Oyun dünyasında yeni bir oyunu hevesle yükleyip, ana menüye girmeden önce dakikalarca süren 'Gölgelendiriciler Derleniyor' (Compiling Shaders) ekranıyla karşılaşmak, modern PC oyuncularının en büyük çilelerinden biri. Bu süreç, sadece bekletmekle kalmıyor, aynı zamanda oyun içi ani takılmalara (stuttering) ve aşırı CPU yüküne de neden olabiliyor. Bu sorunun en güncel örneklerinden biri, Borderlands 4'ün son yamasında yaşandı; yama, arka planda derlenen gölgelendiriciler nedeniyle geniş çaplı performans sorunlarına ve FPS düşüşlerine yol açtı, öyle ki geliştirici Gearbox, oyuncuların sorunun çözülmesi için oyuna 15 dakika devam etmelerini tavsiye etmek zorunda kaldı. Bu durum, oyuncu camiasında büyük tepkilere neden olmuştu (Ayrıntılar için: Borderlands 4 Yama Performans Sorunları ve Gearbox Açıklaması). Microsoft, bu can sıkıcı duruma köklü bir çözüm getirmeyi hedefleyen yeni teknolojisi Advanced Shader Delivery (Gelişmiş Gölgelendirici Teslimatı) sistemini duyurdu.

Geçtiğimiz ay tanıtılan bu sistem, başlangıçta sınırlı bir kitleye sunulmuş olsa da, Agility Yazılım Geliştirme Kiti (SDK) üzerindeki son güncelleme sayesinde kapılarını diğer donanım üreticilerine ve dijital mağazalara açıyor. Peki bu teknoloji tam olarak ne anlama geliyor ve ne zaman PC oyuncularının hayatına girecek?

Advanced Shader Delivery: Sorunsuz Oyun Deneyiminin Anahtarı

Modern 3D grafikler on binlerce farklı gölgelendirici (shader) gerektirir. DirectX gibi grafik APIleri bu gölgelendiricileri ortak bir formatta üretir. Ancak, bu kodların grafik kartınız tarafından işlenebilmesi için, kartın mimarisine özel olarak derlenmesi gerekir. PC'lerde bu derleme genellikle oyunu ilk başlattığınızda veya yeni bir alana girdiğinizde CPU ve GPU sürücüleri tarafından anlık olarak yapılır, bu da ani fan sesi yükselmelerine ve takılmalara yol açar.

Advanced Shader Delivery bu karmaşık süreci, oyuncunun bilgisayarından alıp 'çevrimdışı' bir ortama taşıyor. Temel fikir, oyun geliştiricilerinin tüm potansiyel donanım konfigürasyonları için önceden derlenmiş gölgelendiricileri içeren devasa bir veri tabanı oluşturmasıdır (PSDB - Pre-compiled Shader Database). Bu sayede, oyunu indirdiğinizde, ilgili donanımınıza ait derlenmiş gölgelendiriciler de paket halinde gelir. Sonuç: Uzun derleme ekranları yok, savaş ortasında takılmalar yok.

Konsol oyuncuları (PlayStation, Xbox, Switch) bu rahatlığı uzun zamandır yaşıyor. Ancak konsollarda sadece bir veya iki sabit donanım yapısı olduğu için bu veri tabanını yönetmek çok kolayken, binlerce farklı GPU ve CPU kombinasyonuna sahip PC dünyasında bu, devasa bir veri yönetim zorluğu yaratıyor.

Agility SDK ve Donanım Desteği

Microsoft’un Agility SDK’sı, geliştiricilerin en son DirectX özelliklerini Windows güncellemelerini beklemeden uygulamasına olanak tanıyan bir araç setidir. Son 1.618 sürümü ile bu SDK, Advanced Shader Delivery desteğini entegre etti. Bu, AMD, Intel ve Nvidia gibi büyük donanım üreticilerinin artık kendi çevrimdışı derleyicilerini geliştiricilere sunmaya başlayabileceği anlamına geliyor. Ayrıca Microsoft, dijital mağazaların bu sistemi kendi yükleyicilerine entegre etmesi için özel API’ler hazırladı.

