Yapay zeka (YZ) teknolojileri etrafındaki "balon mu?" tartışmaları, 2025 yılında ABD merkezli 33 yapay zeka şirketinin 100 milyon dolar ve üzeri mega yatırımlar almasıyla rekor seviyelerde bir finansal ivme kazanırken bile sürüyor. Bu ivmenin en somut göstergelerinden biri de, yapay zeka çip pazarının tartışmasız lideri Nvidia'nın veri merkezi gelirlerinde %56'lık artışla 41.1 milyar dolar gibi rekor satışlar gerçekleştirmesi oldu. Şirketin yeni nesil Blackwell çiplerinin tek başına 27 milyar dolarlık satış hacmine ulaşması, yapay zeka sektörüne yönelik doymak bilmez talebin bir yansıması. Buna rağmen, tedarik zinciri ve lojistik sektörleri bu yeniliğin somut ve değerli kullanım alanlarına zemin hazırlıyor. Büyük kurumsal firmalar YZ'nin getirdiği verimlilikle karlarını artırırken, sektördeki büyük bir zorluk da gün yüzüne çıkıyor: MIT'nin NANDA girişimi tarafından yayımlanan bir rapora göre, şirketlerdeki üretken yapay zeka pilot projelerinin şaşırtıcı bir şekilde %95'i başarısızlıkla sonuçlanıyor. Bu durum, yapay zekanın sunduğu potansiyel kadar, entegrasyonundaki derin güçlükleri de gözler önüne seriyor. Özellikle kurumsal yapay zeka projelerindeki bu yüksek başarısızlık oranına Maisa AI gibi yeni nesil çözümler getirilmeye çalışılırken, gözden kaçan bir gerçek var: Küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ) de doğru yaklaşımla bu teknolojiden önemli faydalar sağlayabilir. İşte tam da bu noktada, 2009 yılında kurulan envanter yönetimi yazılım şirketi Netstock, KOBİ'lerin yapay zeka entegrasyonunu kolaylaştırmak için önemli bir adım atıyor. Şirket, geliştirdiği "Fırsat Motoru" (Opportunity Engine) adlı üretken yapay zeka destekli aracıyla, işletmelerin envanter yönetimi süreçlerine akılcı çözümler sunuyor.

KOBİ'ler İçin Yapay Zeka: Fırsat Motoru Nasıl Çalışıyor ve Ne Vaat Ediyor?

Netstock'un Fırsat Motoru, mevcut müşteri paneline entegre edilerek işletmelerin Kurumsal Kaynak Planlama (ERP) yazılımlarından veri çekiyor. Bu verileri kullanarak düzenli ve gerçek zamanlı tavsiyelerde bulunan araç, KOBİ'lerin stok optimizasyonundan talep tahminine kadar birçok alanda verimlilik kazanmasını hedefliyor. Şirket, bu aracın işletmelere binlerce dolar tasarruf sağladığını iddia ediyor. Netstock'tan yapılan açıklamaya göre, Fırsat Motoru bugüne kadar bir milyonun üzerinde tavsiye sunmuş durumda ve müşterilerinin %75'i, değeri 50.000 dolar veya daha fazla olan bir öneri almış.

Endişeden Güvene: Bargreen Ellingson'ın Yapay Zeka Yolculuğu

Yeni teknolojilere adaptasyon, özellikle köklü ve aile işletmeleri için her zaman kolay olmaz. 65 yıllık aile işletmesi Bargreen Ellingson, Netstock'un yapay zeka ürününü kullanmaya başlarken ilk başta tereddütler yaşadı. Şirketin inovasyon sorumlusu Jacob Moody, TechCrunch'a verdiği demeçte, "Eski aile şirketleri körü körüne değişime pek güvenmezler. Depomuza gidip 'Bu kara kutu artık her şeyi yönetecek' diyemezdim" sözleriyle bu durumu özetliyor. Moody, yapay zekayı bir emir aracı olarak değil, depo yöneticilerinin 'kullanmayı seçebileceği ya da seçmeyebileceği' bir araç olarak sundu. Bu yaklaşım, Bargreen Ellingson'ın "istekli ama temkinli bir şekilde YZ dünyasına adım atmasını" sağladı.

