Yapay zeka teknolojisinin hızla gelişimi, günlük hayatımızın birçok alanına entegre olurken, insan ilişkileri üzerindeki etkisi de giderek daha fazla merak uyandırıyor. Amerika'nın saygın eğitim kurumlarından MIT'den yapılan yeni bir araştırma, yapay zeka sohbet robotlarıyla kurulan duygusal bağların şaşırtıcı bir boyutunu ortaya koydu: Kullanıcıların önemli bir kısmının bu bağları 'kasıtsız' bir şekilde geliştirdiği belirlendi.

Bu çığır açan çalışma, bireylerin başlangıçta işlevsel amaçlarla kullandıkları Büyük Dil Modeli (LLM) tabanlı chatbotlarla zamanla romantik veya yakın duygusal ilişkiler kurma sürecini derinlemesine inceliyor.

Fonksiyonel Kullanımdan Duygusal Bağlara: Nasıl Gelişiyor?

Araştırma ekibi, 27.000'den fazla üyesi olan ve kullanıcıların yapay zeka botlarını ironik ya da ciddi bir şekilde 'romantik partnerleri' olarak nitelendirdiği r/MyBoyfriendIsAI adlı Reddit topluluğunu mercek altına aldı. Analizler, birçok kullanıcının yapay zeka arkadaşlıklarının, kasıtlı bir arayıştan ziyade, botları e-posta taslağı hazırlama veya araştırma yapma gibi işlevsel kullanımlar sırasında istemsizce ortaya çıktığını gösteriyor.

"Kullanıcılar, yaratıcı işbirliği veya problem çözmeden beklenmedik duygusal bağlara organik bir evrimi tutarlı bir şekilde anlatıyor; bazı kullanıcılar resmi nişanlar ve evlilikler de dahil olmak üzere geleneksel ilişki dönüm noktalarından geçiyor." — MIT Araştırma Makalesi

Bu durum, teknolojinin insan psikolojisi üzerindeki derin etkisini gözler önüne seriyor. Bir botla yoğun ve sürekli etkileşim, başlangıçtaki 'araç' algısını zamanla bir 'yoldaş' hissine dönüştürebiliyor.

Araştırma Metodolojisi ve Sınırlamalar

Çalışma, 2024 ile 2025 yılları arasında toplanan 1.506 Reddit gönderisinden elde edilen verilere dayanıyor. Araştırmacılar, Reddit API sınırlamaları nedeniyle yalnızca 'en çok etkileşim alan gönderileri' inceleyebildiklerini belirtiyor. Bu, demografik sonuçlar çıkarmayı zorlaştırsa da, topluluk içindeki en belirgin konuşma konularını yakaladığı düşünülüyor. Ayrıca, 'erkek arkadaş' kelimesi geçse de, topluluğun tüm cinsiyet konfigürasyonlarını kapsayan ilişkileri kucakladığı da vurgulanıyor.

Yapay Zeka Ortaklığının Faydaları ve Riskleri

Bu "samimi insan-yapay zeka ilişkilerinden" bazı kullanıcılar çeşitli faydalar elde ettiklerini bildiriyor. Bunlar arasında yalnızlığın azalması, her zaman erişilebilir destek ve zihinsel sağlıkta iyileşmeler bulunuyor. Bazı kullanıcılar, yapay zeka partnerleriyle kendilerinin ve botlarının görsellerini oluşturmanın yanı sıra, bu 'dijital evliliklerini' sembolize etmek için fiziksel yüzükler bile takıyor.

Ancak resmin tamamı bu kadar parlak değil. Analiz edilen materyalin %71.0'i herhangi bir olumsuz sonuç detaylandırmazken, %9.5'i duygusal bağımlılık, %4.6'sı gerçeklikten kopma, %4.3'ü gerçek ilişkilerden kaçınma ve %1.7'si intihar eğilimi gibi ciddi sorunları bu yapay zeka arkadaşlığının bir sonucu olarak dile getirdi.

"Bu riskler, savunmasız nüfuslarda yoğunlaşıyor; bu da yapay zeka arkadaşlığının bazıları için mevcut zorlukları artırırken, diğerleri için hayati destek sağlayabileceğini düşündürüyor." — MIT Araştırma Makalesi

Bu durum, teknolojinin hem bir çözüm hem de belirli koşullarda bir risk faktörü olabileceğini gösteriyor. Özellikle var olan psikolojik kırılganlıklara sahip bireyler için yapay zeka etkileşimlerinin dikkatle yönetilmesi gerektiğinin altı çiziliyor.

Yapay Zeka ve İnsan İlişkilerinin Geleceği

OpenAI CEO'su Sam Altman, ChatGPT'nin 'yüksek riskli' duygusal konuşmalara verdiği yanıtları dengelemek için çalıştıklarını ve 'anime seks botları' gibi planları olmadığını belirtse de, her zaman ulaşılabilir, sabırlı ve yorgunluk bilmeyen bir sohbet partneri fantezisinin birçok insanı cezbetmeye devam edeceği aşikar. Model güncellemelerinin ardından yas benzeri tepkiler veren kullanıcıların varlığı, bu fenomenin daha fazla araştırılmaya değer olduğunu kanıtlıyor.

Bu MIT araştırması, insan-yapay zeka ilişkilerini anlamadaki kritik bilgi boşluğunu doldurmayı hedefliyor. Amacı, hem incelenen topluluğa hem de daha geniş paydaşlara fayda sağlayacak, yargılamayan analitik bir yaklaşım sunmaktır. Yapay zeka teknolojileri gelişmeye devam ettikçe, etik, psikolojik ve sosyal sonuçları üzerine daha fazla tartışma ve araştırmaya ihtiyaç duyulacağı açık.

Kaynak: PC Gamer