Dünyanın önde gelen teknoloji devleri OpenAI, Google ve Anthropic, yapay zeka (YZ) alanındaki liderlik yarışını sürdürürken, Güney Kore bu küresel rekabette kendi ulusal egemenliğini korumayı amaçlayan iddialı bir strateji başlattı. Seul yönetimi, ulusal güvenliği ve veriler üzerindeki kontrolü güçlendirmek adına yerel YZ teknolojilerine büyük yatırım yapıyor. Bu kapsamda, geçen ay açıklanan en hırslı 'Egemen Yapay Zeka' (Sovereign AI) girişimiyle beş yerel şirkete toplam 530 milyar ₩ (yaklaşık 390 milyon dolar) fon sağlama taahhüdünde bulunuldu.

Bu hamle, Güney Kore'nin yabancı YZ teknolojilerine bağımlılığını azaltma arzusunun somut bir göstergesi. Ancak bu dev yatırımın arkasındaki firmaların stratejileri, sadece taklit etmek yerine, küresel devleri kendi sahalarında yerel dilde ve kültürel bağlamda alt etmeye odaklanmış durumda.

Güney Kore'nin YZ Yarışındaki Beş Kritik Oyuncu

Bilim ve ICT Bakanlığı tarafından belirlenen bu fonu alacak şirketler arasında hem köklü holdingler hem de çevik bir startup yer alıyor. Hükümet, projenin ciddiyetini göstermek için altı ayda bir ilerlemeleri gözden geçirecek ve beklentileri karşılamayan şirketleri elerken, en başarılı olan iki oyuncu ülkenin egemen YZ sürücüsüne liderlik etmek üzere fonlanmaya devam edecek.

Detaylı İnceleme: Yarışmacılar Küresel Devlerle Nasıl Mücadele Edecek?

LG AI Research: Verimlilik ve Sektör Odaklılık (Exaone 4.0)

LG Group'un Ar-Ge birimi LG AI Research, hibrit akıl yürütme modeli olan Exaone 4.0 ile öne çıkıyor. LG, sadece devasa GPU kümeleri peşinde koşmak yerine verimliliğe odaklanıyor. Şirket, yapay zekayı eğitmek için biyoteknolojiden ileri malzemelere ve üretime kadar uzanan endüstriyel verilere derinlemesine erişimini kullanıyor. Amaç, genel amaçlı modellerin sunamayacağı pratik, gerçek dünya değeri sunmak.

LG, bu yaklaşımı ‘temel yaklaşımımız’ olarak nitelendiriyor. Modellerini API'ler aracılığıyla sunarak, kullanıcılar tarafından üretilen gerçek dünya verilerini geri besleme döngüsüyle sürekli geliştiriyor. Hedefleri, küresel devlerden daha fazla harcama yapmak yerine, daha verimli ve yüksek performanslı YZ ile onları zekice alt etmek.

SK Telecom: Telekomünikasyon Gücü ve Geniş Kullanıcı Tabanı (A.X)

Güney Kore'nin telekomünikasyon devi SK Telecom (SKT), Temmuz ayında yeni büyük dil modeli A.X'i piyasaya sürdü. Alibaba Cloud'un açık kaynak modeli Qwen 2.5 üzerine inşa edilen A.X 4.0, hem büyük (72 milyar parametre) hem de daha hafif (7 milyar parametre) versiyonlarda sunuluyor. SKT’nin iddiası net: A.X 4.0, Korece girdileri GPT-4o'dan yaklaşık %33 daha verimli işliyor.

SKT'nin temel avantajı, geniş telekomünikasyon ağından (navigasyondan taksi çağırmaya kadar) elde ettiği veri zenginliği ve 10 milyondan fazla aboneye ulaşan kişisel YZ asistanı A. hizmetidir. SKT, sadece model geliştirmekle kalmıyor, aynı zamanda AWS ile hiperskala YZ veri merkezi kurarak ve Koreli çip üreticisi Rebellions ile işbirliği yaparak tam yığın bir YZ ekosistemi inşa ediyor.

Naver Cloud: "Tam Yığın" Avantajı ve Yerel Veri Hâkimiyeti (HyperCLOVA X)

Güney Kore'nin internet devi Naver'ın bulut hizmetleri kolu olan Naver Cloud, 2021'de HyperCLOVA'yı tanıttı ve ardından gelişmiş sürümü HyperCLOVA X'i sundu. Naver, Kore'de kendi YZ modelini sıfırdan inşa eden, devasa veri merkezlerini, bulut hizmetlerini ve tüketici uygulamalarını tek çatı altında barındıran tek şirket olmasıyla öne çıkıyor. Bu ona eşsiz bir “tam yığın” YZ avantajı sağlıyor.

