Avrupa Komisyonu (AK), dünyanın en büyük sosyal medya platformlarından ikisi olan Meta (Facebook ve Instagram'ın sahibi) ve TikTok hakkında, AB'nin çevrimiçi içerik kurallarını düzenleyen Dijital Hizmetler Yasası'nı (DSA) ihlal ettiklerine dair ön bulgular açıkladı. Bu bulgular, özellikle araştırmacıların kritik verilere erişimini zorlaştırma ve kullanıcıların yasa dışı içeriği bildirim süreçlerini karmaşıklaştırma ekseninde yoğunlaşıyor.
Veri Erişimi Kısıtlamaları ve Araştırmacıların Önündeki Engeller
AK, Cuma günü yaptığı açıklamada, her iki şirketin de araştırmacılara halka açık verilere yeterli erişim sağlamakla yükümlü DSA kurallarına uymadığını belirtti. Komisyon, Meta ve TikTok'un veri erişim talepleri için uyguladığı prosedürlerin 'zahmetli' olduğunu vurguladı. Bu zorluklar nedeniyle araştırmacıların, özellikle küçük yaştaki kullanıcıların yasa dışı veya zararlı içeriklere ne ölçüde maruz kaldığı gibi hayati konularda araştırma yapma kabiliyetlerinin kısıtlandığı ifade edildi.
“Araştırmacılar yetersiz veya güvenilmez verilerle baş başa bırakılıyor. Bu durum, platformlardaki zararlı içerik risklerini doğru bir şekilde ölçmemizi engelliyor.”
Kullanıcıyı Manipüle Eden 'Karanlık Desenler' Suçlaması
İncelemenin bir diğer odak noktası ise içerik şikayet mekanizmalarıydı. Komisyon, Meta'nın Instagram ve Facebook platformlarında AB sakinlerinin yasa dışı içeriği bildirmesi için 'basit yollar' sunma yükümlülüğünü ihlal ettiğini tespit etti. İddiaya göre, bildirim sürecine başlamadan önce kullanıcıları yanıltan ve belirli eylemleri yapmaya zorlayan tasarımlar ('dark patterns' olarak adlandırılan manipülatif arayüzler) kullanılıyor. AK, bu tür karmaşık uygulamaların yasa dışı içeriğin bildirilmesini ve kaldırılmasını etkisiz hale getirebileceğini belirtti.
Ayrıca, Meta'nın içerik kararlarına itiraz mekanizmalarının da eksik olduğu kaydedildi; kullanıcıların itiraz gerekçelerini tam olarak açıklayamaması veya kanıt sunamaması, mekanizmanın etkinliğini sınırlıyor.
Platformların Savunması ve DSA'nın Önemi
Hem TikTok hem de Meta, Komisyon'un bulgularına itiraz etti. TikTok, veri paylaşımı için önemli yatırımlar yaptıklarını ve 1000'e yakın araştırma ekibine erişim sağladıklarını iddia etti. Ancak şirket, DSA gerekliliklerini yerine getirmenin, GDPR gibi diğer veri koruma yasalarıyla çelişebileceği yönünde bir uyarıda bulunarak düzenleyici netlik istedi.
Meta ise, DSA gerekliliklerine uyum sağlamak için araç ve süreçlerde değişiklikler yaptıklarını ve yasal gereklilikleri karşıladıklarından emin olduklarını savundu. Bu incelemeler, 2024'ün başlarında, özellikle seçim bütünlüğü ve veri erişimi konularında başlamıştı.
Eleştirel Bakış: Bu tür cezai bulgular, yalnızca platformların teknik uygulamalarını değil, aynı zamanda AB'nin dijital alandaki düzenleyici gücünü de test ediyor. Eğer platformlar, araştırmacıların temel verileri analiz etmesini kasıtlı olarak zorlaştırıyorsa, DSA'nın temel amacı olan dijital risklerin şeffaf bir şekilde anlaşılması baltalanmış oluyor. Öte yandan, platformların GDPR ile uyum konusundaki endişeleri de veri erişimi konusunda bir denge arayışının olduğunu gösteriyor.
| İhlal Alanı | İddia Edilen Durum |
|---|---|
| Veri Erişimi | Araştırmacılar için zahmetli prosedürler, yetersiz/güvenilmez veri. |
| İçerik Bildirimi (Meta) | Yasa dışı içerik bildiriminde 'karanlık desenler' kullanımı. |
| İtiraz Mekanizmaları (Meta) | Kullanıcıların itiraz gerekçelerini tam açıklayamaması. |
DSA'nın onaylanmış ihlalleri durumunda, bu dev platformlar küresel yıllık cirolarının %6'sına varan ağır para cezalarıyla karşı karşıya kalabilirler. AK, Meta ve TikTok'un soruşturma belgelerini inceleme ve bulgulara itiraz etme hakkı olduğunu da ekledi.
Öte yandan, Meta, platformlar arası rekabette geri kalmamak adına TikTok'a karşı stratejik güncellemeler yapmaya devam ediyor. Bu kapsamda Instagram, kullanıcı deneyimini iyileştirmek ve daha önce izlenen fakat kaybedilen videoları kolayca bulabilmeyi sağlamak amacıyla "Reels İzleme Geçmişi" (Watch History) özelliğini kullanıma sundu. Bu hamle, temel özellikleri rakipleriyle eşitleme ve platform içi etkileşimi artırma amacını taşıyor. Yeni özelliğin detayları ve TikTok rekabetine etkileri hakkında daha fazla bilgi için Instagram Reels İzleme Geçmişi Yayında: TikTok Rekabeti ve Özellik Detayları içeriğimize göz atabilirsiniz.
Bu düzenleyici zorluklara rağmen, Meta, platformlarını yapay zeka (AI) ile zenginleştirme çabalarına devam ediyor. Örneğin, şirketin Instagram Hikayeler'e metin komutlarıyla çalışan Meta AI destekli düzenleme araçlarını entegre etmesi, kullanıcıların yaratıcı süreçlerini hızlandırırken, aynı zamanda bu araçların kullanımının kişisel verilerin ve yüz özelliklerinin AI tarafından analizi gibi yeni gizlilik endişelerini de beraberinde getiriyor. Meta'nın bu teknoloji hamlesi hakkında daha fazla bilgi için Instagram Meta AI Hikayeler Düzenleme Entegrasyonu haberine göz atabilirsiniz.
Dijital Hizmetler Yasası, büyük çevrimiçi platformlar için algoritmik şeffaflık ve sistemik risk yönetimi gibi konularda ek yükümlülükler getirerek dijital alandaki tüketici refahı endişelerine yanıt vermeyi amaçlayan kapsamlı bir düzenlemedir.
Daha fazla detay için orijinal analize göz atabilirsiniz: Avrupa Komisyonu'nun DSA Kapsamında Meta ve TikTok'un Şeffaflık Kurallarını İhlal Ettiğine Dair Bulguları
Benzer Haberler
Elon Musk'ın X'teki Reklam Yöneticisi John Nitti Neden 10 Ayda Ayrıldı?
TechCrunch Disrupt 2025 Geri Sayımı Başladı: San Francisco Startup Dünyasının Merkezi Oluyor