Sonuçlar ise dikkat çekici. Moody, yapay zekanın özellikle mesai saatleri dışında personelin envanter kararları için kullandığı sayısız raporu eleyerek hataları önlemeye yardımcı olduğunu belirtiyor. YZ özetlerinin %100 doğru olmadığını kabul etse de, "gürültüden hızlıca sinyal üretmeye yardımcı olduğunu" vurguluyor. Moody'nin dikkat çektiği "daha derin" değişim ise, yazılımın Bargreen Ellingson'ın daha az deneyimli depo personelini "daha etkili" hale getirmesi oldu. Örneğin, iki yıldır çalışan ve lise mezunu bir çalışanın, sistemden gelen yapay zeka destekli bir içgörüyü çok hızlı bir şekilde anlayıp değerlendirebilmesi, çalışanların kendilerini daha yetkin hissetmelerini sağlamış.

Netstock'un Başarısının Sırrı: Veri Odaklılık ve İnsan Kontrolü

Netstock kurucu ortağı Kukkuk, yeni teknolojilere karşı duyulan tereddütleri anladığını belirtiyor; zira piyasada, üretken yapay zeka modellerinin 'halüsinasyon' olarak bilinen yanlış veya yanıltıcı bilgiler üretme eğilimi gibi sorunlar nedeniyle birçok 'sıradan sohbet botundan ibaret' YZ ürünü bulunuyor. Hatta OpenAI ve Anthropic gibi sektör devleri dahi yapay zeka modellerinin güvenlik açıklarını ve halüsinasyon eğilimlerini ortaklaşa test etme yoluna gidiyor. Kukkuk, Fırsat Motoru'nun erken başarısını birkaç faktöre bağlıyor:

• On Yıllık Veri Birikimi: Şirketin perakendeciler, distribütörler ve hafif üreticilerle yaptığı çalışmalardan elde ettiği on yılı aşkın veri, modellemeyi güçlendiriyor. Bu veriler ISO çerçevelerine uygun şekilde korunuyor.
• Hibrit YZ Yaklaşımı: Netstock, açık kaynak topluluğundan ve özel şirketlerden alınan YZ teknolojilerinin bir kombinasyonunu kullanıyor.
• Geri Bildirim Mekanizması: Her tavsiye, "beğendim" veya "beğenmedim" şeklinde derecelendirilebiliyor. Ayrıca, müşterinin önerilen eylemi yapıp yapmaması da modellerin öğrenmesini pekiştiriyor.

Kukkuk, sosyal medyada bazen zararlı sonuçlara yol açabilen pekiştirmeli öğrenmenin (reinforcement learning) kendi hedefleriyle farklı olduğunu vurguluyor. "Ben göz takibiyle ilgilenmiyorum. Facebook ve Instagram göz takibi ister, biz ise müşterinin elde ettiği sonuçla ilgileniyoruz" diyerek felsefesini açıklıyor. Kukkuk, mevcut üretken yapay zeka teknolojilerinin sınırlamaları nedeniyle kullanıcı etkileşimlerini genişletme konusunda temkinli. Bir müşterinin YZ ile tavsiyelerin neden işe yarayıp yaramadığını konuşması mantıklı olsa da, bunun doğrulukta bir bozulmaya yol açabileceğini düşünüyor. "Bu, ince bir çizgi. Kullanıcılara ne kadar özgürlük verirseniz, büyük dil modeline de o kadar halüsinasyon görme özgürlüğü vermiş olursunuz" sözleriyle bu hassasiyeti ifade ediyor. Bu nedenle Fırsat Motoru, Google Dokümanlar gibi yirmi YZ özelliğini kullanıcının önüne dayatmak yerine, Netstock'un tipik müşteri paneline entegre edilmiş, kolayca göz ardı edilebilecek ancak görünür tavsiyeler sunuyor.

Eleştirel Bakış ve Gelecek Endişeleri: Yapay Zeka İş Gücünü Nasıl Etkileyecek?

