ABD ve Çin arasındaki ticaret gerilimlerinin en hassas noktalarından biri olan yüksek performanslı yapay zeka ve oyun donanımları, yine gündemin merkezine oturdu. Özellikle Nvidia’nın amiral gemisi ekran kartları olan GeForce RTX 5090 modellerinin, ABD'nin Çin’e yönelik sıkı ihracat kısıtlamalarına rağmen bu ülkede devasa paletler halinde ortaya çıkması büyük bir spekülasyon başlattı.
Ortaya çıkan fotoğraflar üzerine, bu kartların önemli üreticilerinden biri olan MSI, konuya hızla açıklık getirme gereği duydu. MSI, yaptığı resmi duyuruyla Çin’de görülen RTX 5090 birimlerinin resmi tedarik zincirleri ile hiçbir ilgisi olmadığını kesin bir dille belirtti.
Neden RTX 5090 Çin'de Yasaklı?
ABD hükümeti, rakip ülkelerin teknolojik gelişimini kontrol altında tutmak amacıyla, yüksek işlem gücüne sahip çip ve ekran kartlarının Çin'e satışını kısıtlıyor. Bu kısıtlamalar, özellikle yapay zeka (YZ) uygulamalarında kullanılabilecek süper güçlü GPU’ları hedef alıyor. Bu nedenle Nvidia, Çin pazarına özel, performansı sınırlanmış versiyonlar sunmak zorunda kaldı. Bu modeller sırasıyla RTX 5090D ve daha yakın zamanda piyasaya sürülen RTX 5090D V2 olarak biliniyor.
MSI, uluslararası düzenlemelere ve Nvidia'nın bölgesel yetkilendirme çerçevesine kesinlikle uyduklarını vurgularken, GeForce RTX 5090'un yalnızca Amerika, Avrupa ve belirli Asya-Pasifik pazarlarında resmi olarak satışta olduğunu belirtti.
MSI’ın Savunması: Paralel Kanallar ve Garantisizlik
Çin'de görüntülenen çok sayıda MSI marka RTX 5090 paleti, şirketin hızlı bir soruşturma başlatmasına neden oldu. Şirket, global seri numarası takibi yaparak bu ürünlerin nereden geldiğini belirledi. MSI’ın açıklamasına göre, bu kartlar resmi tedarik zincirlerinin dışından, genellikle denizaşırı perakende pazarlarından yetkisiz distribütörler veya satıcılar aracılığıyla 'paralel kanallar' yoluyla ithal edilmiş durumda.
MSI bu durumu doğrulayarak şunları ekledi: “Çin’de görülen herhangi bir RTX 5090 birimi, kaynağı ve elleçlenmesi doğrulanmamış, resmi olmayan tedarik olarak tanımlanabilir. Bu ürünler, kalite kontrol veya garanti politikalarımız kapsamında değildir.”
Sistematik Kaçakçılık ve Eleştirel Bakış
Değer Katma ve Şeytanın Avukatı: Bu olay, ABD kısıtlamalarına rağmen Çin'e yasadışı çip akışının devam ettiğine dair uzun süredir devam eden endişeleri pekiştiriyor. Daha önce Financial Times tarafından yapılan bir soruşturmada, sıkı ihracat kontrolleri altında dahi üç ay içinde en az 1 milyar dolar değerinde Nvidia GPU'nun Çin'e kaçırıldığı iddia edilmişti. Bu durum, MSI gibi şirketlerin resmi uyumluluk açıklamalarına rağmen, uluslararası ticaret zincirindeki boşlukların ne kadar büyük olabileceğini gösteriyor. Böylesine büyük ve ağır ürünlerin gümrük kontrollerini aşarak dev paletler halinde ülkeye sokulması, yalnızca küçük çaplı kaçakçılık operasyonlarıyla değil, karmaşık ve iyi organize edilmiş uluslararası ağlarla mümkün olabilir. Bu da kısıtlamaların etkinliği hakkında ciddi soru işaretleri yaratıyor.
Ekran kartları, kısıtlamalarla karşı karşıya kalan tek Nvidia ürünü değil. Yapay zeka sunucu hızlandırıcıları da benzer ihracat yasaklarına tabi tutuldu. Hatta bir dönem, Nvidia’nın H20 GPU’ları da Çin’e satışı yasaklanmış, ardından lisans onayı garantisi alınarak satışa geri dönülmüştü. Ancak bu kez de Çin'deki şirketlerin, ülkenin ABD teknolojisine bağımlılığı azaltma çabaları nedeniyle, bu çipleri alma konusunda isteksiz davrandığı gözlemleniyor. Bu durum, meselenin sadece ABD'nin kısıtlamalarıyla ilgili olmadığını, aynı zamanda Çin’in teknolojik bağımsızlık stratejilerinin de bir sonucu olduğunu gösteriyor.
ABD'nin yüksek performanslı çipler üzerindeki kısıtlamaları devam ederken, rakipler de boş durmuyor. Örneğin Intel, yakın zamanda veri merkezi odaklı yeni GPU'su olan **Crescent Island**’ı duyurdu. Bu çipte kullanılan **Xe3P** mimarisinin sadece yapay zeka çıkarım iş yüklerine odaklanmakla kalmayıp, aynı zamanda Intel'in yeni nesil Arc ekran kartlarının da temelini oluşturacağı bildirildi. Bu da gösteriyor ki, yüksek performanslı çip teknolojileri alanındaki rekabet ve mimari savaş, jeopolitik kısıtlamalara rağmen hız kesmeden devam ediyor. Intel'in yeni Xe3P mimarisi hakkında daha fazla bilgi edinmek için Intel Crescent Island Xe3P mimarisi ve yeni nesil Arc ekran kartları detaylarına göz atabilirsiniz.
Bu arada, yüksek performanslı oyun ve yapay zeka donanımına olan küresel talep, yeni nesil bağlantı standartlarının da gelişimini hızlandırıyor. Örneğin, harici ekran kartı (eGPU) çözümleri, Thunderbolt 5 teknolojisinin sunduğu 80 Gbps'lik yüksek bant genişliği sayesinde dizüstü bilgisayarlarda bile masaüstü seviyesinde performans sunmayı hedefliyor. Yüksek performanslı elde taşınabilir cihazlar segmentinde ise ASUS, AMD Ryzen Z2 Extreme işlemcisi, sektör lideri ergonomik tasarımı ve sessiz çalışmasıyla öne çıkan ROG Xbox Ally X modelini piyasaya sürdü, ancak 1000 dolarlık fiyat etiketi bu cihazın en büyük handikabı olarak görülüyor. Bu yeni nesil dock’lar ve el konsolları, kısıtlamalara tabi olan veya taşınabilirlik isteyen kullanıcılar için önemli birer alternatif oluşturuyor. Thunderbolt 5 destekli Humbird 3 eGPU dock'unun performansı ve özellikleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için Humbird 3 Thunderbolt 5 eGPU Dock Performans İncelemesi ve Özellikleri yazımıza göz atabilirsiniz.
Sonuç olarak, MSI gibi teknoloji devlerinin, uluslararası diplomatik sularda kalmamak adına, kendilerini bu tür potansiyel yasa dışı sevkiyat iddialarından açıkça uzaklaştırmaları şaşırtıcı değil. Ancak, küresel talebin yüksekliği ve yüksek kâr marjları, paralel ithalat ve kaçakçılık faaliyetlerinin devam etmesi için güçlü bir teşvik oluşturmaya devam ediyor.
