Amazon'un otonom araç geliştirme şirketi Zoox, geleceğin taşımacılığına yönelik dev bir adım attı. ABD Ulusal Karayolu Trafik Güvenliği İdaresi (NHTSA), şirketin direksiyon simidi veya pedal gibi geleneksel kontrollere sahip olmayan özel üretim robotaksilerini halka açık yollarda sergilemesi için kritik bir muafiyet tanıdı. Bu karar, aynı zamanda Zoox'un federal düzenlemeleri ihlal edip etmediğine dair yürütülen soruşturmayı da sonlandırdı.
Yasal Engeller ve Uzun Süren Tartışma
Çarşamba günü duyurulan bu karar, Zoox’un özel yapım otonom araçlarının federal motorlu araç güvenlik standartlarına (FMVSS) uyup uymadığına ilişkin uzun süredir devam eden bir tartışmaya son noktayı koydu. Mevcut standartlar, araçlarda bir direksiyon simidi ve pedal bulunmasını zorunlu kılıyor. Zoox, Temmuz 2022'de kendi araçlarının bu standartlara uygun olduğunu iddia ederek "kendi kendine sertifikasyon" sürecini tamamladığını duyurmuştu. Ancak NHTSA bu duruma şüpheyle yaklaştı.
Düzenleyici kurum, Mart 2023'te Zoox'un kendi kendine sertifikasyon için kullandığı süreç ve verileri incelemek üzere resmi bir soruşturma başlattı. Bu soruşturma, tamamen otonom araçların mevcut yasal çerçeveye nasıl entegre edileceği konusundaki belirsizliği gözler önüne seriyordu.
NHTSA'nın Yeni Yaklaşımı: AV STEP Programı
Bu karar, NHTSA'nın AV STEP (ADS Donanımlı Araç Güvenliği, Şeffaflık ve Değerlendirme Programı) olarak bilinen yeni ulusal çerçevesiyle doğrudan bağlantılı. Bu program, direksiyon simidi veya yan ayna gibi geleneksel manuel sürüş kontrollerine sahip olmayan otonom araçların daha kolay bir şekilde ticarileşmesini sağlamak için tasarlandı. Program, Zoox gibi şirketlerin test, tanıtım ve nihayetinde ticari operasyonlar için daha hızlı muafiyet almalarına olanak tanıyan basitleştirilmiş bir başvuru süreci sunuyor.
Testler Hiç Durmadı: Fremont'tan Las Vegas'a
Yasal belirsizlikler, Zoox'un gelişimini ve test süreçlerini yavaşlatmadı. Şirket, 2023'ün başlarında Kaliforniya'daki Fremont genel merkezinin yakınındaki halka açık yollarda direksiyonsuz robotaksilerini test etmeye başlamıştı. O zamandan beri test alanını Las Vegas ve San Francisco gibi şehirlere genişletti. Ancak şu an için verilen muafiyet, Zoox'un bu araçları ticari olarak işletmesine değil, yalnızca halka açık yollarda sergilemesine ve test etmesine izin veriyor.
Anlaşma ve Geleceğe Bakış
NHTSA ile varılan anlaşmanın bir parçası olarak, Zoox'a yönelik soruşturma resmen kapatıldı. Şirket, özel üretim araçlarının mevcut Federal Motorlu Araç Güvenlik Standartlarına uyduğuna dair tüm beyanlarını kaldırmayı veya üzerini kapatmayı kabul etti. Zoox sözcüsü Whitney Jencks, yaptığı açıklamada, önce tanıtım muafiyeti ve ardından ticari muafiyet için NHTSA ile yakın işbirliği içinde çalıştıklarını belirtti.
Bu gelişme, sadece Zoox için değil, aynı zamanda otonom araç endüstrisinin tamamı için önemli bir dönüm noktası. Federal düzenleyicilerin, geleneksel olmayan araç tasarımlarına yönelik daha esnek ve modern bir yaklaşım benimsediğini gösteriyor. Bu karar, direksiyonsuz ve pedalsız araçların yollarda yaygınlaştığı bir geleceğe doğru atılmış somut bir adım olarak kayıtlara geçti.
