Bir sahnenin gerilimini iliklerinize kadar hissetmenizi sağlayan şey nedir? Ya da bir karakterin içsel çöküşünü diyaloglar olmadan bile anlamanızı? Cevap, genellikle göz ardı edilen ama bir o kadar da güçlü olan bir sanatta gizli: ses tasarımı. Görüntünün arkasındaki bu görünmez kahraman, izleyiciyi koltuğuna bağlıyor, atmosferi şekillendiriyor ve hikayeyi derinleştiriyor. HBO'nun 'The Pitt'inden Star Wars evreninin asi çocuğu 'Andor'a kadar, günümüzün en iddialı yapımlarının ses ekipleri, bu büyüyü nasıl yarattıklarını anlatıyor.
The Pitt: Acil Servisin Kaosunu ve Stresini Kulaklarınızda Hissedin
HBO'nun tıp draması 'The Pitt', yetersiz personelle çalışan bir hastanenin acil servisini tüm çıplaklığıyla gözler önüne seriyor. Dizinin ses süpervizörü Bryan Parker, amaçlarının gösterişli ses efektleri yaratmak değil, izleyiciyi o kaotik ortamın tam ortasına bırakmak olduğunu belirtiyor. Parker, “İzleyicinin, aynı anda iki farklı hastayla ilgilenmeye çalışan Dana'nın yanında olduğunu ve o stresi birebir hissetmesini istedik. Her şeyi çok insani ve otantik kılmaya çalıştık” diyor.
Bu yaklaşım, izleyiciyi sadece bir gözlemci olmaktan çıkarıp, o acil serviste bir katılımcı haline getiriyor. Tıbbi cihazların ritmik ama stresli bip sesleri ve uzaktan gelen çaresiz seslenmeler, diyaloglar olmadan bile hikayenin yarısını anlatıyor.
Dizinin en can alıcı anlarından biri, Dr. Robby'nin (Noah Wyle) akıl hocasının ölüm yıldönümünde yaşadığı çöküş. Parker, bu sahneyi sesle nasıl tasarladıklarını şöyle açıklıyor: “Robby, yardımına ihtiyacı olan onlarca hastadan uzaktayken, tüm o sesler, ekipmanlar ve sedyelerin gürültüsü yavaşça uzaklaşır. Onun yerine, akıl hocasının yaşam destek ünitesini kapatma kararını verdiği güne ait anıların seslerini, kafasında çınlayan ekipman seslerini ve kulaklarında uğuldayan kanın sesini ön plana çıkarırız. Bu, tüm günün stresinin artık taşınamaz hale geldiği andır.”
Severance: Anıların ve Gerçekliğin Sesle Ayrımı
Apple TV+'ın distopik gerilimi 'Severance', Lumon Industries'in soğuk ve steril duvarları ardındaki gizemleri konu alıyor. Dizinin en büyük sırlarından biri, Mark Scout'un (Adam Scott) ölen eşi Gemma'nın (Dichen Lachman) aslında şirkette yaşadığının ortaya çıkmasıydı. Ses süpervizörleri Jacob Ribicoff ve Bob Chefalas, Mark ve Gemma'nın geçmişteki aşkını ve şimdiki kopukluğunu sesle anlatmak için dahice bir yöntem kullanmışlar.
Geçmişe dönüş sahneleri 35mm filmle çekilmiş. Bu nostaljik dokuyu sese de taşımak isteyen ekip, bu anlarda sesi mono formatına geçirmiş. Yani ses, tek bir hoparlörden geliyormuş gibi duyuluyor. Bu, anıların daha uzak, daha bulanık ve adeta bir rüya gibi hissedilmesini sağlıyor. Sahne Lumon'daki günümüze döndüğünde ise ses bir anda tüm hoparlörlere yayılarak stereo formatına geçiyor ve izleyiciyi o anın soğuk gerçekliğine geri çekiyor.
Eleştirel Bakış: İzleyici Bu Detayları Fark Ediyor Mu?
Peki, ortalama bir izleyici mono ve stereo ses arasındaki bu incelikli geçişi gerçekten fark ediyor mu? Belki de bilinçli olarak değil. Ancak bu tür ses mühendisliği teknikleri, bilinçaltımıza işleyerek hissetmemiz gereken duyguyu farkında olmadan bize enjekte ediyor. Anıların sıcaklığı ile Lumon'un steril ortamı arasındaki zıtlığı, biz anlamadan kulaklarımız aracılığıyla zihnimize kazıyor.
Andor: Işın Kılıçlarının Olmadığı Vahşi Bir Star Wars Kavgası
'Andor', Star Wars evrenine getirdiği karanlık ve gerçekçi tonuyla öne çıkıyor. Ses tasarımcısı David Acord, bu tonu özellikle Ghorman Katliamı sahnesinde zirveye taşıyor. Acord, izleyiciyi doğrudan isyanın en kanlı anlarından birinin içine sokmayı hedeflediklerini söylüyor. Örneğin, protestonun ortasında kalmış Syril karakterinin olduğu sahnelerde ses, onun orada olmaktan duyduğu isteksizliği yansıtacak şekilde tasarlanmış.
Sahnenin zirve noktası ise Cassian ve Syril'in karşılaştığı an. Acord, bu kavgayı şöyle tanımlıyor: “Bu dövüş sahnesinde silahlar veya ışın kılıçları yok. Sadece birbirini öldürmek isteyen iki adamın olabilecek en vahşi şekilde yumruklaşması var. Barda yaşananlar tamamen ilkel bir kavganın sesleri ve bu, dışarıda yaşanan katliamın teknolojik sesleriyle tam bir tezat oluşturuyor.”
Ekip, bu sahnede dışarıdaki katliamın seslerini yavaşça kısarak tüm odağı iki karakterin arasındaki vahşi ve kişisel mücadeleye çekiyor. Ta ki lazerlerin barın duvarlarını delip geçtiği o ana kadar. Bu, sesin gerilimi nasıl anbean inşa ettiğinin ve görselle mükemmel bir uyum içinde çalıştığının en çarpıcı örneklerinden biri.
Sonuç: Ses, Hikayenin Ruhudur
'The Pitt'in yarattığı klostrofobik stresten 'Severance'ın hafıza oyunlarına, 'The Studio'nun tek plan çekimdeki geriliminden 'Andor'un vahşi gerçekçiliğine kadar tüm bu örnekler, ses tasarımının sadece bir teknik detay olmadığını gösteriyor. Ses, bir dizinin atmosferini yaratan, karakterlerin duygusal durumunu yansıtan ve nihayetinde hikayenin ruhunu oluşturan temel bir unsurdur.
Bu takdir, yalnızca ses sanatçıları için değil, sinemanın diğer görünmez kahramanları için de geçerlidir. Nitekim, Martin Scorsese'nin filmlerine ritim ve ruh katan efsanevi kurgucu Thelma Schoonmaker’in de yakın zamanda IBC2025 Uluslararası Mükemmellik Onur Ödülü'ne layık görülmesi, anlatıyı ilmek ilmek işleyen bu ustaların sektördeki önemini bir kez daha vurgulamaktadır. Gözlerinizi kapattığınızda bile hikayeyi hissetmenizi sağlayan bu görünmez sanatkarlara bir dahaki sefere daha dikkatli kulak vermeye ne dersiniz?
Bu haberin oluşturulmasında Variety'de yer alan makaleden yararlanılmıştır.