Jacob Moody'nin de belirttiği gibi, yapay zeka entegrasyonu ne kadar umut verici olsa da, bazı endişeleri beraberinde getiriyor. "Kişisel olarak bunun ne anlama geldiğinden korkuyorum. Çok fazla değişiklik olacağını düşünüyorum ve Bargreen'de bunun neye benzeyeceğinden hiçbirimiz tam olarak emin değiliz" diyerek bu kaygılarını dile getiriyor. Moody, bu durumun kadrodaki veri bilimi uzmanlarının sayısını azaltabileceğini öne sürüyor. Ancak bilginin korunmasının ve işletmenin temel dinamiklerini anlayan personelin öneminin altını çiziyor. İşletmelerin, Netstock'un neden belirli tavsiyelerde bulunduğunu rasyonel bir şekilde açıklayabilecek ve "körü körüne yanlış yola sapmamamızı sağlayacak" insanlara ihtiyacı var. Bu, yapay zekanın sadece bir araç olduğunu, nihai kararın ve stratejik yönelimin insan muhakemesiyle belirlenmesi gerektiğini gösteriyor.

Bu finansal patlama ve teknolojik ilerleme beraberinde ciddi eleştirileri de getiriyor. Uzmanlar, şirket değerlemelerinde bir 'balon' riski oluşabileceği ve etik kullanım, veri gizliliği ile algoritmik önyargı gibi konuların yeterince ele alınmadan teknolojilerin piyasaya sürülmesi riski konusunda uyarıyor. Özellikle OpenAI intihar davası ve ChatGPT'nin sorumluluğu gibi vakalar ve otonom sürüş teknolojilerinin karıştığı ölümcül kazalar, yapay zekanın sadece faydalarını değil, potansiyel risklerini ve etik boyutlarını da göz önünde bulundurmanın önemini bir kez daha ortaya koyuyor. Bu da yapay zekanın sadece teknik bir araç değil, aynı zamanda toplumsal, hukuki ve etik sorumlulukları olan bir güç olduğunu vurguluyor.

Ancak yapay zeka sektörünün bu baş döndürücü yükselişi, küresel jeopolitik gerilimler ve pazar belirsizlikleriyle de sınanıyor. Özellikle yapay zeka çip pazarının lideri Nvidia, ABD'nin Çin'e yönelik uyguladığı gelişmiş GPU kısıtlamaları nedeniyle Çin pazarında büyük zorluklar yaşıyor. Geçtiğimiz çeyrekte, Nvidia'nın Çin pazarına özel tasarladığı H20 çipinden Çinli müşterilere neredeyse hiç satış yapılmaması, bu jeopolitik çekişmelerin teknoloji devlerinin gelir tablolarına doğrudan yansıdığını gösteriyor. Hatta Çin hükümeti, yerel işletmeleri Nvidia çiplerini kullanmamaları yönünde teşvik ederken, bu durum Nvidia'nın Çin pazarındaki belirsiz geleceğini ve yapay zeka tedarik zincirindeki kırılganlıkları gözler önüne seriyor.

Bu durum, üretken yapay zekanın birçok kurumsal alanda henüz tam anlamıyla karşılık bulamadığı bir dönemde, KOBİ'lerin bu teknolojiye temkinli ama etkili bir başlangıç yapması açısından önemli bir örnek teşkil ediyor. Ancak teknolojinin gelişimiyle birlikte, insan gücü ve uzmanlık alanlarının yeniden tanımlanması kaçınılmaz bir gerçek olarak karşımızda duruyor.

Sonuç: KOBİ'lerin Dijital Dönüşümünde Yapay Zeka ile Yeni Bir Dönem?

Netstock'un Fırsat Motoru, küçük işletmelerin yapay zekanın potansiyelini anlaması ve kullanması için somut bir yol sunuyor. Stok yönetimi gibi kritik bir alanda verimlilik ve tasarruf sağlarken, aynı zamanda iş gücünün dönüşümüne dair önemli tartışmaları da beraberinde getiriyor. Yapay zeka, KOBİ'lerin dijital dönüşüm yolculuğunda güçlü bir müttefik olabilir; ancak bu müttefikin en verimli şekilde kullanılabilmesi için insan merkezli bir yaklaşım, sürekli denetim ve stratejik bir vizyon şart. Gelecekte, teknolojinin sunduğu imkanları insan zekasıyla harmanlayarak ilerleyen işletmeler, rekabet avantajı elde etmeye devam edecek. Ayrıca, iklim değişikliği ve gıda güvenliği gibi küresel sorunlara yapay zeka destekli çözümler sunan girişimlerin artması, bu teknolojinin sadece ticari değil, toplumsal dönüşümdeki kritik rolünü de pekiştirecektir.

Kaynak: TechCrunch - How a 16-year-old company is easing small businesses into AI