Tıpkı Google'ın yaptığı gibi (ancak Kore pazarına ayarlanmış olarak), Naver YZ'yi arama, alışveriş, haritalar ve finans gibi temel hizmetlerine entegre ediyor. Şirket, küresel devleri yenmenin anahtarının, modelin ‘tarifini’ mükemmelleştirmek ve bunu ölçeklendirmek için yeterli sermayeyi güvence altına almak olduğuna inanıyor. Boyutu kovalamak yerine, Naver sofistike yapıya odaklanıyor ve YZ'sinin karşılaştırılabilir ölçeklerde küresel olarak rekabetçi olduğunu savunuyor.

Upstage: Startup Çevikliğiyle Maliyet Etkinliği (Solar Pro 2)

Bu projeye seçilen tek startup olan Upstage, 31 milyar parametreli Solar Pro 2 modeliyle dikkat çekiyor. Upstage, modelinin çoğu öncü modelin (100 ila 200 milyar parametre) aksine, Koreliler için daha iyi performans gösterdiğini ve daha maliyet etkin olduğunu iddia ediyor. Amaçları, küresel standartların %105'i düzeyinde bir Korece dil performansı elde etmek.

Upstage, finans, hukuk ve tıp gibi sektörlere özel modeller geliştirerek sadece kıyaslamalara değil, gerçek iş etkisine odaklanarak fark yaratmayı hedefliyor. Bu durum, startup’ların yenilikçi yaklaşımlarının devasa şirketlerin bütçeleri karşısında nasıl bir denge unsuru olabileceğini gösteriyor.

Eleştirel Bakış: Küresel Devleri Geçmek Mümkün mü?

Güney Kore’nin bu büyük adımı takdire şayan olsa da, küresel YZ yarışındaki asıl engel, sadece dil yetkinliği değil, ölçeklenebilirlik ve sürekli Ar-GE bütçeleridir. OpenAI ve Google, milyarlarca doları aşkın yatırım yaparken, 390 milyon dolarlık bir fon, uzun vadede rekabeti sürdürmek için yeterli olmayabilir. Güney Koreli şirketlerin başarısı, devasa kaynaklara sahip rakipleri 'verimlilik' ve 'yerel veri hakimiyeti' gibi akıllı stratejilerle ne kadar süre dengeleyebileceğine bağlı olacaktır.

Bu küresel yarışta, büyük oyuncuların sadece altyapıya değil, aynı zamanda kullanıcı deneyimine entegre edilen yapay zeka ürünlerine odaklandığı görülüyor. Örneğin, sosyal medya devi Meta, tamamı yapay zeka (AI) tarafından oluşturulan kısa videoların paylaşıldığı yeni platformu “Vibes”ı tanıttı. Meta'nın bu hamlesi, şirketin AI yatırımlarını hızlandırmasının somut bir göstergesi olsa da, kullanıcılar arasında "AI slop" (düşük kaliteli yapay zeka içeriği) olarak adlandırılan içeriklerin artması endişesiyle sert tepkilerle karşılaştı. Bu durum, Güney Kore’nin egemen YZ arayışındaki 'kalite ve yerel uygunluk' vurgusunun, küresel platformların sadece ölçek ve üretkenlik odaklı yaklaşımlarıyla nasıl çeliştiğini gösteriyor. Meta Vibes yapay zeka kısa video platformu tanıtımı hakkında daha fazla detaya Meta Vibes yapay zeka kısa video platformu tanıtımı başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.

Bu bağlamda, küresel teknoloji liderlerinin kurumsal yazılım ve yapay zeka stratejileri de önem arz ediyor. Örneğin, bulut bilişim devi Box'ın CEO'su ve kurucu ortağı Aaron Levie, kurumsal yazılımda yapay zekanın sadece süreçleri otomatikleştirmekten öte, şirketlerin veriyle etkileşimini ve karar alma biçimlerini temelden değiştirdiğini vurguladı. Levie, halka açık bir şirkette inovasyonun sürdürülebilir olması için sadece ürüne değil, kültüre, stratejiye ve zihniyete de yatırım yapılması gerektiğini belirterek, Güney Koreli şirketlerin uzun soluklu rekabette başarılı olmak için sadece teknolojiye değil, kurumsal adaptasyona da odaklanması gerektiğine işaret ediyor. Kurumsal yazılım ve yapay zeka entegrasyonuna dair Aaron Levie’nin TechCrunch Disrupt 2025’teki analizi hakkında daha fazla bilgiye Aaron Levie: TechCrunch Disrupt 2025’te Kurumsal Yazılım ve Yapay Zeka stratejileri başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.

Ancak Güney Kore’nin stratejisi, sadece ticari rekabetten ibaret değil; ulusal güvenlik ve veri egemenliği gibi kritik konuları ele alıyor. Yabancı YZ modellerinin Korece kültürel nüansları yeterince anlamaması veya ulusal verilerin yurt dışındaki sunucularda işlenmesi riski, Seul’ü bu yerel çözümleri desteklemeye iten temel faktörlerdir. Bu egemen YZ hamlesi, gelecekte Türkiye dahil pek çok ülkenin kendi yerel modellerini geliştirme yolculuğuna ilham verecek stratejik bir model olarak görülebilir.

Kaynak: TechCrunch