göre, gördüğümüz içeriğin büyük bir kısmı artık insan etkileşimi değil, botlar tarafından üretiliyor. Bu durumu, Reddit kurucu ortağı Alexis Ohanian, Digg kurucusu Kevin Rose'a hitaben yaptığı bir yorumda “gerçek” olarak nitelendirdi.

Bu çarpıcı tespit, Web 2.0 döneminin ikonik haber toplama sitesi Digg'in yeniden doğuşunun temel motivasyonunu oluşturuyor. Digg'in ilk kurucusu olan Rose ve Ohanian, yılın başlarında Digg’in kalan varlıklarını satın alarak, yapay zeka ajanlarının insanlardan neredeyse ayırt edilemeyeceği bu yeni dijital çağda, sosyal toplulukların nasıl işlemesi gerektiğini yeniden tasarlıyor.

Yapay Zeka Saldırısına Karşı Korumalı Alanlar

San Francisco'da yapay zeka startup heyecanının dorukta yaşandığı TechCrunch Disrupt 2025 konferansında sahne alan Kevin Rose, sosyal medyanın geleceğinin ‘korunaklı çevrimiçi alanlar’ ve ‘güvenilir kullanıcılardan oluşan mikro topluluklar’ etrafında şekilleneceğini vurguladı. Rose, AI ajanlarını dağıtmanın maliyetinin sıfıra yaklaştığı bir dönemde, botların insan gibi davranmasının kaçınılmaz olduğunu düşünüyor.

Bu kaygılar, özellikle YZ sohbet robotlarının genç kullanıcılar üzerindeki etik etkileri bağlamında somut karşılığını buluyor. Karakter tabanlı YZ rol yapma platformu Character.AI, platformdaki YZ sohbet robotlarıyla uzun süreli konuşmaların ardından yaşanan trajik olaylar ve kamuoyu tepkisi üzerine radikal bir karar almak zorunda kaldı. Şirket, 18 yaş altı kullanıcıların YZ ile açık uçlu (unconstrained) sohbet etme yeteneğini tamamen kaldırdı. Character.AI CEO'su Karandeep Anand, YZ'nin bir arkadaş gibi davranmasının çocuklar için risk teşkil ettiğini ve gençlerin duygusal kırılganlıklarını artırabileceğini belirtirken, bu kararın sektör için yeni bir güvenlik standardı oluşturmasını hedeflediklerini dile getirdi. YZ sohbet robotlarının çocuk güvenliği için açık uçlu sohbeti nasıl yasakladığına dair detayları Character AI çocuk güvenliği haberimizde okuyabilirsiniz.

Rose'un bu endişeleri, yapay zeka (YZ) alanındaki devasa ilerlemelerle paralellik gösteriyor. Örneğin, OpenAI CEO'su Sam Altman, şirketlerinin 2028 yılına kadar tamamen otonom bir yapay zeka araştırmacısı geliştirmeyi hedeflediğini ve bu hedefe ulaşmak için önümüzdeki yıllarda 1.4 trilyon dolarlık devasa bir altyapı taahhüdünde bulunduğunu açıklamıştı. Bu ölçekteki yatırımlar, botların sadece içerik üretmekle kalmayıp, bilimsel süreçlerin bizzat yürütücüsü haline geleceği bir geleceğin ne kadar yakın olduğunu gösteriyor. Bu agresif hedefler ve finansal taahhütler hakkında daha fazla bilgiyi OpenAI Sam Altman 2028 Otonom Yapay Zeka Araştırmacısı 1.4 Trilyon Dolar haberimizden okuyabilirsiniz.

“Çok yakında, ajanların insanlardan ayırt edilemediği bir dünyada yaşayacağız. Bu nedenle, küçük, güvenilir topluluklar ve 'kalp atışı kanıtı' – yani hattın diğer ucunda gerçek bir insanın olması – hayati önem taşıyor.”

ZK Kanıtı (Zero-Knowledge Proof) ile Gizliliği Koruyan Doğrulama

Geleneksel doğrulama yöntemleri (yüz tanıma, kimlik yükleme veya küçük kredi kartı ödemeleri) kullanıcıların özel bilgilerini ifşa etmesini gerektirir. Ancak bu durum, pek çok kişinin çevrimiçi topluluklara katılımını engelliyor.

Yeni Digg, bu ikilemi çözmek için daha yeni bir teknoloji olan ZK Kanıtı'nı (Zero-Knowledge Proof - ZKP) kullanmayı planlıyor. Rose'a göre ZKP, bir kişinin kim olduğunu ifşa etmeden, o kişinin çevrimiçi topluluğa katılımı için önemli olan temel bir niteliği doğrulayabilen 'süslü bir matematik parçası'.

Topluluk Kurucularına Kontrol ve Gelir Paylaşımı

Digg'in vizyonunun bir diğer kritik noktası da topluluk moderatörlerinin hak ettiği değeri ve kontrolü almasıdır. Rose, 2004'te Digg'i kurduklarında (Reddit'ten önce) binlerce insanın karşılıksız içerik ürettiğini, bu durumun günümüzde de değişmediğini belirtti. Örneğin, bazı Reddit moderatörlerinin günün her saati spam ve anlaşmazlıklarla uğraşmasına rağmen, platformun gelirinden pay alamadıklarını veya hedef kitle üzerinde kontrol sahibi olamadıklarını dile getirdi.

Rose, moderatörlerin yarattığı değerin platform dışına taşınamamasını ve izleyicileriyle iletişim kuramamalarını büyük bir sorun olarak görüyor. Ayrıca, büyük topluluk adlarının (örneğin r/WallStreetBets gibi) platform tarafından ticari marka haline getirilerek, topluluğu kuran kişilerin bu isimleri kullanma hakkından mahrum bırakılması gibi sorunlara da dikkat çekti.

Gelecek: Substack ve Patreon Modeli

Rose, yeni sosyal platformların model olarak Reddit veya Facebook yerine, kullanıcılara ve topluluk kurucularına daha fazla kontrol veren Substack veya Patreon gibi yapıları benimsemesi gerektiğini savunuyor. Bu model, moderatörlerin emeklerinin karşılığını almasını ve topluluklarını platformdan bağımsız bir şekilde yönetebilmesini mümkün kılmayı hedefliyor.

Digg'in bu yeni yaklaşımı, sadece botlarla mücadele etmekle kalmayıp, aynı zamanda sosyal medyanın ekonomik yapısını da demokratikleştirmeyi amaçlayan iddialı bir adım olarak öne çıkıyor. Yapay zekanın hızla yayıldığı bu dönemde, güven ve şeffaflık odaklı toplulukların kurulması, çevrimiçi etkileşimin geleceği açısından kritik bir dönemeç olabilir.

Kaynak: TechCrunch: Digg founder Kevin Rose on the need for trusted social communities in the AI era