Teknoloji dünyasının nefesini tutarak izlediği, ABD Adalet Bakanlığı'nın (DOJ) Google'a karşı açtığı tarihi tekel davasında beklenen karar açıklandı. Yargıç Amit Mehta, Google'ın pazar hakimiyetini yasa dışı yollarla sürdürdüğü iddialarına rağmen, şirketin en değerli varlıklarından biri olan Chrome tarayıcısını satmak zorunda olmadığına hükmetti. Bu karar, Google için büyük bir rahatlama olsa da, dava şirketin tamamen aklanmasıyla sonuçlanmadı. Mahkeme, Google'ın hareket alanını kısıtlayan bir dizi yeni kural getirdi.

Davanın başlangıcında ABD Adalet Bakanlığı, Google'ın 'son on yıldaki yasa dışı ve kontrolsüz tekelci davranışları' nedeniyle Chrome tarayıcısını elden çıkarması gerektiğini savunuyordu. Ancak Yargıç Mehta, nihai kararında Google'ın pazardaki ezici üstünlüğünün 'yasa dışı davranışlarına yeterince atfedilemeyeceğini' belirtti. Bu, mahkemenin Google'ın başarısında 'sınıfının en iyisi arama kalitesi, sürekli yenilikler ve marka tanınırlığı' gibi meşru faktörlerin de payı olduğunu kabul ettiği anlamına geliyor.

Google İçin Yeni Oyunun Kuralları: Neler Değişti?

Chrome'u satmaktan kurtulsa da, Google artık eskisinden daha sıkı kurallarla bağlı olacak. Mahkemenin getirdiği yeni düzenlemeler, özellikle rakiplerin pazarda daha adil bir şansa sahip olmasını hedefliyor. İşte kararın öne çıkan maddeleri:

• Özel Anlaşmalara Son: Google, arama araçlarının, asistanının veya Chrome tarayıcısının dağıtımına ilişkin özel münhasırlık anlaşmaları yapamayacak. Bu, cihaz üreticilerinin başka arama motorlarını veya tarayıcıları varsayılan olarak sunmasını kolaylaştırabilir.
• Veri Paylaşımı Zorunluluğu: Google, reklam verileri hariç olmak üzere, belirli dizin ve kullanıcı etkileşim verilerini 'nitelikli rakiplerle' paylaşmak zorunda kalacak. Bu, rakip arama motorlarının kalitelerini artırmalarına yardımcı olabilir.
• Reklam Şeffaflığı: Şirket, reklam verenlere reklam açık artırmalarında yapılan 'önemli değişiklikleri' bildirmekle yükümlü olacak.
• Rakiplere Destek: Google, 'nitelikli rakiplerin' yüksek kaliteli arama hizmeti sunabilmeleri için onlara arama ve arama metin reklamları sendikasyon hizmetleri sunacak.

Google'ın 'Paçayı Kurtardığı' Konular

Dava, Google için çok daha kötü sonuçlanabilirdi. Şirketin satışını engellediği en önemli maddeler şunlar oldu:

• Chrome Satışı Yok: En büyük kazanım, şüphesiz Chrome'u elinde tutması oldu.
• Teşviklere Devam: Google, ürünlerinin cihazlara önceden yüklenmesi veya yerleştirilmesi karşılığında teşvikler (parasal veya başka türlü) vermeye devam edebilecek.
• 'Seçim Ekranı' Zorunluluğu Yok: Mahkeme, Google'a kullanıcılarına varsayılan arama motoru veya tarayıcı için bir 'seçim ekranı' sunma zorunluluğu getirmedi. Bu, Avrupa'daki davalarda sıkça başvurulan bir yöntemdi.

Davanın Seyrini Değiştiren Faktör: Üretken Yapay Zeka

2020'den beri devam eden davanın en ilginç yönlerinden biri, teknoloji dünyasındaki hızlı değişimin kararı nasıl etkilediği oldu. Özellikle ChatGPT gibi üretken yapay zeka (GenAI) platformlarının yükselişi, mahkemenin geleceğe yönelik bakış açısını şekillendirdi. Google, mahkemede 'üretken yapay zeka alanının son derece rekabetçi olduğunu ve getirilecek ek kısıtlamaların bu mücadelede kendilerini haksız yere zayıflatacağını' savundu.

Yargıç Mehta, karar metninde bu belirsizliğe dikkat çekerek, 'Mahkemenin tarihi gerçeklere dayanarak bir anlaşmazlığı çözdüğü tipik bir davanın aksine, burada mahkemeden bir kristal küreye bakması ve geleceği görmesi isteniyor. Bu tam olarak bir yargıcın uzmanlık alanı değil.' ifadelerini kullandı.

Mahkeme, yapay zekanın gelecekte geleneksel arama motorlarının yerini alabilecek bir 'oyun değiştirici' olabileceği ihtimalini göz önünde bulundurdu. Bu durum, Google'ın bugünkü tekelinin gelecekte aynı gücü koruyamayabileceği argümanını güçlendirdi ve şirketin parçalanması gibi radikal bir karardan kaçınılmasında etkili oldu.

Sonuç: Kontrollü Bir Zafer

Sonuç olarak, bu karar Google için tam bir zafer olmasa da, en kötü senaryodan kaçındığı için büyük bir başarı olarak görülebilir. Şirket, Chrome ve arama motoru imparatorluğunu korudu ancak artık daha şeffaf ve rekabete daha açık olmak zorunda. Bu karar, Google'ın devasa gücünü kırmadı ama onu belli kurallarla kontrol altına almayı hedefleyen bir 'düzenlenmiş tekel' modeli ortaya koydu. Davanın uzun vadeli etkileri ise yapay zeka gibi yeni teknolojilerin pazarı nasıl şekillendireceğine bağlı olacak.