Amerika Birleşik Devletleri Enerji Bakanlığı (DOE), Trump yönetiminin kararı doğrultusunda federal fonlarda milyarlarca dolarlık ek kesinti yapmaya hazırlanıyor. Henüz kamuya açıklanmayan ancak TechCrunch tarafından incelenen dahili bir belgeye göre, bu kesintiler yalnızca General Motors (GM) ve Ford gibi köklü otomotiv devlerini değil, aynı zamanda ülkenin kritik teknoloji alanlarında çalışan umut vadeden onlarca startup'ı da doğrudan etkileyecek.
Bu yeni önerilen kesintiler, Bipartizan Altyapı Yasası kapsamında daha önce tahsis edilmiş olan hibeleri hedef alıyor. Geçen hafta duyurulan 7.5 milyar doları aşan sözleşme iptallerinin üzerine eklenen bu yeni paket, sadece startuplar için 500 milyon dolardan fazla taahhüt edilmiş kontratın iptalini içeriyor.
Otomotiv Sektörünün Elektrifikasyon Planları Tehlikede
Kesinti listesinde yer alan en dikkat çekici maddelerden biri, General Motors'a ait. GM, federal Yerel Üretim Dönüşüm Hibesi programından sağlanan en az 500 milyon dolarlık bir fonu kaybetme riskiyle karşı karşıya. Bu fon, Michigan'daki Lansing Grand River Montaj Fabrikası'nın elektrikli ve hibrit araç üretimine uygun hale getirilmesi için hayati önem taşıyordu. Bu kesintinin gerçekleşmesi, GM'in ABD içindeki elektrifikasyon hedeflerini önemli ölçüde yavaşlatabilir.
Kesintiler, sadece GM ile sınırlı değil. Belgeye göre Ford, Stellantis, Daimler Trucks North America, Harley-Davidson, Mercedes-Benz Vans ve Volvo Technology of America gibi büyük oyuncular da yüz milyonlarca dolarlık hibelerini kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya. Bu durum, Amerika'nın yerel tedarik zincirini güçlendirme ve iklim hedeflerine ulaşma çabalarına karşı ciddi bir meydan okuma olarak görülüyor.
Ancak, bu olumsuz tabloya rağmen, elektrikli araç sektöründeki bazı oyuncular güçlü bir performans sergilemeye devam ediyor. Örneğin, lüks elektrikli araç üreticisi Lucid Motors, üçüncü çeyrekte 4.078 araç teslim ederek tarihi çeyreklik rekoruna ulaştı. Bu yükselişte, yeni piyasaya sürülen Gravity SUV modeline olan talep ve federal vergi kredilerinin sona erme telaşı etkili oldu. Sektördeki bu dinamik gelişmeler ve Lucid Motors'un rekor teslimatları hakkında daha fazla bilgiye Lucid Motors Q3 Teslimat Rekoru ve Gravity SUV Satışları başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.
İnovasyonun Kalbine İnen Darbe: Hangi Startuplar Etkilenecek?
Önerilen iptaller, özellikle ABD'nin Çin bağımlılığını azaltmayı hedefleyen kritik sektörlerdeki startupların operasyonlarını doğrudan etkileyecek nitelikte. Özellikle 100 milyon doları aşan iki büyük hibe kesintisi dikkat çekiyor:
- Brimstone (189 Milyon Dolar): Düşük karbonlu Portland çimentosu, alümina ve diğer malzemeleri üretmek için fabrika kurmayı planlayan bu malzeme startup’ı, en yüksek kesinti tekliflerinden birine sahip.
- Anovion (100 Milyon Doların Üzerinde): Lityum iyon piller için sentetik grafit üretimi yapacak bir fabrika kurmayı hedefleyen bu Chicago merkezli şirketin, grafit pazarındaki Çin hakimiyetini kırmaya yönelik çabaları sekteye uğrayabilir.
- Li Industries (55.2 Milyon Dolar): LFP pilleri geri dönüştürerek tedarik zincirinin bir kısmını Çin'den almak isteyen bu batarya malzemesi startup’ı da kesinti listesinde.
Bu projelerin iptali, özellikle pil materyalleri ve düşük karbonlu inşaat alanlarında ABD'nin küresel rekabet gücünü zayıflatabilir.
Kritik Altyapı ve Enerji Ağları Risk Altında
Kesinti listesindeki bazı projeler, yönetimin enerji ve yapay zeka alanlarında küresel üstünlük kurma hedefleriyle çelişiyor gibi görünüyor. Örneğin, mevcut iletim hatlarının kapasitesini iki ila üç katına çıkarmayı vaat eden gelişmiş iletkenler üreten TS Conductor’ın 28.2 milyon dolarlık hibesini kaybetme riski, enerji şebekesindeki darboğazları hafifletme ve yeni veri merkezlerinin enerji ihtiyacını karşılama potansiyelini tehlikeye atıyor. Benzer şekilde, Sublime Systems (86.9 Milyon Dolar) ve Furno (20 Milyon Dolar) gibi düşük karbonlu çimento üreticilerinin fonlarının kesilmesi, inşaat sektörünün dekarbonizasyon çabalarını yavaşlatacak.
Eleştirel Bakış: Hibe Kesintilerinin Ardındaki Motivasyon
Trump yönetimi, bu kesintileri genellikle önceki yönetimin maliyetli ve bazı durumlarda gereksiz gördüğü harcama taahhütlerini geri çekme politikası çerçevesinde değerlendiriyor. Ancak uzmanlar, bu kesintilerin, kısa vadeli bütçe tasarrufu sağlasa bile, ABD'nin kritik teknoloji ve yeşil enerji dönüşümü alanlarında uluslararası rakiplerine karşı dezavantaj yaratabileceği konusunda uyarıyorlar. Bu durum, yerel üretimin ve geleceğin teknolojilerine yapılan yatırımların istikrarını sorgulatıyor.
Sonuç ve Beklentiler
Önerilen bu kesintiler henüz kesinleşmemiş olsa da, teknoloji ve otomotiv devleri ile yenilikçi startuplar üzerindeki belirsizlik artmış durumda. Milyonlarca dolarlık hibelerin aniden iptal edilmesi, birçok küçük şirketin faaliyetlerini durdurmasına, büyük şirketlerin ise stratejik planlarını revize etmesine neden olabilir. ABD'nin kritik tedarik zincirlerini yerelleştirme ve iklim değişikliğiyle mücadele hedeflerinin, siyasi rüzgarlara ne kadar dayanıklı olduğu önümüzdeki dönemde netleşecek.
Kaynak: TechCrunch Raporu: Trump Yönetiminin Enerji Bakanlığı Hibe Kesintileri Planı
