Yapay zeka dünyası, ABD tarihindeki en büyük telif hakkı uzlaşmasıyla sarsılıyor. Popüler yapay zeka modeli Claude'un geliştiricisi Anthropic, eserlerini yasa dışı yollarla indirerek yapay zeka modelini eğitmekle suçlandığı davada, yaklaşık 500.000 yazarı temsil eden tarafla 1.5 milyar dolar ödemek üzere anlaştı. Bu rekor meblağ, teknoloji ve sanat arasındaki gerilimli ilişkinin geldiği noktayı gözler önüne sererken, kararın detayları ise göründüğünden çok daha karmaşık bir tablo çiziyor.
Uzlaşmanın Perde Arkası: Sorun Eğitim Değil, Verinin 'Nasıl' Elde Edildiği
İlk bakışta bu dava, yapay zekanın telifli eserlerle eğitilip eğitilemeyeceği tartışmasına son noktayı koymuş gibi görünebilir. Ancak davanın temelindeki hukuki incelik çok daha farklı. Ağustos 2024'te açılan davada yazarlar, Anthropic'i 'büyük ölçekli telif hakkı hırsızlığı' ile suçlamıştı. İddianameye göre şirket, telifli kitapları korsan yollarla temin edip Claude modelinin eğitiminde kullanmıştı.
Buradaki kilit nokta, mahkemenin daha önceki bir kararında gizli. Kaliforniya Kuzey Bölgesi Hakimi William Alsup, Anthropic'in telifli kitapları yasal yollarla elde etmesi durumunda yapay zeka eğitiminde kullanmasının 'adil kullanım' (fair use) kapsamına girebileceğine hükmetmişti. Dolayısıyla, bu rekor uzlaşmanın nedeni yapay zekanın kitaplarla eğitilmesi değil, bu kitapların korsan olarak elde edilmesi. Bu ayrım, gelecekteki benzer davalar için de önemli bir emsal teşkil ediyor.
Dava, yapay zekanın öğrenme sürecini değil, bu süreç için kullanılan verilerin kaynağının meşruluğunu hedef alıyor. Bu, teknoloji şirketlerine net bir mesaj gönderiyor: Veri toplama yöntemleriniz yasalara uygun olmalı.
Rakamların Dili: Dev Şirket İçin Küçük, Yazar İçin Sembolik Bir Adım
1.5 milyar dolarlık uzlaşma kulağa astronomik gelse de, Anthropic'in finansal gücü düşünüldüğünde farklı bir anlam kazanıyor. Şirketin mevcut piyasa değeri yaklaşık 183 milyar dolar. Bu da, rekor cezanın şirketin toplam değerinin %1'inden bile az olduğu anlamına geliyor. Hatta Anthropic'in sadece bir yatırım turunda bu uzlaşma miktarından daha fazla fon topladığı biliniyor.
Madalyonun diğer yüzünde ise yazarlar var. Uzlaşma kapsamında davaya dahil olan her bir yazar yaklaşık 3.000 dolar alacak. Bu miktar, bir yazarın yeni bir kitap için alacağı avansın genellikle oldukça altında kalıyor. Peki Anthropic neden potansiyel olarak çok daha büyük bir cezadan kaçınmak için bu yolu seçti?
Stratejik Bir Geri Adım: Milyarlarca Dolarlık Felaketten Kaçış
Anthropic'in uzlaşmayı tercih etmesinin ardında yatan temel neden, davanın kaybedilmesi durumunda karşı karşıya kalabileceği devasa ceza riskiydi. ABD telif hakkı yasalarına göre, kasıtlı ihlal durumunda her bir eser için 150.000 dolara kadar para cezası kesilebiliyor. Anthropic'in kullandığı veri setlerinde 7 milyon kitap olduğu düşünüldüğünde, teorik olarak cezanın trilyon dolarları bulma ihtimali vardı. Bu senaryo, şirket için finansal bir yıkım anlamına gelebilirdi. Dolayısıyla 1.5 milyar dolarlık ödeme, bu devasa riskten kaçınmak için atılmış stratejik bir adım olarak öne çıkıyor.
Emsal Karar mı, Buzdağının Görünen Yüzü mü?
Anthropic davası, yapay zeka endüstrisinde yaratıcı içeriklerin kullanımıyla ilgili tek hukuki mücadele değil. Yazarların Microsoft ve OpenAI gibi diğer devlere karşı açtığı davalar da devam ediyor. Öte yandan, Meta'ya karşı açılan benzer bir dava, yazarların yeterli kanıt sunamaması nedeniyle düşmüştü. Ancak hakim, bu kararın Meta'nın eylemlerinin yasal olduğu anlamına gelmediğinin altını çizmişti.
Bu uzlaşma, yapay zeka şirketlerinin veri toplama politikalarını daha şeffaf ve yasal hale getirmeleri için bir uyarı niteliği taşıyor. Ancak aynı zamanda, 'adil kullanım' doktrininin sınırlarının nerede başlayıp nerede bittiği konusundaki tartışmaları da alevlendiriyor. Teknoloji şirketleri inovasyon için geniş veri havuzlarına erişimin şart olduğunu savunurken, sanatçılar ve yazarlar eserlerinin ve geçim kaynaklarının izinsizce sömürülmesine karşı çıkıyor. Anthropic'in ödediği bu rekor bedel, savaşın bittiği anlamına gelmiyor; aksine, cephelerin daha da netleştiği yeni bir dönemin başlangıcını işaret ediyor.
Bu haberin oluşturulmasında kullanılan temel bilgiler ve rakamlar, PCGamer tarafından yayınlanan rapordan derlenmiştir.
