Amerika Birleşik Devletleri (ABD) hükümeti, kritik mineral tedarik zincirini güvence altına alma çabaları kapsamında önemli bir mali hamle gerçekleştirdi. ABD Enerji Bakanlığı (DOE), Kanada merkezli lityum madencilik şirketi Lithium Americas’a (LA) ve şirketin General Motors (GM) ile Nevada’da yürüttüğü ortak girişime ortaklık payı alacağını duyurdu. Bu stratejik adım, daha önce Biden yönetimi döneminde şirkete tahsis edilen 2.26 milyar dolarlık devasa federal kredinin yeniden müzakere edilmesi sonucunda ortaya çıktı.
DOE’nin Stratejik Ortaklık Detayları ve Mali Güvence
Yeniden yapılanan kredi şartlarına göre, ABD hükümeti iki ayrı hisse edinecek: Lithium Americas şirketinde yüzde 5 ve Lithium Americas-GM ortak girişiminde yüzde 5 ortaklık payı. Bu hisseler, Enerji Bakanlığı’nın Kredi Programları Ofisi (Loan Programs Office) tarafından ‘bedelsiz varantlar’ (no-cost warrants) aracılığıyla elde edilecek. Varantlar, devlete belirlenen bir fiyattan hisse satın alma hakkı tanıyan finansal araçlardır.
Enerji Bakanlığı, bu ortaklık paylarının krediye ek teminat görevi göreceğini ve bu sayede Amerikan vergi mükellefleri için geri ödeme riskini önemli ölçüde azaltmayı hedeflediğini belirtti. Bu haberin hemen ardından Salı günü piyasaların kapanış sonrası işlemlerinde Lithium Americas hisseleri yüzde 34 oranında sıçrama kaydetti.
Kritik Mineraller ve Ulusal Güvenlik Vurgusu
Lityum, elektrikli araçların (EV) bataryaları ve akıllı telefonlar gibi modern teknolojilerin vazgeçilmez temel kimyasal elementidir. ABD’nin, dünyadaki en büyük lityum yataklarından bazılarına sahip olmasına rağmen, küresel lityum arzının yüzde 1’inden daha azını üretmesi, bu hamlenin stratejik önemini artırıyor.
ABD Enerji Bakanı Chris Wright, yaptığı açıklamada, bu kararın yurt içi tedarik zincirlerini güçlendirerek ülkenin kritik mineraller konusunda yabancı tedarikçilere olan bağımlılığını azaltacağını vurguladı. Bu tür yatırımların, ulusal güvenlik ve ekonomik istikrar açısından hayati öneme sahip olduğu belirtiliyor.
Thacker Pass Madeni: Geleceğin EV Tedariki
Hisse alımına konu olan ana proje, Lithium Americas’ın Nevada’da geliştirmekte olduğu Thacker Pass madenidir. Bu maden, ABD’nin yerel lityum üretimini radikal bir şekilde artırma potansiyeline sahip.
- Aşama 1 Kapasitesi: Thacker Pass madeninin ilk aşamada yılda 800.000 adede kadar elektrikli araç için yeterli olacak miktarda lityum üretmesi bekleniyor.
- GM’in Rolü: General Motors, geçen yıl 625 milyon dolar karşılığında Lithium Americas’ın yüzde 38 hissesini satın almıştı. Bu yatırım, GM’e hem ilk aşama üretimin tamamını hem de ikinci aşama boyunca 20 yıl boyunca madenden lityum tedarik etme hakkı sağlıyor. Toplamda bu, önümüzdeki yirmi yılda 1.6 milyon EV için gerekli lityumu güvence altına alıyor.
Devletin Şirketlere Ortak Olma Trendi: Ekonomi Politikasına Eleştirel Bakış
ABD hükümetinin bu tarz hisse edinimi kararları, son dönemde artan bir eğilimin parçasıdır. Daha önce de Trump yönetimi, Intel ve nadir toprak mineralleri çıkaran MP Materials gibi şirketlerde hisse alım planlarını duyurmuştu.
Şeytanın Avukatı: Bu hamle, ulusal güvenliği ve yerel üretimi desteklerken, devletin doğrudan ticari operasyonlara katılımının sınırları hakkında da tartışmaları beraberinde getiriyor. Kimi ekonomistler, hükümetin özel şirketlere doğrudan ortak olmasının serbest piyasa ilkeleriyle çelişebileceğini ve vergi mükellefi fonlarının riskli ticari projelere yönlendirilmesi riskini taşıdığını savunuyor. Ancak DOE, hisse alımını, sağlanan büyük kredinin teminatı ve vergi mükelleflerinin parasını koruma aracı olarak konumlandırıyor. Bu, ABD’nin ekonomik stratejisinde, ulusal güvenlik odaklı sanayi politikalarına doğru kayan geniş bir değişimin göstergesi olarak kabul edilmektedir.
Kaynak
Bu haberin hazırlanmasında TechCrunch'ta yayımlanan orijinal rapora başvurulmuştur.
