Tesla'nın başarısı çoğu zaman yenilikçi elektrikli araçları ve karizmatik CEO'su Elon Musk ile anılır. Ancak şirketin finansal tablolarında, son on yılda 11.8 milyar dolara yakın devasa bir gelir kalemi daha var: Regülatif Krediler. Geleneksel otomobil üreticilerinin emisyon hedeflerini tutturmak için Tesla'dan satın aldığı bu krediler, şirketin adeta 'gizli' bir gelir kapısıydı. Fakat şimdi, oyunun kuralları değişiyor ve bu milyar dolarlık parti sona eriyor gibi görünüyor.
İşin ironik yanı ise, bu değişimin fitilini ateşleyen kişinin, devlet teşviklerinin sonlandırılmasını en çok savunan isimlerden biri olan Elon Musk'ın ta kendisi olması.
Regülatif Kredi Sistemi Nedir ve Tesla İçin Neden Altın Değerindeydi?
Bu milyar dolarlık mekanizmayı anlamak için ABD'deki otomotiv düzenlemelerine bakmak gerekiyor. Federal hükümet, Kurumsal Ortalama Yakıt Ekonomisi (CAFE) adı verilen standartlarla otomobil üreticilerine belirli bir yakıt verimliliği ve emisyon hedefi koyar. Bu hedefleri tutturamayan, yani filosunda çok fazla benzinli ve dizel araç bulunduran şirketler, ciddi para cezalarıyla karşı karşıya kalır.
İşte Tesla burada devreye giriyordu. Sadece elektrikli araç ürettiği için bu hedefleri fazlasıyla aşan Tesla, elinde biriken 'kredi'leri, hedefleri tutturmakta zorlanan diğer üreticilere satıyordu. Geleneksel devler için bu kredileri satın almak, devlete ceza ödemekten daha ucuza geliyordu. Tesla içinse bu durum, neredeyse sıfır maliyetle elde edilen saf kâr anlamına geliyordu. Yıllar içinde bu satışlar, Tesla'nın bilançosunda kritik bir rol oynadı.
GLJ Research analisti Gordon Johnson, durumu net bir şekilde özetliyor: “Bu regülatif kredi satışları, Tesla'nın bugün var olmasının sebebidir. Bu krediler olmadan Tesla, ana iş kolunda para kaybederdi.”
Oyunun Kuralları Değişiyor: Milyar Dolarlık Musluk Nasıl Kapandı?
Referans metinde belirtilen yeni bir vergi ve harcama yasa tasarısı, bu sistemi kökünden değiştiriyor. Tasarı, otomobil üreticilerinin CAFE standartlarını karşılayamaması durumunda ödeyecekleri finansal cezaları ortadan kaldırıyor. Ceza tehdidi ortadan kalkınca, diğer üreticilerin Tesla'dan kredi satın alması için de bir neden kalmıyor. Kısacası, krediler bir anda değersiz hale geliyor.
Piyasa analistleri de bu konuda hemfikir. William Blair & Co. analistleri, bu gelirin kaybının Tesla'nın kârlılığına doğrudan bir darbe vuracağını öngörüyor. Tahminlere göre kredi talebi 2026'da %75 oranında düşecek ve 2027'de tamamen ortadan kalkacak.
Büyük Resim: Sadece Krediler Değil, Marka İmajı da Etkili
Tesla'nın karşılaştığı tek zorluk bu gelir kaybı değil. Haberde, Elon Musk'ın son dönemdeki siyasi aktivizminin ve açıklamalarının, markanın bazı pazarlarda 'toksik' olarak algılanmasına yol açtığı ve bunun da küresel satışlarda bir düşüşle doğrudan ilişkili olduğu belirtiliyor. Ayrıca, elektrikli araçlara yönelik 7.500 dolarlık vergi indiriminin sona ermesi, model yelpazesinin eskimeye başlaması ve şirketin kendi sıfır araçlarında yaptığı indirimlerin tetiklediği ikinci el piyasasında yaşanan sert değer kayıpları gibi faktörler de şirketin gelecekteki büyüme potansiyeli üzerinde baskı oluşturuyor.
Bu baskıyı artıran bir diğer unsur da pazarın kendisi. Bir yanda VinFast gibi oyuncular milyarlarca dolar zararla Batı pazarından çekilirken, diğer yanda Xiaomi gibi yeni devler talebe yetişemez hale geliyor. Lüks segmentteki en iddialı rakiplerden biri olan Lucid'in dahi yeni SUV modeli Gravity için yaşadığı üretim krizleri ve beklentilerin altındaki satışlar, pazarın ne kadar acımasızlaştığını gösteriyor. Tüm bu tablo, Tesla'nın artık kolay para dönemini geride bıraktığını net bir şekilde ortaya koyuyor.
Elon Musk'ın İsteği Gerçek Oldu: Beklenmedik Bir Bedel mi?
Bu hikayenin en dikkat çekici yanı, Elon Musk'ın yıllardır tüm devlet sübvansiyonlarının ve teşviklerinin kaldırılması gerektiğini savunmasıdır. Musk, bu durumun en çok Tesla'ya fayda sağlayacağını iddia ediyordu. Şimdi, kendi savunduğu felsefenin bir yansıması olarak, şirketinin en önemli ve en kolay kâr kaynaklarından biri kuruyor.
Bu durum, Tesla'yı artık tüm gelirini tamamen otomobil satış performansına dayandırmak zorunda bırakacak. Şirketin kârlılığını sürdürebilmesi için ya maliyetleri ciddi şekilde kısması ya da satışlarını önemli ölçüde artırması gerekecek. Elon Musk istediğini elde etti; sübvansiyonlar ve düzenleyici teşvikler ortadan kalkıyor. Ancak bu zaferin, en azından kısa vadede, öngördüğü gibi bir 'yardım' mı yoksa beklenmedik bir darbe mi olacağını zaman gösterecek.
Bu haberde yer alan temel veriler, elektrikli araçlar ve otomotiv endüstrisi üzerine analizler sunan InsideEVs tarafından yayımlanan bir rapordan derlenmiştir.