Yaygınlaşma Süreci ve Zorluklar

Bu teknolojinin potansiyeli çok büyük olsa da, yaygınlaşması zaman alacak. Şu an itibarıyla ASD’yi kullanan ilk platform, yalnızca Xbox uygulaması üzerinden satın alınan oyunlar için Asus ROG Ally ve ROG Ally X gibi el konsollarında (sınırlı donanım yapısı nedeniyle) test edilmekte. Özellikle ROG Xbox Ally X, 1000 dolarlık fiyat etiketi ve gücünü aldığı yeni Ryzen Z2 Extreme işlemcisiyle taşınabilir oyun bilgisayarları pazarında büyük bir tartışma yaratmış durumda. Bu yeni nesil el konsolunun performans ve fiyat dengesi tartışmaları hakkında daha fazla bilgi edinmek için ROG Xbox Ally X: 1000 Dolar Etiketiyle Piyasada, Performans ve Fiyat Dengesi Tartışmaları haberimizi inceleyebilirsiniz.

Neden Hemen Her Yerde Görmeyeceğiz?

• Geliştirici Entegrasyonu: Öncelikle oyun geliştiricilerinin ASD sistemini entegre etmesi gerekiyor. Bazı oyunlar için basit bir süreç olsa da, mevcut oyun motorlarına dahil etmek büyük bir çaba gerektirebilir.
• Mağaza Desteği: Valve (Steam), Epic Games, GOG ve Ubisoft gibi büyük dijital oyun mağazalarının bu yeni API’leri kendi yükleme sistemlerine dahil etmesi şart. Bu da uzun süreli teknik çalışmalar gerektirecek.
• Kapsamlı Veritabanı Yönetimi: PC donanım çeşitliliği nedeniyle, Microsoft’un ve geliştiricilerin, milyonlarca farklı GPU ve sürücü kombinasyonu için gölgelendirici veri tabanlarını (PSDB) güncel ve yönetilebilir tutması büyük bir lojistik meydan okumadır.

Uzmanlar, Advanced Shader Delivery’nin Steam gibi ana platformlarda ancak en erken 2026 yılına kadar yeni çıkan veya çok popüler olan eski oyunlara eklenebileceğini tahmin ediyor. Konsolların PC’lere karşı sahip olduğu en büyük avantajlardan biri olan hızlı yükleme süreleri ve gölgelendirici takılmalarının olmaması durumunu eşitleyecek bu teknoloji, uzun bir bekleyişin sonunda PC oyunculuğu için vazgeçilmez bir standart haline gelebilir.

Bu tip yazılımsal çözümler (ASD) PC oyuncularının deneyimini iyileştirirken, donanım meraklıları da sürekli olarak mevcut sistemlerin sınırlarını zorlamaya devam ediyor. Bunun çarpıcı bir örneği, tek kart bilgisayarların (SBC) ne kadar esnek olabileceğini gösteren, Raspberry Pi 500+'ın harici bir Radeon RX 7900 XT ekran kartı ile modifiye edilerek oyun çalıştırmasıdır. Her ne kadar bu modifikasyon, düşük işlemci gücü nedeniyle büyük bir darboğaz yaratsa da, Raspberry Pi'nin potansiyelini gözler önüne sererek "sınırsız modifikasyon" felsefesinin gücünü gösterdi. Donanım modifikasyonlarının en uç noktalarından biri olan bu ilginç proje hakkında detaylı bilgi edinmek için Raspberry Pi 500+ harici RX 7900 XT ile oyun keyfi modifikasyonu haberimize göz atabilirsiniz.

Bu haberin kaynağı ve detaylı teknik incelemesi için: PC Oyuncularının Çilesini Bitiren Microsoft Teknolojisi