Avrupa Birliği (AB), son dönemde yapay zeka tehditlerinden dijital içeriklere kadar birçok alanda çevrimiçi ortamın olası zararlarını ele alma çabalarını hızlandırdı. Bu çabaların merkezinde, özellikle küçük yaştaki kullanıcıların maruz kaldığı riskler yer alıyor. İç Pazar ve Tüketiciyi Koruma Komitesi (IMCO), oyun endüstrisini yakından ilgilendiren önemli bir raporu oylayarak kabul etti. Bu rapor, Komisyon'a, çocukları hedef alan dijital uygulamalar konusunda daha sert önlemler alma çağrısı yapıyor.
Oyunlardaki 'Şans Kutuları' Hedefte: Kumar Mekanizmalarına Yasaklama Girişimi
Raporun en dikkat çekici maddelerinden biri, oyunlardaki 'loot box' (şans kutusu) olarak bilinen ve genç oyuncular arasında bağımlılık yarattığı düşünülen kumar benzeri mekanizmaların yasaklanması yönündeki tavsiyedir. Komite, Avrupa Komisyonu'nu (EC), küçüklerin erişebileceği oyunlarda kumar benzeri mekanizmaları yasaklamaya teşvik ediyor. Bu tür uygulamaların, genç beyinlerin gelişim süreçlerini etkileyebilecek dürtüsel harcamaları ve bağımlılık döngülerini tetiklediği yönündeki eleştiriler, düzenlemenin temelini oluşturuyor.
"Rapor, sonsuz kaydırma, otomatik oynatma, kaybolan hikayeler ve harcamaları artırmak amacıyla küçüklerin davranışlarını sömüren zararlı oyunlaştırma uygulamaları gibi manipülatif özelliklere karşı AB çapında eylem çağrısında bulunuyor."
Bu oylama, 32 lehte, 5 aleyhte ve 9 çekimser oyla kabul edildi. Bu, Avrupa siyasi bloğunun, ebeveyn izni olmaksızın 16 yaş altındaki çocukların sosyal medya erişimine kısıtlama getirme önerisinin yanı sıra, dijital ortamda çocuk güvenliğini sağlamak adına somut adımlar atmaya hazırlandığını gösteriyor. Ayrıca, rapora göre, küçüklerin bulunduğu ortamlarda tehlike yaratan siteler, hedefli reklamlar ve küçük içerik üreticilerinin para kazanma teşvikleri de ele alınacak.
Sosyal Medya ve Yaş Doğrulama Zorlukları
Loot box'ların yanı sıra, rapor video paylaşım platformları ve yapay zeka eşlikçileri için de sosyal medya ile aynı yaş kısıtlamasını (ebeveyn izniyle 13, izinsiz 16) öneriyor. Bu durum, oyun donanımları ve yazılımlarından çok, kullanıcı davranışını manipüle eden platformların tasarımına odaklanıldığını gösteriyor.
AB'nin bu adımları, çocukların zihinsel sağlığını koruma amacı taşıması açısından takdire şayan bulunsa da, uygulama aşaması beraberinde karmaşık tartışmaları getiriyor. Rapor, gizliliği koruyan yaş doğrulama sistemlerinin geliştirilmesini desteklerken, bu önlemlerin çocuk haklarına saygı göstermesi gerektiğini de vurguluyor. Yaş doğrulama teknolojilerinin yaygınlaşması, dijital kimlik (digital ID) tartışmalarını alevlendirirken, kısıtlamaların faydası ile kimlik kontrolünün potansiyel zararları arasında hassas bir denge kurulması gerekecek. Bazı uzmanlar, bu tür sert kısıtlamaların yaratıcı ifadeyi ve çevrimiçi ilerlemeyi engelleyebileceği yönünde uyarılar yapıyor.
Avrupa Komisyonu hali hazırda Dijital Hizmetler Yasası (DSA) kapsamında bağlayıcı olmayan yönergeler yayınlamış olsa da, IMCO Komitesi'nin bu tavsiyeleri, Komisyon'u daha somut ve uygulanabilir kısıtlamalar getirme konusunda daha aktif bir rol oynamaya itiyor. Oyun sektöründe, özellikle Batı ülkelerinde (Brezilya'nın yakın zamanda attığı adımlar gibi) loot box düzenlemeleri giderek artan bir küresel trend haline geliyor.
Oyun Teknolojileri ve Düzenlemeler Tablosu
Komitenin ele aldığı temel dijital riskler ve önerilen yaş sınırlamaları şu şekilde özetlenebilir:
- Loot Box'lar: Erişimi olan küçükler için yasaklanması tavsiye ediliyor.
- Sosyal Medya Erişimi: Ebeveyn izniyle 13 yaş, izinsiz 16 yaş sınırı öneriliyor.
- Manipülatif Teknolojiler: Sonsuz kaydırma, otomatik oynatma gibi özelliklere kısıtlama getirilmesi hedefleniyor.
- Yapay Zeka (AI) ve Video Platformları: Sosyal medya ile aynı yaş kısıtlamasına (16) tabi tutulması isteniyor.
Bu düzenlemelerin nihai halini alması için Komisyon'un raporu nasıl ele alacağı ve teknoloji şirketlerinin bu yeni Avrupa vizyonuna nasıl adapte olacağı, önümüzdeki dönemin en önemli gündem maddelerinden biri olacak.
Kaynak: AB üye parlamenterlerinin küçükler için loot box ve sosyal medya kısıtlamaları önerisine dair ayrıntılı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz: Avrupa'da Dijital Çocuk Güvenliği İçin Öneriler
