Yazılım devi Microsoft, son yıllarda MS-DOS ve GW-BASIC gibi efsanevi yazılımlarının kaynak kodlarını açık kaynak dünyasına sunarak teknoloji meraklılarını heyecanlandırıyordu. Şimdiyse şirket, bu geleneği çok daha eskilere, kendi kuruluş öyküsünün başlangıcına taşıyan bir adım attı. Microsoft, kurucuları Bill Gates ve Paul Allen tarafından geliştirilen ilk yazılım ürününün, yani Altair BASIC'in özel bir sürümünün kaynak kodlarını MIT lisansıyla GitHub üzerinden erişime açtı.
Yayınlanan bu kodlar, sıradan bir yazılım parçasından çok daha fazlasını, kişisel bilgisayar devriminin şafağında atılmış en önemli adımlardan birini temsil ediyor. Peki, bu hamle tam olarak ne anlama geliyor ve neden bu kadar önemli?
6502 BASIC: Bir Devrin Popüler İşlemcisini Hedef Alan Kod
Microsoft'un yayınladığı kodlar, doğrudan Altair 8800 için yazılan orijinal BASIC değil, onun MOS Technology 6502 işlemcileri için özel olarak Bill Gates ve Ric Weiland tarafından uyarlanmış bir versiyonu. Bu detay, aslında dönemin teknoloji rekabetini anlamak için kritik bir ipucu sunuyor.
1970'lerin ortalarında Intel 8080 güçlü bir işlemci olsa da oldukça pahalıydı. Rakibi MOS 6502 ise daha mütevazı yeteneklere sahip olmasına rağmen çok daha uygun fiyatlıydı. Bu maliyet avantajı, 6502'yi bir anda dönemin yükselen yıldızlarının gözdesi haline getirdi. Aralarında Apple, Atari, Commodore ve Nintendo gibi bugün bile endüstriyi şekillendiren devlerin bulunduğu birçok şirket, bilgisayar ve konsollarında bu işlemciyi tercih etti.
İşte Microsoft'un BASIC dilini 6502 için uyarlaması, tam da bu pazar potansiyelini gören stratejik bir hamleydi. Bu sayede yazılımları, dönemin en popüler ve erişilebilir donanımlarında çalışabilir hale geldi.
Commodore Efsanesinin Kalbindeki Yazılım
Bu uyarlamanın en bilinen müşterilerinden biri, bir neslin bilgisayarla tanışmasını sağlayan Commodore oldu. Commodore, bu 6502 BASIC sürümünü lisanslayarak efsanevi PET, VIC-20 ve C64 modellerinde kullandı. Hatta kendi ihtiyaçları doğrultusunda kodda bazı küçük iyileştirmeler (örneğin bellek yönetimi olan 'garbage collection' üzerinde) yaptı. GitHub'da yayınlanan kodların, Commodore'un bu üzerinde değişiklik yaptığı versiyon olması, onu daha da özel kılıyor.
Teknik Bir Bakış: 48 Yıllık Assembly Macerası
Günümüzün yüksek seviyeli programlama dillerine alışkın geliştiriciler için bu kodlar adeta bir zaman kapsülü niteliğinde. Yaklaşık 48 yıl önce yazılmış olan ve 7000 satırdan biraz az olan bu kodların tamamı, donanıma doğrudan hitap eden Assembly dilinde kaleme alınmış. Bu durum, kodu anlamayı ve yorumlamayı MOS 6502 mimarisine aşina olmayanlar için oldukça zorlu bir deneyim haline getiriyor.
Microsoft'un Mirası: Gerçekler ve Pazarlama İddiaları
Microsoft, bu kodların yayınlanmasıyla birlikte kendi mirasına dair bazı iddiaları da gündeme getirdi. Şirkete göre 6502 BASIC, 'daha sonra endüstri lideri olacak sayısız programcının ilk diliydi' ve 'kişisel bilgisayar programcılığı için fiili standart haline geldi.' Bu ifadelerde doğruluk payı olsa da, 'Bu yazılım olmasaydı, kişisel bilgisayar devrimi çok farklı gelişebilirdi' gibi daha iddialı yorumlar, eleştirel bir bakış açısını zorunlu kılıyor.
Şeytanın Avukatı: BASIC dili, Microsoft'tan çok daha önce, 1960'larda ortaya çıkmış ve basitliği sayesinde zaten popüler olmuş bir dildi. Microsoft'un BASIC'i, 70'lerin sonu ve 80'lerin başında mikrobilgisayarlar için bir standart haline geldiği doğru. Ancak bu, Microsoft olmasaydı kimsenin benzer veya daha iyi bir alternatif üretemeyeceği anlamına gelmez. Bu başarının ardında, yazılımın eşsizliğinden çok, Microsoft'un o dönemdeki agresif ve zeki iş stratejilerinin yattığını savunanların sayısı da az değil.
Sonuç olarak, Microsoft'un bu tarihi kodu gün yüzüne çıkarması, abartılı pazarlama iddialarından bağımsız olarak değerli bir adım. Bu, hem teknoloji tarihinin korunması hem de retro programlama ile ilgilenen yeni nesiller için paha biçilmez bir kaynak niteliği taşıyor. 48 yıllık bir kod parçasının, günümüz dijital dünyasının temellerinin nasıl atıldığını gözler önüne sermesi, şüphesiz takdire şayan.
Bu haberin derlenmesinde PCGamer'da yer alan analiz ve bilgilerden yararlanılmıştır.
